Η νόσος Αλτσχάιμερ συνδέεται κυρίως με την απώλεια μνήμης, καθώς είναι ένα από τα πλέον εμφανή συμπτώματά της. Ωστόσο, οι υποκείμενοι βιολογικοί μηχανισμοί που οδηγούν σε αυτή τη νευροεκφυλιστική διαταραχή παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητοι. Μια νέα μελέτη ερευνητών από το Κέντρο Μοριακής Βιολογίας Severo Ochoa ρίχνει φως σε έναν νέο μηχανισμό που φαίνεται να σχετίζεται με τα αρχικά στάδια ανάπτυξης της νόσου, με επίκεντρο μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη: την SFRP1.
Η SFRP1, σύμφωνα με τους ερευνητές, παράγεται υπερβολικά από τα αστροκύτταρα, έναν τύπο γλοιακών κυττάρων του εγκεφάλου. Τα αστροκύτταρα, τα οποία παλαιότερα θεωρούνταν απλώς βοηθητικά κύτταρα των νευρώνων, έχουν αποκτήσει αυξανόμενη σημασία στη νευροεπιστημονική έρευνα. Η νέα μελέτη, που βασίστηκε σε πειράματα σε ποντίκια, δείχνει ότι αυτά τα κύτταρα μπορεί να διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ μέσω της υπερπαραγωγής της SFRP1.
Η συσσώρευση της συγκεκριμένης πρωτεΐνης φαίνεται να σχετίζεται με χρόνιες φλεγμονώδεις διεργασίες στον εγκέφαλο που συνδέονται με τη γήρανση και τη νόσο Αλτσχάιμερ. Το πρόβλημα προκύπτει όταν η SFRP1 μπλοκάρει τη δράση του ενζύμου ADAM10, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της λειτουργικότητας των νευρωνικών συνδέσεων. Η αναστολή του ADAM10 οδηγεί σε διαταραχή της συνάπτωσης και αποδυνάμωση της λεγόμενης «συνάπτικής πλαστικότητας», της ικανότητας δηλαδή του εγκεφάλου να προσαρμόζει τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων, μια λειτουργία απαραίτητη για την εκμάθηση και την αποθήκευση νέων αναμνήσεων.
Η διαδικασία αυτή, γνωστή ως «μακροχρόνια ενίσχυση της σύναψης» (long-term potentiation – LTP), είναι θεμελιώδης για τη μάθηση και τη μνήμη. Η νέα μελέτη υποδεικνύει ότι η υπερβολική παρουσία της SFRP1 ενδέχεται να επηρεάζει δυσμενώς αυτή την ικανότητα του εγκεφάλου, αποτελώντας έναν από τους πρώτους βιολογικούς παράγοντες που πυροδοτούν τη νόσο. Η έρευνα υπογραμμίζει ότι η αύξηση της SFRP1 ενδέχεται να μην είναι απλώς σύμπτωμα της νόσου αλλά ενεργός παράγοντας στην εμφάνισή της.
Αν και τα αποτελέσματα βασίζονται σε ζωικά μοντέλα και δεν μπορούν ακόμη να εφαρμοστούν άμεσα στον άνθρωπο, η ανακάλυψη αυτή ανοίγει νέους δρόμους τόσο για την κατανόηση της παθογένεσης της νόσου όσο και για την πρώιμη ανίχνευσή της. Δεδομένου ότι τα εμφανή συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ συνήθως σηματοδοτούν μη αναστρέψιμη εγκεφαλική βλάβη, η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση είναι κρίσιμη.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι θα απαιτηθούν περαιτέρω κλινικές μελέτες σε ανθρώπους, καθώς και διερεύνηση θεραπευτικών μεθόδων που θα μπορούσαν να στοχεύσουν την πρωτεΐνη SFRP1 ή να ενισχύσουν τη δράση του ενζύμου ADAM10. Μέχρι τότε, η καλύτερη κατανόηση του βιολογικού μηχανισμού της νόσου αποτελεί πολύτιμο όπλο στη μάχη ενάντια στο Αλτσχάιμερ.
[via]
