Σε μια κίνηση που σηματοδοτεί τη διεύρυνση της στρατηγικής συνεργασίας τους στο Διάστημα, η Ρωσία και η Κίνα υπέγραψαν συμφωνία για την κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα στη Σελήνη. Ο αντιδραστήρας αυτός θα χρησιμοποιηθεί για την τροφοδοσία της Διεθνούς Σεληνιακής Ερευνητικής Βάσης (International Lunar Research Station – ILRS), ενός φιλόδοξου project μόνιμης εγκατάστασης που οι δύο χώρες σχεδιάζουν να ολοκληρώσουν έως το 2036.
Η υπογραφή του σχετικού μνημονίου συνεργασίας ανακοινώθηκε επίσημα από την Roscosmos στις 8 Μαΐου 2025, υπογραμμίζοντας την πρόθεση των δύο χωρών να εδραιώσουν την παρουσία τους στη Σελήνη σε μια εποχή που το αμερικανικό πρόγραμμα Artemis αντιμετωπίζει καθυστερήσεις και πιθανές περικοπές στον προϋπολογισμό του.
Αυτόνομη κατασκευή, χωρίς ανθρώπινη παρουσία
Σύμφωνα με δηλώσεις του διευθυντή της Roscosmos, Yury Borisov, το project θα υλοποιηθεί αυτόνομα, χωρίς φυσική παρουσία ανθρώπων, χάρη σε τεχνολογικές λύσεις που – όπως ισχυρίζεται– είναι σχεδόν έτοιμες. Οι λεπτομέρειες του τρόπου κατασκευής παραμένουν ασαφείς, όμως πρόκειται για ένα από τα πιο φιλόδοξα τεχνολογικά βήματα στο πλαίσιο της εξερεύνησης του Διαστήματος.
Όπως αναφέρει η Roscosmos, η σεληνιακή βάση θα πραγματοποιεί θεμελιώδη διαστημική έρευνα και θα λειτουργεί ως πεδίο δοκιμών για μακροχρόνιες μη επανδρωμένες επιχειρήσεις, με απώτερο στόχο την εγκατάσταση ανθρώπων στη Σελήνη.
Μια πολυεθνική βάση με παγκόσμιες φιλοδοξίες
Η βάση ILRS προβλέπεται να εγκατασταθεί στον νότιο πόλο της Σελήνης και μέχρι στιγμής έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα 17 χώρες. Η αποστολή Chang’e-8 της Κίνας, προγραμματισμένη για το 2028, θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για την κατασκευή της βάσης, σηματοδοτώντας και την πρώτη επανδρωμένη κινεζική αποστολή στη σεληνιακή επιφάνεια.
Το αρχικό πλάνο για το ILRS αποκαλύφθηκε το 2021, με τον σχεδιασμό να περιλαμβάνει πέντε εκτοξεύσεις βαρέων πυραύλων μεταξύ 2030 και 2035, προκειμένου να μεταφερθούν τα βασικά τμήματα της βάσης. Σύμφωνα με τον Wu Yanhua, επικεφαλής σχεδιαστή του κινεζικού προγράμματος βαθέως διαστήματος, η εγκατάσταση θα επεκταθεί περαιτέρω με νέες αποστολές που θα συνδέσουν τη βάση με σεληνιακή τροχιακή σταθμοί, καθώς και κόμβους στην ισημερινή και την πίσω πλευρά της Σελήνης.
Το πλήρως ανεπτυγμένο μοντέλο της βάσης αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2050, με στόχο να αποτελέσει την πλατφόρμα προετοιμασίας για μελλοντικές αποστολές στον Άρη. Θα διαθέτει ενεργειακή αυτονομία με χρήση ηλιακής, ραδιοϊσοτοπικής και πυρηνικής ενέργειας, εξελιγμένα δίκτυα επικοινωνίας, καθώς και σεληνιακά οχήματα όπως ρόβερ, “hoppers” και επανδρωμένα οχήματα με ή χωρίς πίεση.
Η Κίνα ανεβάζει ταχύτητες – οι ΗΠΑ καθυστερούν
Η συμφωνία Ρωσίας–Κίνας εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αυξανόμενων διαστημικών φιλοδοξιών της Κίνας, η οποία έχει παρουσία στη Σελήνη από το 2013 με την αποστολή Chang’e-3. Έκτοτε, ακολούθησαν επιτυχείς αποστολές στη Σελήνη και τον Άρη, με συλλογή δειγμάτων και λεπτομερή χαρτογράφηση της σεληνιακής επιφάνειας.
Απέναντι σε αυτή τη δυναμική, το αμερικανικό πρόγραμμα Artemis έχει αντιμετωπίσει σημαντικές καθυστερήσεις. Η αποστολή Artemis III, η οποία θα μεταφέρει Αμερικανούς αστροναύτες στη Σελήνη για πρώτη φορά μετά από 50 χρόνια, έχει μετατεθεί για το 2027. Παράλληλα, ο διαστημικός σταθμός Gateway, ο οποίος προοριζόταν να τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη έως το 2027, κινδυνεύει να ακυρωθεί λόγω της προτεινόμενης περικοπής στον προϋπολογισμό του 2026 από τη διοίκηση Trump, παρότι έχουν ήδη κατασκευαστεί βασικά τμήματα του σταθμού.
Ένας νέος σεληνιακός «Ψυχρός Πόλεμος»;
Η συμφωνία Ρωσίας–Κίνας για την κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα στη Σελήνη δεν είναι απλώς ένα τεχνολογικό άλμα. Πρόκειται για μια στρατηγική γεωπολιτική τοποθέτηση στο νέο πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ Ανατολής και Δύσης: το Διάστημα. Με τη NASA να βρίσκεται σε φάση επαναπροσδιορισμού και την αποστολή Artemis να καθυστερεί, η πρωτοβουλία φαίνεται να περνά στην Ασία – και ειδικά στην Κίνα – που διεκδικεί πλέον ρόλο πρωταγωνιστή στην επόμενη φάση της ανθρώπινης παρουσίας στο Διάστημα.
[via]
