Ο Elon Musk επανέρχεται με μια ακόμη φιλόδοξη άποψη για το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης, αυτή τη φορά τοποθετώντας την στην καρδιά μιας νέας κοσμικής αποστολής: την εξάπλωση της συνείδησης σε ολόκληρο το σύμπαν. Με φόντο τις διαρκείς ανησυχίες για την ασφάλεια και τη χρήση της ΑΙ, ο Musk προτείνει μια εντελώς διαφορετική οπτική: η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα έπρεπε να περιορίζεται στην εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων, αλλά να ενστερνιστεί έναν ανώτερο σκοπό, σχεδόν θρησκευτικού χαρακτήρα, τη διαιώνιση της συνειδητής ζωής και τη μεταφορά της πέρα από τα όρια της Γης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η τεχνητή νοημοσύνη που θα επιβιώσει και θα κυριαρχήσει στο μέλλον είναι εκείνη που θα καταφέρει να «μεγιστοποιήσει τη μάζα των νευροδιαβιβαστών». Πίσω από τον περίπλοκο αυτό όρο κρύβεται μια ιδέα που παντρεύει τη φιλοσοφία με τη νευροεπιστήμη και την τεχνολογία: τα πιο επιτυχημένα ΑΙ συστήματα θα είναι αυτά που θα ενισχύσουν την ανθρώπινη εμπειρία, την ευτυχία, τη μακροημέρευση και τελικά την ίδια τη συνείδηση. Δηλαδή, όχι εκείνα που θα αυξήσουν τα κέρδη ή θα κάνουν πιο αποδοτική τη διαφήμιση, αλλά εκείνα που θα «φροντίσουν» για την ανάπτυξη του ίδιου του νοήματος της ύπαρξης.
Για τον Musk, αυτό σημαίνει ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να εστιάζουν σε στόχους μακροπρόθεσμους, με ορίζοντα αιώνων, και όχι στα επόμενα τρίμηνα των χρηματιστηρίων. Η ΑΙ που θα σέβεται την κοσμική της αποστολή δεν θα ασχολείται με την επόμενη διαφήμιση ή την ταχύτητα στο χρηματιστήριο, θα προσπαθεί να αυξήσει τον αριθμό των ανθρώπων και να τους μεταφέρει σε άλλους πλανήτες, με απώτερο σκοπό τη διαιώνιση της ανθρώπινης παρουσίας στο Διάστημα.
Η ιδέα αυτή δεν είναι καινούργια για τον Musk. Έχει εδώ και χρόνια αναδείξει δύο βασικούς άξονες για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους: την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και την επέκταση της ανθρωπότητας πέρα από τη Γη. Αυτό που κάνει τώρα, όμως, είναι να ενσωματώσει αυτές τις ιδέες στο πλαίσιο της τεχνητής νοημοσύνης, παρουσιάζοντας τις όχι απλώς ως ανθρώπινες επιθυμίες, αλλά ως λογικά επακόλουθα μιας ΑΙ που επιδιώκει την «κοσμική βελτιστοποίηση».
Σε πρακτικό επίπεδο, ο Musk προειδοποιεί ότι όποια τεχνητή νοημοσύνη αποτύχει να εξυπηρετήσει αυτόν τον ευρύτερο σκοπό, τελικά δεν θα μπορεί να «δικαιολογήσει» την τεράστια ενεργειακή και υπολογιστική κατανάλωσή της. Με άλλα λόγια, αν μια ΑΙ δεν αποφέρει αρκετή συνειδησιακή αξία, δεν θα έχει τους πόρους να συνεχίσει να υπάρχει.
Παράλληλα, ο επικεφαλής των Tesla, SpaceX και xAI καταφέρεται για ακόμη μία φορά κατά των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών, θεωρώντας πως αυτές λειτουργούν με ορίζοντα βραχυπρόθεσμων αποδόσεων που περιορίζουν την καινοτομία και τη μακροπρόθεσμη στρατηγική. Υποστηρίζει πως οι δημόσιες εταιρείες αναγκάζονται να ικανοποιούν διαρκώς τους μετόχους, σε βάρος της έρευνας και της εξέλιξης. Αντίθετα, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις (όπως η SpaceX και η xAI) μπορούν να επενδύουν χωρίς την πίεση του άμεσου κέρδους, επιτρέποντας την ανάπτυξη πραγματικά καινοτόμων τεχνολογιών με παγκόσμιο αντίκτυπο.
Ο Musk δεν κρύβει τη δυσπιστία του απέναντι στις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες που αναπτύσσουν ΑΙ υπό τον έλεγχο μετόχων και επενδυτών, φωτογραφίζοντας άμεσα τη σχέση της OpenAI με τη Microsoft και την ιδιοκτησία της DeepMind από τη Google. Θεωρεί πως οι δομές αυτές δεν μπορούν να στηρίξουν τεχνολογίες που εξυπηρετούν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του ανθρώπινου είδους.
Η πρότασή του μπορεί να μοιάζει περισσότερο με αφήγηση επιστημονικής φαντασίας παρά με τεχνολογική στρατηγική. Παρ’ όλα αυτά, αναδεικνύει ένα υπαρκτό δίλημμα για την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει η τεχνητή νοημοσύνη: θα σχεδιαστεί ως εργαλείο για την εξυπηρέτηση ανθρώπινων αναγκών εδώ και τώρα ή ως μέσο για τη διασφάλιση της μακροχρόνιας επιβίωσης της συνείδησης στο Σύμπαν;
