Μια νέα εποχή στις διαστημικές τεχνολογίες φαίνεται πως έχει ήδη ξεκινήσει, καθώς για πρώτη φορά ένας δορυφόρος κατάφερε να πάρει μόνος του αποφάσεις στο Διάστημα, χωρίς την παραμικρή ανθρώπινη καθοδήγηση. Η εξέλιξη αυτή δεν προέρχεται από επιστημονική φαντασία αλλά από μια πρόσφατη δοκιμή που πραγματοποίησε η NASA, προκαλώντας ενθουσιασμό στους ερευνητές.
Η καινοτόμος τεχνολογία ονομάζεται Dynamic Targeting και δοκιμάστηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα από το Jet Propulsion Laboratory (JPL) της NASA. Εγκαταστάθηκε σε έναν μικρών διαστάσεων δορυφόρο, μεγέθους χαρτοφύλακα, που κατασκευάστηκε από τη βρετανική εταιρεία Open Cosmos. Στο επίκεντρο της τεχνολογίας βρίσκεται ένας επεξεργαστής μηχανικής μάθησης, προϊόν της ιρλανδικής εταιρείας Ubotica.
Η διαδικασία που ακολούθησε ο δορυφόρος ήταν εντυπωσιακά αυτοματοποιημένη. Αρχικά, «έγειρε» προς τα εμπρός για να εξετάσει μια περιοχή 500 χιλιομέτρων μπροστά από την τροχιά του και κατέγραψε μια προεπισκόπηση της σκηνής. Το AI σύστημα της Ubotica ανέλυσε τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και εντόπισε αν υπήρχαν σύννεφα που εμπόδιζαν τη λήψη καθαρής εικόνας. Αν ο ουρανός ήταν καθαρός, ο δορυφόρος αναπροσανατολιζόταν για να τραβήξει μια υψηλής ανάλυσης φωτογραφία. Σε αντίθετη περίπτωση, απλώς προσπερνούσε το σημείο, εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο, αποθηκευτικό χώρο και εύρος μετάδοσης δεδομένων.
«Αν μπορείς να είσαι έξυπνος στο τι φωτογραφίζεις, τότε εστιάζεις μόνο στο έδαφος και αποφεύγεις τα σύννεφα», εξηγεί ο Ben Smith από το JPL, το οποίο και χρηματοδοτεί την ανάπτυξη της τεχνολογίας. «Η δυνατότητα αυτή θα επιτρέψει στους επιστήμονες να λαμβάνουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό χρήσιμων δεδομένων».
Μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι δορυφόροι λειτουργούσαν κυρίως ως παθητικά συστήματα συλλογής δεδομένων. Τραβούσαν εικόνες από όποια περιοχή περνούσαν και μετέδιδαν στη Γη ολόκληρο το υλικό, είτε αυτό ήταν χρήσιμο είτε όχι. Στη συνέχεια, η επεξεργασία των δεδομένων μπορούσε να διαρκέσει ημέρες, καθυστερώντας την αναγνώριση σημαντικών φαινομένων, όπως πυρκαγιές ή επιβλαβείς εξάρσεις φυτοπλαγκτού.
Ο Brian Quinn, επικεφαλής στρατηγικής της Ubotica, υπογραμμίζει τη διαφορά της νέας προσέγγισης. Όπως δηλώνει, «μέχρι τώρα χρειάζονταν ημέρες μετά την αποστολή των δεδομένων για να καταλάβουμε ότι συνέβη, για παράδειγμα, μια πυρκαγιά ή μια τοξική εξάπλωση φυκιών». Με την τεχνητή νοημοσύνη επί του δορυφόρου, οι αναλύσεις γίνονται επιτόπου και άμεσα.
Το επόμενο βήμα, σύμφωνα με τις NASA, Ubotica και Open Cosmos, είναι να αξιοποιηθεί αυτή η τεχνολογία και για τον άμεσο εντοπισμό φυσικών καταστροφών από το Διάστημα, όπως δασικές πυρκαγιές, ηφαιστειακές εκρήξεις και ακραία καιρικά φαινόμενα. Η άμεση αναγνώριση αυτών των φαινομένων θα μπορούσε να προσφέρει κρίσιμο χρόνο αντίδρασης στις αρμόδιες αρχές.
Η πρόσφατη επιτυχής δοκιμή αποτελεί συνέχεια μιας σειράς συνεργασιών μεταξύ των τριών φορέων. Το 2021, η Ubotica είχε ήδη επιδείξει τεχνολογία εντοπισμού νεφών σε πραγματικό χρόνο, στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, σε συνεργασία με το JPL. Ακολούθως, το 2024, η Open Cosmos εκτόξευσε τον HAMMER, έναν δορυφόρο εξοπλισμένο με υπερφασματική κάμερα και επεξεργαστή τεχνητής νοημοσύνης της Ubotica, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τις δυνατότητες αυτόνομης παρατήρησης από το διάστημα.
Αν και η τεχνολογία Dynamic Targeting βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, η επιτυχία της προκαλεί ενθουσιασμό και δείχνει τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης σε διαστημικές εφαρμογές.
[via]
