Η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται ξανά αντιμέτωπη με ένα ουράνιο σώμα που προκαλεί περισσότερα ερωτήματα από όσα απαντά. Το αντικείμενο με την ονομασία 3I/ATLAS εντοπίστηκε τον Ιούλιο του 2025 και αποτελεί μόλις το τρίτο διαστρικό σώμα που έχει καταγραφεί ποτέ, μετά το 1I/ʻOumuamua το 2017 και το 2I/Borisov το 2019. Σε αντίθεση με τους γνωστούς κομήτες του ηλιακού μας συστήματος, ο 3I/ATLAS δεν πρόκειται να παραμείνει κοντά μας. Ακολουθεί τη δική του διαδρομή, περαστικός επισκέπτης που θα αφήσει πίσω τον Ήλιο και θα συνεχίσει το ταξίδι του στο διαστρικό κενό.
Οι θεωρίες του Avi Loeb
Όπως συμβαίνει συχνά σε τέτοιες ανακαλύψεις, το εύρημα δεν περιορίστηκε μόνο σε επιστημονικές αναλύσεις αλλά τροφοδότησε και σενάρια που αγγίζουν τα όρια της επιστημονικής φαντασίας. Ο Avi Loeb, καθηγητής στο Harvard και ήδη γνωστός για τις ριζοσπαστικές του απόψεις σχετικά με το ʻOumuamua, επανέρχεται στο προσκήνιο. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο 3I/ATLAS ενδέχεται να μην είναι ένα απλό φυσικό σώμα, αλλά μια κατασκευή τεχνητής προέλευσης που λειτουργεί με πυρηνική ενέργεια.
Η υπόθεσή του βασίζεται σε δεδομένα που προέρχονται από εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Σε αυτές καταγράφηκε μια ασυνήθιστη φωτεινή λάμψη ακριβώς μπροστά από τον πυρήνα του αντικειμένου. Στους κλασικούς κομήτες, η λάμψη δημιουργείται από τη σκόνη και τον πάγο που εξαχνώνονται σχηματίζοντας την ουρά. Στην περίπτωση του 3I/ATLAS, όμως, η φωτεινότητα μοιάζει να πηγάζει από το εσωτερικό του, σαν να πρόκειται για μια εσωτερική πηγή ενέργειας.
Από σούπερνοβα μέχρι διαστημόπλοιο
Ο Loeb προτείνει δύο πιθανές ερμηνείες. Η πρώτη είναι ότι πρόκειται για θραύσμα από μια ραδιενεργή σούπερνοβα, το οποίο εξακολουθεί να εκπέμπει φως. Η δεύτερη – σαφώς πιο τολμηρή – είναι ότι ίσως μιλάμε για ένα διαστημόπλοιο εξοπλισμένο με πυρηνικό κινητήρα. Σε αυτό το σενάριο, τα υλικά που αποσπώνται από το μπροστινό τμήμα του σώματος δεν θα ήταν αέρια κομήτη, αλλά υπολείμματα που συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια του μακρόχρονου ταξιδιού του στο Διάστημα.
Ο ίδιος ο αστροφυσικός επισημαίνει ότι η τροχιά του 3I/ATLAS φαίνεται «εξαιρετικά καλορυθμισμένη», στοιχείο που τον ωθεί να εξετάσει σοβαρά την πιθανότητα τεχνολογικής προέλευσης. Ωστόσο, σπεύδει να διευκρινίσει πως όλα αυτά παραμένουν σε επίπεδο υπόθεσης, καθώς απαιτούνται πολλά περισσότερα δεδομένα για να στηρίξουν μια τέτοια τολμηρή εκτίμηση.
Ένας διχαστικός επιστήμονας
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι απόψεις του Loeb διχάζουν την επιστημονική κοινότητα. Στην περίπτωση του ʻOumuamua είχε υποστηρίξει ότι μπορεί να πρόκειται για ένα είδος «ηλιακού ιστίου» ή ακόμα και για τεχνητή ανιχνευτική συσκευή. Αν και οι θεωρίες του αντιμετωπίστηκαν με σκεπτικισμό, είχαν το πλεονέκτημα να στρέψουν το βλέμμα της κοινής γνώμης στην αναζήτηση αντικειμένων προερχόμενων από άλλα αστρικά συστήματα και να ενισχύσουν το ενδιαφέρον για το διαστρικό διάστημα.
Η μεγάλη ευκαιρία τον Οκτώβριο
Η αλήθεια γύρω από τον 3I/ATLAS ίσως αρχίσει να ξεκαθαρίζει στις αρχές Οκτωβρίου 2025, όταν το αντικείμενο θα περάσει σχετικά κοντά στον Άρη. Ο Loeb έχει προτείνει στη NASA να εκμεταλλευθεί την παρουσία του Mars Reconnaissance Orbiter, ο οποίος διαθέτει την πανίσχυρη κάμερα HiRISE, ώστε να ληφθούν κοντινές εικόνες υψηλής ανάλυσης. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρότασή του έχει ήδη βρει θετική ανταπόκριση από την αμερικανική διαστημική υπηρεσία.
Αν προχωρήσει αυτή η αποστολή, θα είναι η πρώτη φορά που ένα διαστρικό σώμα παρατηρείται από τόσο κοντά. Τα δεδομένα που θα προκύψουν θα μπορούσαν να δώσουν οριστική απάντηση σχετικά με το αν έχουμε να κάνουμε με έναν ακόμη φυσικό κομήτη ή με κάτι που ξεπερνά τις σημερινές μας γνώσεις για το Σύμπαν.
Ένα ανοιχτό ερώτημα
Μέχρι τότε, οι θεωρίες παραμένουν πολλές και οι εικασίες ακόμη περισσότερες. Η πιθανότητα να αποδειχθεί ο 3I/ATLAS τεχνητό αντικείμενο ίσως είναι μικρή, αλλά το ίδιο μικρή ήταν και η πιθανότητα να εντοπίσουμε διαστρικά σώματα μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση, το ενδιαφέρον για τέτοιες ανακαλύψεις φανερώνει τη δίψα της ανθρωπότητας να κατανοήσει καλύτερα το Σύμπαν και τις πιθανές τεχνολογίες που μπορεί να κρύβει.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο 3I/ATLAS θα συνεχίσει το ταξίδι του στο Διάστημα, αφήνοντας πίσω περισσότερα ερωτήματα από όσα ήρθε να απαντήσει. Και ίσως, όπως συνέβη με το ʻOumuamua, να αποτελέσει την αφορμή για έναν νέο γύρο συζητήσεων γύρω από την πιθανότητα εξωγήινης νοημοσύνης και τα όρια της ανθρώπινης φαντασίας.
[via]
