Μια ανακάλυψη που παρουσιάστηκε στο 43ο Συνέδριο της European Society of Cataract and Refractive Surgeons (ESCRS) υπόσχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η πρεσβυωπία, η φυσιολογική απώλεια της κοντινής όρασης που εμφανίζεται με την ηλικία. Ερευνητές από την Αργεντινή δοκίμασαν ειδικές οφθαλμικές σταγόνες που συνδυάζουν πιλοκαρπίνη και δικλοφαινάκη, με αποτελέσματα που χαρακτηρίστηκαν εντυπωσιακά: οι ασθενείς μπορούσαν να διαβάσουν περισσότερες γραμμές στον πίνακα Jaeger, ενώ τα οφέλη διατηρήθηκαν έως και δύο χρόνια.
Η πρεσβυωπία είναι μια κατάσταση που αγγίζει όλους τους ανθρώπους μετά τα 40. Η αδυναμία εστίασης σε κοντινά αντικείμενα οδηγεί τους περισσότερους στη χρήση γυαλιών ανάγνωσης ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, σε χειρουργικές λύσεις. Ωστόσο, καμία από αυτές τις επιλογές δεν είναι ιδανική: τα γυαλιά συχνά θεωρούνται ενοχλητικά ή κοινωνικά άβολα, ενώ οι επεμβάσεις κρύβουν κινδύνους και δεν ενδείκνυνται για όλους τους ασθενείς.
Η ομάδα της Dr Giovanna Benozzi από το Center for Advanced Research for Presbyopia στο Μπουένος Άιρες θέλησε να δώσει μια φαρμακευτική λύση. Όπως εξήγησε, στόχος ήταν να καλυφθεί ένα σημαντικό κενό στη θεραπεία της πάθησης, ειδικά για όσους δεν μπορούν ή δεν θέλουν να καταφύγουν σε χειρουργείο.
Η ιδέα βασίστηκε στο έργο του αείμνηστου Dr Jorge Benozzi, πατέρα της ερευνήτριας. Ο συνδυασμός των δύο δραστικών ουσιών δεν είναι τυχαίος. Η πιλοκαρπίνη συσπά τον ακτινωτό μυ και συρρικνώνει την κόρη, βοηθώντας το μάτι να εστιάζει καλύτερα σε κοντινές αποστάσεις. Η διπλοφαινάκη, από την άλλη, είναι ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο που περιορίζει τους ερεθισμούς και τις ανεπιθύμητες παρενέργειες που προκαλεί συχνά η πιλοκαρπίνη.
Οι ασθενείς χρησιμοποιούσαν τις σταγόνες δύο φορές την ημέρα, το πρωί και περίπου έξι ώρες αργότερα, με δυνατότητα τρίτης δόσης αν χρειαζόταν. Το δείγμα περιλάμβανε 766 άτομα, άνδρες και γυναίκες με μέσο όρο ηλικίας τα 55 έτη. Χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες, ανάλογα με τη συγκέντρωση της πιλοκαρπίνης (1%, 2% και 3%), ενώ το ποσοστό της διπλοφαινάκης παρέμεινε σταθερό.
Η αξιολόγηση της όρασης γινόταν μία ώρα μετά την πρώτη χρήση των σταγόνων και συνεχίστηκε για δύο χρόνια. Τα αποτελέσματα έδειξαν άμεση και αξιοσημείωτη βελτίωση: κατά μέσο όρο οι ασθενείς διάβαζαν 3,45 γραμμές περισσότερες στον πίνακα Jaeger.
Στην ομάδα με 1% πιλοκαρπίνη, το 99% των συμμετεχόντων απέκτησε βέλτιστη κοντινή όραση. Στην ομάδα του 2%, 69% μπορούσαν να διαβάσουν τρεις ή περισσότερες επιπλέον γραμμές, ενώ στην ομάδα του 3%, το ποσοστό ανέβηκε στο 84%. Τα οφέλη διατηρήθηκαν για διάστημα που ξεπέρασε τους 14 μήνες κατά μέσο όρο, ενώ ορισμένοι ασθενείς συνέχισαν να απολαμβάνουν καλή κοντινή όραση για δύο χρόνια.
Η μελέτη κατέγραψε ήπιες παρενέργειες, όπως προσωρινή μείωση της φωτεινότητας της όρασης (32% των περιπτώσεων), ερεθισμό κατά την ενστάλαξη (3,7%) και πονοκέφαλο (3,8%). Καμία περίπτωση δεν ήταν σοβαρή και κανείς δεν εγκατέλειψε τη θεραπεία. Οι συνηθισμένες παρενέργειες της πιλοκαρπίνης, όπως δακρύρροια, θολή όραση ή ευαισθησία στο φως, εμφανίστηκαν σπάνια και δεν καταγράφηκαν επικίνδυνα περιστατικά, όπως αποκόλληση αμφιβληστροειδούς.
Η Dr Benozzi τόνισε ότι η δοσολογία μπορεί να εξατομικευθεί ανάλογα με τη σοβαρότητα της πάθησης. Ασθενείς με ήπια πρεσβυωπία ανταποκρίνονται καλύτερα στη χαμηλή συγκέντρωση, ενώ οι πιο προχωρημένες περιπτώσεις χρειάζονται ισχυρότερες δόσεις.
Η μεγάλη σημασία της μελέτης είναι ότι προσφέρει μια ασφαλή και αποτελεσματική εναλλακτική σε σχέση με τα γυαλιά ή το χειρουργείο. Οι ασθενείς που συμμετείχαν δεν βίωσαν σημαντικά προβλήματα και κατάφεραν να μειώσουν σημαντικά την εξάρτησή τους από τα γυαλιά ανάγνωσης. Παρ’ όλα αυτά, οι ερευνητές διευκρινίζουν ότι οι σταγόνες δεν αντικαθιστούν πλήρως τις άλλες λύσεις, αλλά αποτελούν μια νέα, μη επεμβατική επιλογή που διευρύνει το φάσμα των διαθέσιμων θεραπειών.
Η Dr Benozzi ήδη παρακολουθεί ασθενείς που χρησιμοποιούν τη θεραπεία για περισσότερο από δέκα χρόνια και σκοπεύει να επεκτείνει την έρευνα ώστε να εξετάσει την επίδραση στην ποιότητα ζωής και να κατανοήσει καλύτερα τους φυσιολογικούς μηχανισμούς πίσω από τη δράση των σταγόνων.
Παρά τους περιορισμούς της μελέτης, όπως το γεγονός ότι ήταν μονοκεντρική και αναδρομική, η εργασία αυτή θεωρείται ορόσημο: για πρώτη φορά αξιολογήθηκαν συστηματικά τρεις διαφορετικές συγκεντρώσεις πιλοκαρπίνης σε συνδυασμό με διπλοφαινάκη σε τόσο μεγάλο δείγμα ασθενών.
Η προοπτική να αντιμετωπιστεί η πρεσβυωπία με μερικές σταγόνες την ημέρα και χωρίς νυστέρι δείχνει πολλά υποσχόμενη. Αν τα επόμενα χρόνια επιβεβαιωθεί η ασφάλεια της μεθόδου σε μεγαλύτερες κλίμακες, τα γυαλιά ανάγνωσης ίσως αποτελέσουν σύντομα παρελθόν για εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
[via]
