Η επιστημονική φαντασία έχει συχνά φανταστεί τρόπους δημιουργίας υπερ-στρατιωτών: κλωνοποίηση, γενετική μηχανική, επεμβάσεις πριν ακόμη τη γέννηση ή κυβερνητικά εμφυτεύματα. Στον πραγματικό κόσμο, όμως, το αμερικανικό Πεντάγωνο φαίνεται να εξετάζει μια πιο ασυνήθιστη διαδρομή: την ανάπτυξη «έξυπνων» ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Το πρόγραμμα Smart-RBC
Η Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA), ο ερευνητικός βραχίονας του Πενταγώνου, ανακοίνωσε πρόσφατα το πρόγραμμα Smart-Red Blood Cells (Smart-RBC). Η ανακοίνωση έγινε μέσω ειδικής ειδοποίησης με στόχο να προσελκύσει ερευνητικά ιδρύματα και επιστήμονες, πριν την επίσημη πρόσκληση για προτάσεις που, όπως αναφέρθηκε, αναμένεται μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Παρά τη λιτή παρουσίαση, οι στόχοι του προγράμματος αποκαλύπτουν κάτι που θυμίζει περισσότερο σενάριο ταινίας παρά πραγματική έρευνα. Η DARPA επιδιώκει να «τροποποιήσει τα ερυθρά αιμοσφαίρια ώστε να αποκτήσουν νέες βιολογικές ιδιότητες που θα μπορούν με ασφάλεια και αξιοπιστία να επηρεάζουν τη φυσιολογία του ανθρώπου».
Άμεσες και μελλοντικές δυνατότητες
Σε πρώτο στάδιο, οι επιστήμονες θέλουν να βελτιώσουν την ανθρώπινη απόδοση με πρακτικούς τρόπους: ταχύτερη ανάρρωση, μεγαλύτερη αντοχή στη συγκέντρωση γαλακτικού οξέος που προκαλεί μυϊκό πόνο, καλύτερη καρδιαγγειακή λειτουργία και πιο αποτελεσματική πήξη του αίματος.
Αλλά το όραμα της DARPA δεν σταματά εκεί. Το επόμενο βήμα είναι ακόμη πιο φιλόδοξο: ερυθρά αιμοσφαίρια που θα βοηθούν τον οργανισμό να αντέχει σε ακραίες θερμοκρασίες, να προσαρμόζεται πιο γρήγορα σε μεγάλο υψόμετρο, ακόμη και να παράγουν «καθολικό αίμα» που θα μπορεί να χρησιμοποιείται σε κάθε μετάγγιση. Παράλληλα, στόχος είναι και η δημιουργία πιο «ανθεκτικών προϊόντων αίματος» με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και ασφάλεια.
Ο βιολογικός «κύκλος»
Το πώς ακριβώς σκοπεύει η DARPA να πετύχει όλα αυτά παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδιευκρίνιστο. Στην ανακοίνωση γίνεται λόγος για ενσωμάτωση «επιπρόσθετων βιολογικών κυκλωμάτων» μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Αυτά τα κυκλώματα θα αποτελούνται από τρία επίπεδα:
- ανίχνευση βιοδεικτών στο εξωτερικό περιβάλλον του κυττάρου,
- λήψη απόφασης για το πώς θα χρησιμοποιηθεί αυτή η πληροφορία,
- παραγωγή μορίων που μπορούν να επηρεάσουν τον μεταβολισμό ή τη φυσιολογία.
Με απλά λόγια, τα κύτταρα θα αποκτούσαν την ικανότητα να «αισθάνονται», να «αποφασίζουν» και να «δρουν» ώστε να προσαρμόζουν τον ανθρώπινο οργανισμό σε δύσκολες συνθήκες.
Η διάρκεια του προγράμματος
Η DARPA φαντάζεται το Smart-RBC ως ένα project διάρκειας 36 μηνών, χωρισμένο σε δύο φάσεις των 18 μηνών. Στην πρώτη, οι ομάδες θα πρέπει να δείξουν ότι μπορούν να τροποποιήσουν τα βλαστοκύτταρα που εξελίσσονται σε ερυθρά αιμοσφαίρια, ώστε τα «κυκλώματα» να ενσωματωθούν και να παραμείνουν στα κύτταρα μέχρι την ωρίμανσή τους. Στη δεύτερη φάση, οι συμμετέχοντες θα παρουσιάσουν τη λειτουργικότητα αυτών των κυττάρων και θα καταλήξουν σε μια επίδειξη ικανοτήτων.
Αυτό που δεν ξεκαθαρίστηκε είναι αν η τελική επίδειξη θα περιλαμβάνει ανθρώπινους εθελοντές ή θα περιοριστεί σε εργαστηριακά μοντέλα. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει σαφήνεια για το αν τα «έξυπνα αιμοσφαίρια» θα προσφέρουν προσωρινή ενίσχυση ή μόνιμη βιολογική τροποποίηση.
Ηθικά και πρακτικά ερωτήματα
Η ιδέα των βιολογικά ενισχυμένων στρατιωτών ανοίγει ένα ευρύ πεδίο συζήτησης. Από τη μία, οι πιθανές εφαρμογές στην ιατρική –όπως καλύτερες μεταγγίσεις αίματος ή πιο ασφαλείς θεραπείες– είναι τεράστιες. Από την άλλη, η δημιουργία «υπερανθρώπων» στον στρατό εγείρει ηθικά και πολιτικά ζητήματα, καθώς και ανησυχίες για τον έλεγχο και την ασφάλεια τέτοιων τεχνολογιών.
Για την ώρα, η DARPA αποφεύγει να απαντήσει σε κρίσιμες ερωτήσεις, κάτι που τροφοδοτεί τη φαντασία αλλά και τον σκεπτικισμό. Η σιωπή αυτή δεν είναι τυχαία, αφού τα περισσότερα φιλόδοξα στρατιωτικά προγράμματα κρατούνται μακριά από τη δημοσιότητα μέχρι να υπάρξουν απτά αποτελέσματα.
Στρατιώτες του μέλλοντος;
Μέχρι να υλοποιηθούν όλα αυτά, οι στρατιώτες, οι πεζοναύτες, οι πιλότοι και οι ναύτες των ΗΠΑ θα συνεχίσουν να περιορίζονται από τη φυσιολογία τους, όσο «εύθραυστη» κι αν θεωρείται. Το αν το πρόγραμμα Smart-RBC θα ανοίξει τον δρόμο για μια νέα γενιά στρατιωτών ή θα παραμείνει μια ακόμη τολμηρή ιδέα που έμεινε στα χαρτιά, μένει να αποδειχθεί.
[via]
