Μια καινοτόμος έρευνα από την Αυστραλία ανοίγει νέους δρόμους στην αντιμετώπιση ασθενειών που απειλούν την όραση, όπως ο εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία (AMD). Ερευνητές από το Royal Melbourne Institute of Technology (RMIT) και το Centre for Eye Research Australia (CERA) ανέπτυξαν κολλύρια βασισμένα σε νανοτεχνολογία, τα οποία μπορούν να μεταφέρουν προστατευτικές ουσίες απευθείας στον αμφιβληστροειδή, μια περιοχή που μέχρι σήμερα ήταν προσβάσιμη μόνο μέσω επώδυνων και συχνών ενέσεων.
Η πρόοδος αυτή στηρίζεται σε μια ειδική νανοφόρμουλα που σχεδιάστηκε για να μεταφέρει τη λουτεΐνη – μια χρωστική που βρίσκεται σε τροφές όπως τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τα αυγά – κατευθείαν στο πίσω μέρος του ματιού. Στα πειράματα που έγιναν σε ποντίκια, η δραστική ουσία κατάφερε να φτάσει στον αμφιβληστροειδή και να παραμείνει σταθερή για αρκετούς μήνες σε θερμοκρασία δωματίου, στοιχείο που ανοίγει τον δρόμο για μια πιο εύκολη και λιγότερο επεμβατική θεραπευτική προσέγγιση.
Η επιστημονική ομάδα χρησιμοποίησε μια πατενταρισμένη τεχνολογία νανομεταφοράς, τα λεγόμενα cubosomes, μικροσκοπικές λιπιδικές δομές που λειτουργούν σαν ασπίδες για ευαίσθητες ουσίες. Στην περίπτωση αυτή, οι ερευνητές φόρτωσαν τους νανοκύβους με λουτεΐνη που εξήχθη από τον εξωτικό καρπό Gac, γνωστό στη Νοτιοανατολική Ασία για την υψηλή του περιεκτικότητα σε καροτενοειδή, όπως το λυκοπένιο, η β-καροτίνη, η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη. Στο εργαστήριο, οι σταγόνες μείωσαν την οξειδωτική καταπόνηση που καταστρέφει τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς και, το σημαντικότερο, έφτασαν στον τελικό τους προορισμό.
Όπως εξήγησε η Charlotte Conn από τη Σχολή Επιστημών του RMIT, τα cubosomes λειτουργούν ως μικροσκοπικές ασπίδες που προστατεύουν τις ουσίες και τις απελευθερώνουν με ελεγχόμενο τρόπο μέσα στο μάτι. Η Dao Nguyen, που συντόνισε την έρευνα στο RMIT και σήμερα εργάζεται στη Σχολή Ιατρικής του Deakin University, τόνισε ότι οι συχνές ενέσεις στα μάτια είναι μια ιδιαίτερα δυσάρεστη διαδικασία για τους ασθενείς. Με τη νέα τεχνολογία, οι σταγόνες θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται προληπτικά, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης προχωρημένων σταδίων AMD και την ανάγκη για ενέσεις.
Η λουτεΐνη συγκεντρώνεται φυσικά στην ωχρά κηλίδα, την κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, όπου φιλτράρει το μπλε φως υψηλής ενέργειας και περιορίζει το οξειδωτικό στρες, δύο παράγοντες που συνδέονται με τη φθορά των κυττάρων της όρασης. Ωστόσο, η διατροφή ή τα συμπληρώματα δεν εξασφαλίζουν πάντα επαρκή απορρόφηση, καθώς πολλές από τις ευεργετικές ουσίες είναι ασταθείς και δύσκολα φτάνουν στη σωστή περιοχή του ματιού. Εδώ ακριβώς έρχεται να δώσει λύση η νανοτεχνολογία, προσφέροντας έναν στοχευμένο και ασφαλή τρόπο μεταφοράς.
Η σημασία της έρευνας δεν περιορίζεται μόνο στη λουτεΐνη. Όπως σημείωσε ο Tien Huynh, αναπληρωτής καθηγητής στο RMIT και επικεφαλής της ομάδας, το σύστημα αυτό μπορεί να προστατεύσει και να μεταφέρει διάφορα ευαίσθητα συστατικά στο πίσω μέρος του ματιού. Έτσι, ανοίγεται ο δρόμος για μια σειρά νέων θεραπειών βασισμένων σε φυσικές ενώσεις ή και σε φαρμακευτικά μόρια που μέχρι τώρα δεν μπορούσαν να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά.
Η ερευνητική ομάδα έχει ήδη ξεκινήσει τα επόμενα βήματα, που περιλαμβάνουν δοκιμές σε μοντέλα ασθενειών ώστε να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της μεθόδου σε πραγματικές συνθήκες AMD. Αν τα αποτελέσματα επιβεβαιώσουν τις προσδοκίες, οι σταγόνες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε αρχικά στάδια της νόσου ή και για την πρόληψή της, καθυστερώντας την ανάγκη για επεμβατικότερες θεραπείες.
Ο Chi Luu, αναπληρωτής καθηγητής στο CERA και στο University of Melbourne, επεσήμανε ότι μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Αν οι μελλοντικές δοκιμές επιβεβαιώσουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της πλατφόρμας, οι οφθαλμικές σταγόνες θα μπορούσαν να γίνουν μια αξιόπιστη λύση για την αντιμετώπιση όχι μόνο της AMD, αλλά και άλλων σοβαρών εκφυλιστικών παθήσεων του αμφιβληστροειδούς.
Οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν πάντως ότι η νέα μέθοδος δεν έρχεται να αντικαταστήσει πλήρως τις ενέσεις, αλλά να τις συμπληρώσει. Αν τα αποτελέσματα αποδειχθούν θετικά, οι σταγόνες θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή να μειώσουν την ανάγκη για τις παραδοσιακές ενέσιμες θεραπείες, προσφέροντας στους ασθενείς μια πιο άνετη και λιγότερο τραυματική εμπειρία.
[via]
