Μια ανακάλυψη που θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε ενέργεια ήρθε στο φως μέσα από μια διεθνή συνεργασία ερευνητών. Στο επίκεντρο βρίσκεται το P3TTM, ένα μόριο που ανήκει στην οικογένεια των οργανικών ριζών και μέχρι σήμερα ήταν γνωστό κυρίως για την ικανότητά του να εκπέμπει φως. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται από μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Materials, η ίδια αυτή ιδιότητα κρύβει κάτι πολύ πιο επαναστατικό: τη δυνατότητα μετατροπής του φωτός σε ηλεκτρική ενέργεια με απόδοση που αγγίζει σχεδόν το 100%.
Τα αποτελέσματα όχι μόνο ανοίγουν νέους δρόμους για την ανάπτυξη οργανικών ηλιακών κυττάρων, αλλά θέτουν και τις βάσεις για μια πιο προσιτή και βιώσιμη ενεργειακή τεχνολογία στο μέλλον.
Η μοναδικότητα του P3TTM
Το χαρακτηριστικό που κάνει το P3TTM τόσο ιδιαίτερο είναι η ηλεκτρονική του δομή. Οι οργανικές ρίζες διαθέτουν τουλάχιστον ένα ασύζευκτο ηλεκτρόνιο, γεγονός που τις καθιστά εξαιρετικά δραστικές. Μέχρι πρόσφατα, αυτή η ιδιότητα είχε βρει εφαρμογή στην οπτοηλεκτρονική, όπως στις OLED οθόνες, όπου το P3TTM αξιοποιούνταν για την ικανότητά του να εκπέμπει φως. Κανείς όμως δεν είχε αποδείξει μέχρι τώρα ότι το ίδιο φαινόμενο μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια τόσο αποτελεσματική μετατροπή φωτός σε ρεύμα.
Τα πειράματα έδειξαν πως όταν λεπτά φιλμ από P3TTM φωτίζονται με μπλε-ιώδες φως, τα μόρια διεγείρονται και αρχίζουν να ανταλλάσσουν ηλεκτρόνια μεταξύ τους. Από αυτή την αλληλεπίδραση προκύπτουν ζεύγη φορτισμένων σωματιδίων, τα οποία, όταν διαχωρίζονται από ένα ηλεκτρικό πεδίο, μετατρέπονται απευθείας σε ηλεκτρικό ρεύμα. Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται σχεδόν χωρίς απώλειες: η ενέργεια του φωτός αξιοποιείται σχεδόν στο σύνολό της.
Ένα απλούστερο και πιο αποδοτικό μονοπάτι
Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά οργανικά ηλιακά κύτταρα, όπου μεγάλο μέρος της ενέργειας του φωτός χάνεται καθώς τα φορτία παραμένουν παγιδευμένα, το P3TTM προσφέρει έναν πολύ πιο άμεσο μηχανισμό. Δεν χρειάζονται πολύπλοκες ετεροενώσεις ή πρόσθετα υλικά: το ίδιο το μόριο έχει την ικανότητα να διαχωρίζει και να μεταφέρει τα φορτία. Αυτό ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη ηλιακών πάνελ που θα είναι πιο απλά, πιο ελαφριά, με χαμηλότερο κόστος παραγωγής και μεγαλύτερη βιωσιμότητα.
Ο ρόλος των ερευνητών
Η συμβολή της ομάδας του University of Pisa ήταν καθοριστική. Με τη χρήση προχωρημένων κβαντομηχανικών υπολογισμών, οι επιστήμονες αποκάλυψαν τον ακριβή μηχανισμό με τον οποίο τα μόρια αλληλεπιδρούν μετά την απορρόφηση φωτός. Το σημαντικότερο εύρημα είναι ότι ο διαχωρισμός φορτίων αποτελεί εγγενή ιδιότητα του υλικού και δεν εξαρτάται από εξωτερικές διαμορφώσεις. Αυτό όχι μόνο ενισχύει την αξιοπιστία του αποτελέσματος, αλλά και ανοίγει συναρπαστικές προοπτικές για τον σχεδιασμό νέων φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Προοπτικές πέρα από την ηλιακή ενέργεια
Οι πιθανές εφαρμογές της ανακάλυψης δεν περιορίζονται μόνο στον χώρο της ηλιακής ενέργειας. Οι οργανικές ρίζες, όπως το P3TTM, θα μπορούσαν να βρουν θέση και σε αισθητήρες νέας γενιάς, οπτικούς ή μαγνητικούς, καθώς και σε ηλεκτρονικές συσκευές που θα μπορούσαν να λειτουργούν απευθείας με το φως του περιβάλλοντος. Η προοπτική είναι να δημιουργηθούν τεχνολογίες πιο φιλικές προς το περιβάλλον, με χαμηλότερο ενεργειακό αποτύπωμα και ευρύτερη πρόσβαση.
Αν η ερευνητική πορεία επιβεβαιώσει τα σημερινά εντυπωσιακά αποτελέσματα, τότε το P3TTM θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την αρχή μιας νέας εποχής για την ενέργεια. Από ένα υλικό που μέχρι χθες γνωρίζαμε κυρίως για τη συμβολή του στις φωτεινές οθόνες, ίσως αύριο προκύψει ένα από τα κλειδιά για την καθαρή ενέργεια του μέλλοντος.
[via]
