Στην εποχή αυτής της πλημμυρίδας δεδομένων, οι οίκοι μόδας δεν έχουν άλλη επιλογή από το να επιστρατεύσουν τεχνητή νοημοσύνη – εργαλεία που αναλύουν, υπολογίζουν και προβλέπουν το επόμενο μεγάλο κύμα της μόδας.
Η πρόβλεψη των τάσεων στη μόδα ήταν κάποτε προνόμιο των λίγων – των συντακτών των μεγάλων περιοδικών, των στυλιστών και των ελάχιστων που κάθονταν στην πρώτη σειρά των επιδείξεων στο Παρίσι, το Μιλάνο και τη Νέα Υόρκη. Η γνώμη τους καθόριζε, σχεδόν με… θεϊκή βεβαιότητα, τι θα φορεθεί τον επόμενο χρόνο.
Όμως, μέσα σε λιγότερο από δύο δεκαετίες, αυτή η ιεραρχία έχει καταρρεύσει. Σήμερα, οι τάσεις γεννιούνται στα τηλέφωνα, στα stories, στα hashtags. Το Instagram, το TikTok και το Pinterest έχουν γίνει οι νέες πασαρέλες, όπου εκατομμύρια χρήστες διαμορφώνουν αυθόρμητα αυτό που άλλοτε αποφάσιζαν λίγοι. Στην εποχή αυτής της πλημμυρίδας δεδομένων, οι οίκοι μόδας δεν έχουν άλλη επιλογή από το να επιστρατεύσουν τεχνητή νοημοσύνη – εργαλεία που αναλύουν, υπολογίζουν και προβλέπουν το επόμενο μεγάλο κύμα της μόδας.
Ένας αλγόριθμος-στιλίστας
Η AI δεν είναι πλέον πείραμα στη μόδα· είναι καθημερινό εργαλείο. Στην πλατφόρμα Heuritech, με έδρα το Παρίσι, ομάδες αναλυτών και αλγορίθμων «σαρώνουν» εκατομμύρια φωτογραφίες, βίντεο και αναρτήσεις για να εντοπίσουν τα πρώτα σήματα μιας νέας τάσης. Ο αλγόριθμος τους παρακολουθεί από πασαρέλες μέχρι influencers και street style, αναγνωρίζοντας μοτίβα, υφές, χρώματα και κοψίματα που εμφανίζονται ξαφνικά με αυξανόμενη συχνότητα.
Όπως εξηγεί στο δίκτυο NPR η Noémie Voyer, επικεφαλής του τομέα μόδας της Heuritech, η AI μπορεί να «δει» τις τάσεις μήνες πριν αυτές φτάσουν στο mainstream. Η ομάδα της προέβλεψε φέτος την επιστροφή των πουά, των flat-thong σανδαλιών και του έντονου κίτρινου – πράγματι, όλα εμφανίστηκαν τελικά στις επιδείξεις του Παρισιού και, όπως φαίνεται, θα καταλήξουν σύντομα στις βιτρίνες των H&M και Target.
Οι αλγόριθμοι μαθαίνουν από ό,τι δημοσιεύεται. Αναλύουν όχι μόνο το τι φοριέται, αλλά και πώς, πού και από ποιους. Κάθε φορά που μια φωτογραφία με ένα συγκεκριμένο παλτό ή φόρεμα γίνεται viral, η μηχανή την «σημειώνει».
Αν το μοτίβο επαναλαμβάνεται, αρχίζει να υπολογίζει πιθανότητες: πόσο γρήγορα εξαπλώνεται, σε ποιες ηλικιακές ομάδες, σε ποιες χώρες. Έτσι, μπορεί να πει με στατιστική βεβαιότητα ποιο σχέδιο θα «περάσει» από τις πασαρέλες στις μαζικές πωλήσεις. Το αποτέλεσμα είναι μια βιομηχανία που πλέον προβλέπει πριν καν παρατηρήσει.
Οι εταιρείες λιανικής πώλησης αξιοποιούν αυτές τις δυνατότητες σε πραγματικό χρόνο. Η Amy Sullivan, αντιπρόεδρος αγορών της Stitch Fix, εξηγεί ότι η AI της επιτρέπει να παίρνει αποφάσεις που άλλοτε απαιτούσαν εβδομάδες. Πρόσφατα, η ομάδα της έπρεπε να επιλέξει αν η συλλογή της άνοιξης θα είχε ρίγες κόκκινες ή μπλε.
Παλαιότερα θα περίμεναν δείγματα από προμηθευτές, με καθυστέρηση και κόστος. Τώρα, απλώς εισήγαγαν τα δεδομένα στο σύστημα AI και μέσα σε λίγα λεπτά είδαν ρεαλιστικές απεικονίσεις των ρούχων πάνω σε μοντέλα. Επέλεξαν το μπλε. Το λογισμικό είχε υπολογίσει πως το χρώμα αυτό θα συνδεόταν με περισσότερη ψηφιακή απήχηση την άνοιξη.
Επεμβαίνει σε όλη την αλυσίδα της μόδας
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν περιορίζεται στην πρόβλεψη των χρωμάτων. Επεμβαίνει σε όλη την αλυσίδα της μόδας: από τον σχεδιασμό ως τη διανομή. Δημιουργεί εικονικά fitting rooms, όπου οι πελάτες «δοκιμάζουν» ρούχα μέσω κάμερας ή avatar, μειώνοντας τις επιστροφές και βελτιώνοντας την εμπειρία αγοράς. Βελτιστοποιεί τη διαχείριση αποθεμάτων, προβλέποντας ποια μεγέθη ή σχέδια θα ξεπουλήσουν και ποια όχι.
Στο στάδιο της παραγωγής, αναλύει τα δεδομένα για να προτείνει ποια υλικά είναι πιο βιώσιμα ή ποια εργοστάσια μπορούν να παραδώσουν πιο γρήγορα. Στην πραγματικότητα, η AI λειτουργεί σαν ένας αόρατος στιλίστας-οικονομολόγος που κρατά την ισορροπία ανάμεσα στη δημιουργία και στο εμπόριο.
Πάντα χρήσιμη η ανθρώπινη κρίση
Παρά τη δύναμη της μηχανής, κανείς μέσα στη βιομηχανία δεν θεωρεί ότι η ανθρώπινη κρίση είναι περιττή. Η Francesca Muston, επικεφαλής πρόβλεψης της WGSN, τονίζει ότι «η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ενισχύσει τη δουλειά μας, αλλά όχι να την αντικαταστήσει». Οι αναλυτές της εταιρείας χρησιμοποιούν αλγόριθμους για να εντοπίσουν μεταβαλλόμενα μοτίβα, όμως εκείνοι πρέπει να κρίνουν αν πρόκειται για παροδική διαδικτυακή μόδα ή για τάση που θα φτάσει στις αγορές.
Ένα viral βίντεο με μια εντυπωσιακή φούστα μπορεί να συγκεντρώσει εκατομμύρια likes, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα πάνε αύριο να την αγοράσουν. Η διάκριση ανάμεσα στην ψηφιακή επιρροή και στην εμπορική δυναμική απαιτεί ανθρώπινη εμπειρία, πολιτισμική επίγνωση και ένστικτο.
Αυτή η συνεργασία ανθρώπου και μηχανής έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που η μόδα αντιλαμβάνεται τον χρόνο. Οι τάσεις, που κάποτε χρειάζονταν έξι μήνες να μεταπηδήσουν από τις πασαρέλες στα καταστήματα, τώρα μπορούν να εμφανιστούν στις βιτρίνες σε εβδομάδες.
Το «see now, buy now» έγινε το νέο δόγμα, με την AI να υπολογίζει όχι μόνο τι θα θέλουμε να φορέσουμε, αλλά και πότε θα το θελήσουμε. Η τεχνολογία επιτρέπει στους οίκους να σχεδιάζουν συλλογές με χειρουργική ακρίβεια, βασισμένοι σε δεδομένα πραγματικής ζήτησης, μειώνοντας το στοκ και τα απούλητα προϊόντα – μια επανάσταση και για τη βιωσιμότητα.
Ωστόσο, πίσω από την αποτελεσματικότητα κρύβεται και μια ανησυχία. Όταν οι αποφάσεις βασίζονται όλο και περισσότερο σε δεδομένα, κινδυνεύει να χαθεί η ίδια η έννοια της δημιουργικής έκπληξης. Ο αλγόριθμος, όσο έξυπνος κι αν είναι, τρέφεται από το παρελθόν: αναλύει ό,τι έχει ήδη γίνει.
Δεν μπορεί να προβλέψει πραγματικά την καινοτομία – εκείνη την απρόβλεπτη στιγμή που ένας σχεδιαστής παρουσιάζει κάτι που κανείς δεν είχε φανταστεί. Όπως λέει η Voyer της Heuritech, «η AI μπορεί να ανιχνεύσει σήματα, αλλά το ανθρώπινο μάτι παραμένει αναντικατάστατο». Η μόδα, στο βάθος, δεν είναι μαθηματική εξίσωση. Είναι συναίσθημα, αντίδραση, επιθυμία – στοιχεία που καμία μηχανή δεν μπορεί να μετρήσει πλήρως.
Κι όμως, η συνύπαρξη των δύο κόσμων δείχνει τον δρόμο για μια νέα εποχή. Η AI βοηθά τους σχεδιαστές να βλέπουν πιο καθαρά μέσα στο χάος των δεδομένων, ενώ η ανθρώπινη φαντασία συνεχίζει να τροφοδοτεί το άγνωστο.
Είναι μια ισορροπία ανάμεσα στην προβλεψιμότητα και την έκπληξη, ανάμεσα στο analytics και στο ένστικτο. Ίσως αυτό να είναι και το μέλλον της μόδας: μια δημιουργική συνέργεια ανάμεσα στην τεχνολογία που αναγνωρίζει το επόμενο κύμα και στον άνθρωπο που το κάνει όμορφο.
