Ο καρκίνος του παγκρέατος παραμένει μία από τις πιο επιθετικές και θανατηφόρες μορφές καρκίνου παγκοσμίως. Η ύπουλη και γρήγορη εξέλιξή του, σε συνδυασμό με τη δυσκολία έγκαιρης διάγνωσης, καθιστούν τη νόσο ιδιαίτερα δύσκολη στη θεραπεία.
Στατιστικά, μόλις το 13,3% των ασθενών επιβιώνουν πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση, ενώ πάνω από το 80% χάνουν τη ζωή τους μέσα σε δύο χρόνια λόγω μεταστατικής εξέλιξης. Ωστόσο, μια πρόσφατη ανακάλυψη φέρνει ελπίδα: οι επιστήμονες εντόπισαν έναν κρίσιμο μηχανισμό που ευθύνεται για τη μετάσταση του καρκίνου του παγκρέατος και, εφόσον κατανοηθεί πλήρως, θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τον τρόπο αντιμετώπισης της νόσου.
Η ανακάλυψη που αλλάζει τα δεδομένα
Η νέα μελέτη, δημοσιευμένη στο επιστημονικό περιοδικό Molecular Cancer, επικεντρώνεται σε έναν υποδοχέα που ονομάζεται ALK7. Ο συγκεκριμένος υποδοχέας φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία με την οποία τα καρκινικά κύτταρα εξαπλώνονται από το πάγκρεας σε άλλα όργανα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η απενεργοποίηση του ALK7 μπορεί να επιβραδύνει ή ακόμα και να σταματήσει τη μετάσταση, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες επιβίωσης των ασθενών.
Η ερευνητική ομάδα μελέτησε τη λειτουργία του ALK7 μέσα από δύο βασικές βιολογικές διεργασίες που σχετίζονται με τη διασπορά του καρκίνου: την ενδοδιαπίδυση (intravasation) και την εξωδιαπίδυση (extravasation). Η πρώτη περιγράφει τη διείσδυση των καρκινικών κυττάρων μέσα στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, ενώ η δεύτερη τη «διαρροή» τους έξω από τα αγγεία σε νέα σημεία του σώματος. Αυτές οι δύο διεργασίες αποτελούν την καρδιά της μεταστατικής συμπεριφοράς του καρκίνου. Αν οι επιστήμονες καταφέρουν να εμποδίσουν τον ALK7 να ενεργοποιήσει αυτά τα στάδια, τότε ίσως μπορέσουν να σταματήσουν την εξάπλωση της νόσου από τη ρίζα της.
Πώς πραγματοποιήθηκε η μελέτη
Για να διερευνήσουν τη λειτουργία του ALK7, οι ερευνητές προχώρησαν σε μια σειρά πειραμάτων σε ποντίκια NSG, ηλικίας πέντε έως έξι εβδομάδων, τα οποία είχαν εγχυθεί με κύτταρα παγκρεατικού αδενοκαρκινώματος (PDAC) – την πιο κοινή και επιθετική μορφή καρκίνου του παγκρέατος. Στη συνέχεια, χορηγήθηκαν αναστολείς των «ALK family receptors», στους οποίους ανήκει και ο ALK7, και παρακολουθήθηκε η ανάπτυξη των όγκων για τρεις εβδομάδες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η αναστολή αυτών των υποδοχέων οδήγησε σε σημαντική μείωση του ρυθμού ανάπτυξης των όγκων. Παρότι πρόκειται για μια πρώιμη μελέτη, τα ευρήματα δημιουργούν νέες προοπτικές για φαρμακευτικές θεραπείες που θα μπορούσαν να στοχεύουν απευθείας στους μηχανισμούς εξάπλωσης του καρκίνου, αντί να περιορίζονται στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων ή στη συρρίκνωση του πρωτογενούς όγκου.
Η σημασία του ALK7 και οι προηγούμενες αντιφάσεις
Ο υποδοχέας ALK7 δεν είναι άγνωστος στους επιστήμονες. Στο παρελθόν, αρκετές μελέτες είχαν αποδώσει σε αυτόν τόσο αντικαρκινική όσο και καρκινογόνο δράση, προκαλώντας σύγχυση στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Η νέα μελέτη στο Molecular Cancer υποστηρίζει ότι οι αντικρουόμενες αυτές ερμηνείες οφείλονταν στις διαφορές των τύπων καρκίνου που μελετήθηκαν ή στις διαφορετικές μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν σε προηγούμενα πειράματα.
Η τωρινή έρευνα είναι η πρώτη που εξετάζει συστηματικά τη δράση του ALK7 ειδικά στο PDAC, αποκαλύπτοντας με σαφήνεια ότι ο συγκεκριμένος υποδοχέας ενισχύει την ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να διεισδύουν στα αιμοφόρα αγγεία και να εξαπλώνονται. Αυτή η κατανόηση ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών που θα μπορούσαν να αναστείλουν τη λειτουργία του ALK7 και να μειώσουν δραματικά τη μεταστατική επιθετικότητα της νόσου.
Μια νέα εποχή για τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος
Η ανακάλυψη αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο κύμα ερευνών που αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη (AI) και τη βιοτεχνολογία για την καταπολέμηση του καρκίνου. Ήδη, η AI έχει βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων, χρησιμοποιώντας υπάρχοντα φάρμακα που προορίζονταν για άλλες παθήσεις, όπως η υψηλή χοληστερίνη ή ο αλκοολισμός. Επιπλέον, νέα συστήματα διάγνωσης με τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να ανιχνεύσουν τον καρκίνο με ακρίβεια που αγγίζει το 99%, επιτρέποντας έτσι την έγκαιρη ανίχνευση πριν η ασθένεια φτάσει σε μη αναστρέψιμα στάδια.
Ωστόσο, η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση, όσο σημαντικές κι αν είναι, δεν συγκρίνονται με τη δυνατότητα να σταματήσει η ίδια η εξάπλωση της νόσου. Εάν οι επιστήμονες επιβεβαιώσουν ότι η αναστολή του ALK7 μπορεί να επιβραδύνει ή να αποτρέψει τη μετάσταση, τότε βρισκόμαστε μπροστά σε μια ανακάλυψη που θα μπορούσε να αλλάξει το μέλλον της ογκολογίας.
Προοπτικές και επόμενα βήματα
Αν και τα αποτελέσματα είναι ελπιδοφόρα, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα και δοκιμές σε ανθρώπους για να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα αυτής της προσέγγισης. Αν οι επόμενες φάσεις των ερευνών αποδειχθούν επιτυχείς, θα μπορούσε να ξεκινήσει η ανάπτυξη νέων φαρμάκων που θα στοχεύουν ειδικά στους υποδοχείς ALK7, προσφέροντας μια πρωτοποριακή θεραπευτική επιλογή για έναν από τους πιο δύσκολους καρκίνους που υπάρχουν.
[via]
