Η Boston Dynamics και η Figure AI, δύο από τις εταιρείες που καθορίζουν τη νέα εποχή της ρομποτικής, παρουσίασαν πρόσφατα μοντέλα με χέρια που μοιάζουν όλο και περισσότερο με τα δικά μας.
Αν κάποιος θέλει να καταλάβει ποιο είναι το μέλλον των ρομπότ, αρκεί να κοιτάξει τα χέρια τους. Εκεί, στις αρθρώσεις, στους αισθητήρες και στους μηχανισμούς πίεσης, αποτυπώνεται η βαθύτερη φιλοδοξία της μηχανικής: να μιμηθεί την ανθρώπινη αφή.
Όπως σημειώνει ο αμερικανός δημοσιογράφος τεχνολογίας Mack DeGeurin, που παρακολουθεί τις εξελίξεις στον τομέα, τα ρομποτικά χέρια δεν είναι απλώς εργαλεία· είναι σύμβολα μιας εποχής που προσπαθεί να δώσει στο μηχάνημα όχι μόνο δύναμη, αλλά και ευαισθησία.
Η Boston Dynamics και η Figure AI, δύο από τις εταιρείες που καθορίζουν τη νέα εποχή της ρομποτικής, παρουσίασαν πρόσφατα μοντέλα με χέρια που μοιάζουν όλο και περισσότερο με τα δικά μας προσπαθώντας πρωτίστως να επιλύσουν ένα από τα πιο δύσκολα τεχνικά και φιλοσοφικά προβλήματα: πώς φτιάχνεις ένα μηχάνημα που μπορεί να αγγίξει χωρίς να καταστρέψει (αυτό που αγγίζει);
Οι νέες «αρπάγες» τριών δαχτύλων
Η Boston Dynamics, γνωστή για τα εντυπωσιακά της ρομπότ που χορεύουν ή πηδούν με ακρίβεια, παρουσίασε την πιο πρόσφατη εκδοχή του ανθρωποειδούς της, του Atlas, με νέες «αρπάγες» τριών δαχτύλων. Το σχέδιο δεν είναι αντιγραφή του ανθρώπινου χεριού, αλλά μια βιομηχανική ερμηνεία του.
Ένας μεγάλος αντίχειρας και δύο ακόμη δάχτυλα σχηματίζουν μια δομή ιδανική για σταθερή λαβή, για κράτημα και μεταφορές αντικειμένων. «Ο στόχος είναι να εφαρμόζεται η ελάχιστη δυνατή δύναμη, διατηρώντας ωστόσο σταθερό κράτημα», εξηγεί ο μηχανικός Karl Price. Κάθε δάχτυλο διαθέτει απτικά αισθητήρια, ενώ στην παλάμη υπάρχουν κάμερες που λειτουργούν σαν τα μάτια ενός εργάτη.
Με επτά βαθμούς ελευθερίας και ισάριθμους ενεργοποιητές, το χέρι του Atlas μπορεί να πιάσει από βίδες μέχρι κιβώτια. Κι όμως, παραμένει μια τεχνολογική παραδοξότητα: τρία δάχτυλα αντί για πέντε, λιγότερη πολυπλοκότητα, περισσότερη αξιοπιστία.
Οι μηχανικοί παραδέχονται πως η προσθήκη κάθε επιπλέον δαχτύλου αυξάνει δραματικά την πιθανότητα σφάλματος, το κόστος και τη συντήρηση. Για ένα ρομπότ που δουλεύει σε αποθήκες, η σταθερότητα είναι σημαντικότερη από τη χάρη.
Το Figure 03
Από την άλλη πλευρά, η Figure AI παρουσίασε το Figure 03, ένα ανθρωποειδές με πιο εκλεπτυσμένα, πενταδάχτυλα χέρια, σχεδιασμένα όχι για εργοστάσια, αλλά για σπίτια. Στο διαφημιστικό βίντεο το ρομπότ ποτίζει φυτά, πλένει πιάτα, προσφέρει ένα ποτήρι νερό. Κινήσεις απλές για τον άνθρωπο, αλλά τεράστιες προκλήσεις για τη μηχανή.
Για να το κάνει αυτό, το Figure 03 διαθέτει μαλακά, ευέλικτα δάχτυλα με αισθητήρες που μπορούν να ανιχνεύσουν δυνάμεις μικρότερες από τρία γραμμάρια.
Έτσι, μπορεί να αντιληφθεί ένα χαρτί, μια κάρτα ή ένα λεπτό ποτήρι χωρίς να τα συνθλίψει. Οι κάμερες ενσωματωμένες στις παλάμες προσφέρουν οπτική ανατροφοδότηση σε κοντινές αποστάσεις, επιτρέποντας πιο λεπτές κινήσεις.
Η εταιρεία το περιγράφει ως «γενικής χρήσης ανθρωποειδές ρομπότ για την καθημερινή ζωή». Όμως πίσω από την κομψότητα του βίντεο υπάρχει ένα δύσκολο ερώτημα: μπορεί ένα ρομπότ να έχει πράγματι «ανθρώπινο άγγιγμα»;
Τα ανθρώπινα χέρια είναι ένα μηχανικό θαύμα που ακόμη και η πιο εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει κατορθώσει να αναπαράγει.
Περιέχουν πάνω από 30 μύες, 27 αρθρώσεις και περίπου 17.000 νευρικές απολήξεις, ικανές να συλλαμβάνουν υφές, θερμοκρασίες, αντιστάσεις. Είναι όργανα δύναμης και λεπτότητας ταυτόχρονα – μπορούν να κρατήσουν ένα σφυρί ή ένα φτερό με την ίδια ακρίβεια.
«Οι περισσότερες κινήσεις που καθοδηγούνται από τα χέρια απαιτούν όχι μόνο ακρίβεια, αλλά και προσαρμοστικότητα σε απρόβλεπτες μεταβλητές: ανώμαλα σχήματα, διαφορετικές υφές, δυναμικές συνθήκες», σημειώνει ο καθηγητής μηχανικής Eric Du από το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα.
Αυτή η «προσαρμοστικότητα» είναι ακριβώς ό,τι λείπει ακόμη από τα ρομπότ.
Η Boston Dynamics, παρ’ όλα αυτά, έκανε μια σημαντική πρόοδο προσθέτοντας κάτι που ορίζει την ανθρώπινη χειρονομία: τον αντίχειρα.
Ο αντίχειρας, λένε οι μηχανικοί, άλλαξε εντελώς τις δυνατότητες του Atlas, επιτρέποντάς του να επιλέγει διαφορετικούς τρόπους σύλληψης ανάλογα με το αντικείμενο.
Από τα βαρύτερα κουτιά έως τα μικρά μπουλόνια, μπορεί πλέον να επιλέγει ανάμεσα σε «αρπαγή» και «τσιμπητό κράτημα».
Το σημαντικό είναι ότι όλα αυτά γίνονται με αλγοριθμική κρίση – μια μηχανική «διόραση» που αποφασίζει πόση πίεση χρειάζεται κάθε φορά. Η ουσία δεν είναι πια το να πιάνει, αλλά το να καταλαβαίνει τι ακριβώς πιάνει.
Ωστόσο, όσο πιο πολύ πλησιάζουν τα ρομποτικά χέρια την ανθρώπινη μορφή, τόσο πιο περίπλοκα γίνονται τα προβλήματα. Ένα ρομπότ που ρίχνει κάτω ένα ποτήρι είναι απλώς αστείο· ένα ρομπότ που κάνει λάθος στη δόση ενός φαρμάκου δεν είναι.
Η Figure και οι ανταγωνιστές της οραματίζονται ένα μέλλον όπου τα ρομπότ θα μαγειρεύουν, θα καθαρίζουν, θα φροντίζουν ηλικιωμένους. Όμως το ρίσκο παραμένει: κάθε επιπλέον δάχτυλο, κάθε νέος αισθητήρας, κάθε βαθμός ελευθερίας σημαίνει και περισσότερες πιθανότητες αποτυχίας.
Παρά τις επιφυλάξεις, ακόμη και οι μηχανικοί της Boston Dynamics παραδέχονται πως το μέλλον θα γίνει πιο ανθρωπομορφικό. Όχι από φιλοδοξία, αλλά από αναγκαιότητα.
Οι βιομηχανίες θέλουν ρομπότ που να χειρίζονται τα ίδια εργαλεία με τους ανθρώπους, χωρίς να χρειάζεται να επανασχεδιαστεί όλος ο εξοπλισμός. Ένα χέρι με πέντε δάχτυλα δεν είναι μόνο πιο «οικείο» – είναι πρακτικότερο. Και αν αυτά τα χέρια μπορούν να κάνουν ό,τι κάνουμε κι εμείς, τότε το επόμενο βήμα θα είναι αναπόφευκτο: να πάρουν και τη θέση μας.
Η εξέλιξη των ρομποτικών χεριών δεν είναι απλώς ένα τεχνικό ζήτημα, είναι μια ιστορία για την ταυτότητα. Καθώς τα ρομπότ αποκτούν αντίχειρες, ευαισθησία και «αφή», δεν μοιάζουν μόνο περισσότερο με εμάς· μας καθρεφτίζουν.
Στην προσπάθειά μας να φτιάξουμε μηχανές που μπορούν να αγγίζουν, ίσως καταλήγουμε να ξαναμαθαίνουμε τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Κι αν μια μέρα ένα ρομπότ μπορέσει να πιάσει ένα ποτήρι χωρίς να το σπάσει, ίσως τότε να έχουμε καταλάβει ότι η τελειότητα δεν βρίσκεται στη δύναμη του κράτηματος – αλλά στη λεπτότητα του αγγίγματος.
