Μια πρωτοφανής στιγμή στην ιστορία της διαστημικής συνεργασίας σημειώθηκε πρόσφατα, όταν η Κίνα επικοινώνησε απευθείας με τη NASA για να προειδοποιήσει για πιθανή σύγκρουση δύο δορυφόρων. Το περιστατικό, που αποκάλυψε ο Alvin Drew —διευθυντής του τμήματος Διαστημικής Βιωσιμότητας της αμερικανικής υπηρεσίας— κατά τη διάρκεια του International Astronautical Congress στο Σίδνεϊ, θεωρείται από πολλούς ως ένα κομβικό βήμα προς μια νέα εποχή επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο μεγάλες διαστημικές δυνάμεις.
Σύμφωνα με τον Drew, η πρωτοβουλία ήρθε από την ίδια την China National Space Administration (CNSA), η οποία ενημέρωσε τη NASA για ένα ενδεχόμενο “conjunction”, τον τεχνικό όρο που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια επικίνδυνη σύγκλιση τροχιών. Η κινεζική πλευρά κάλεσε τη NASA να διατηρήσει τη δική της πορεία, δηλώνοντας πρόθυμη να εκτελέσει η ίδια την απαραίτητη διορθωτική κίνηση ώστε να αποτραπεί η πρόσκρουση.
Η κίνηση αυτή δεν είναι απλώς ένα πρακτικό μέτρο αποφυγής κινδύνου, αλλά αποτελεί και ένα ιστορικό προηγούμενο στη διαχείριση της κυκλοφορίας σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το γεγονός ότι η Κίνα ανέλαβε την πρωτοβουλία για επικοινωνία με τη NASA δείχνει μια σπάνια ένδειξη εμπιστοσύνης ανάμεσα σε δύο χώρες που, στο πεδίο του Διαστήματος, παραδοσιακά κρατούν αποστάσεις.
Από το 2011, ο λεγόμενος Wolf Amendment (νόμος που ψηφίστηκε από το Κογκρέσο των ΗΠΑ) απαγορεύει ρητά στη NASA να συνεργάζεται άμεσα με κινεζικούς οργανισμούς. Ο λόγος είναι οι ανησυχίες για εθνική ασφάλεια, κυβερνοκατασκοπεία και διαρροή τεχνολογιών διπλής χρήσης. Παρόλα αυτά, οι αμερικανικές αρχές ουδέποτε εμπόδισαν την ανταλλαγή κρίσιμων πληροφοριών που σχετίζονται με την ασφάλεια τροχιακών σωμάτων — και αυτό ακριβώς ήταν το πλαίσιο της πρόσφατης επαφής.
Μέχρι σήμερα, η επικοινωνία μεταξύ των δύο χωρών λειτουργούσε μονόδρομα: σχεδόν πάντα η NASA ήταν αυτή που ειδοποιούσε την Κίνα για πιθανά περιστατικά σύγκρουσης. Η πρόσφατη πρωτοβουλία της CNSA, λοιπόν, ερμηνεύεται ως ένδειξη αυξανόμενης διαφάνειας και ωριμότητας του κινεζικού διαστημικού προγράμματος, το οποίο έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο τα τελευταία χρόνια, από τις αποστολές στη Σελήνη και τον Άρη, μέχρι τη λειτουργία του διαστημικού σταθμού Tiangong.
Ο αριθμός των δορυφόρων σε χαμηλή τροχιά έχει εκτοξευθεί, κυριολεκτικά, δημιουργώντας έναν ολοένα πιο πυκνό και επικίνδυνο «διάδρομο» γύρω από τον πλανήτη. Μόνο το Starlink της SpaceX έχει ήδη πάνω από 6.000 ενεργούς δορυφόρους, και ο αριθμός αυξάνεται συνεχώς. Από το 2019 έως το 2023, η εταιρεία του Elon Musk πραγματοποίησε πάνω από 50.000 ελιγμούς αποφυγής σύγκρουσης, ενώ οι προβλέψεις δείχνουν ότι, μέχρι το 2028, ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να αγγίζει το ένα εκατομμύριο κάθε έξι μήνες.
Η κατάσταση αυτή εντείνει τους φόβους για το φαινόμενο που οι επιστήμονες ονομάζουν «σύνδρομο Kessler». Πρόκειται για ένα καταστροφικό ντόμινο, όπου η σύγκρουση δύο δορυφόρων δημιουργεί χιλιάδες θραύσματα, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να χτυπήσουν άλλους δορυφόρους, προκαλώντας μια ανεξέλεγκτη αλυσίδα καταστροφών. Το αποτέλεσμα θα ήταν ένα νέφος διαστημικών σκουπιδιών που θα καθιστούσε τη χαμηλή τροχιά σχεδόν απροσπέλαστη για δεκαετίες απειλώντας τηλεπικοινωνίες, πλοήγηση, μετεωρολογία και κάθε άλλη δραστηριότητα που βασίζεται σε δορυφόρους.
Η αποφυγή ενός τέτοιου σεναρίου απαιτεί διεθνή συντονισμό και συνεχή ανταλλαγή δεδομένων. Μέχρι σήμερα, αυτή η συνεργασία βασιζόταν κυρίως σε αυτόματες ειδοποιήσεις και δημόσιες βάσεις δεδομένων, όπως το σύστημα Space-Track των ΗΠΑ. Όμως η απευθείας επαφή ανάμεσα στη CNSA και τη NASA δείχνει ότι, ίσως, το μέλλον της διαστημικής ασφάλειας χρειάζεται κάτι περισσότερο από αυτοματοποιημένες προειδοποιήσεις: ανθρώπινη επικοινωνία και εμπιστοσύνη.
[source]
