Στην Ευρώπη του 2025, η συζήτηση γύρω από την ασφάλεια των νέων στο διαδίκτυο δεν είναι απλώς επίκαιρη, αλλά επιτακτική. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στο πρόσφατο συνέδριο “Growing Up in the Digital Age” στις Βρυξέλλες, όπου Google, ερευνητές, γονείς, έφηβοι και φορείς χάραξης πολιτικής προσπάθησαν να βρουν κοινό τόπο για το μέλλον της ηλικιακής επιβεβαίωσης online. Με φόντο τις ανησυχίες της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, η συζήτηση στράφηκε όχι στο αν χρειάζεται προστασία η νεολαία, αλλά στο πώς αυτή μπορεί να γίνει πιο έξυπνη, αποτελεσματική και λιγότερο παρεμβατική.
Στην καρδιά του προβληματισμού βρίσκεται το πώς επαληθεύεται η ηλικία ενός χρήστη στο διαδίκτυο. Σύμφωνα με τη μελέτη The Future Report της Google, οι Ευρωπαίοι έφηβοι αναγνωρίζουν τα οφέλη του να μεγαλώνουν σε ένα συνεχώς συνδεδεμένο περιβάλλον, αλλά ζητούν ισορροπία, καθοδήγηση και έναν χώρο που να τους επιτρέπει να εξερευνούν με ασφάλεια. Το διαδίκτυο αποτελεί για τους ίδιους πηγή ανεξαρτησίας, δημιουργικότητας και κοινωνικοποίησης, όμως ταυτόχρονα, προκαλεί εύλογες ανησυχίες για τους κινδύνους, είτε αυτοί αφορούν περιεχόμενο είτε προσωπικά δεδομένα.
Η Annette Kroeber-Riel, Vice President για Government Affairs and Public Policy for Europe στη Google, υπογράμμισε ότι το βασικό μήνυμα από τη νέα γενιά είναι σαφές: οι εταιρείες πρέπει να προστατεύουν τους νέους μέσα στον ψηφιακό κόσμο, όχι αποκόπτοντάς τους από αυτόν. Η πρόκληση δεν είναι να δημιουργηθούν φραγμοί, αλλά να στηθεί ένα οικοσύστημα όπου η ασφάλεια αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο σχεδιασμού και όχι επακόλουθο.
Αυτό οδηγεί σε μια βασική διαπίστωση: η ηλικιακή επαλήθευση στο διαδίκτυο έχει μετατραπεί σε πεδίο δύο ακραίων επιλογών: από τη μία τα αδύναμα age gates, που βασίζονται σε απλές δηλώσεις χωρίς ουσιαστικό έλεγχο, και από την άλλη οι παρεμβατικές λύσεις που απαιτούν σκαναρισμένα έγγραφα ταυτότητας. Κανένα από τα δύο δεν είναι επιθυμητό από τους χρήστες, που θέλουν προστασία, αλλά όχι εις βάρος της ιδιωτικότητάς τους.
Η Google προτείνει ένα διαφορετικό μοντέλο, ένα risk-based σύστημα που προσαρμόζει τη μέθοδο επιβεβαίωσης ανάλογα με τον κίνδυνο. Σε λιγότερο ευαίσθητους τομείς (όπως ενημερωτικό περιεχόμενο, εκπαιδευτικές υπηρεσίες ή sites ταξιδιών) το σύστημα μπορεί να βασίζεται σε πιο ελαφριές μεθόδους. Αντίθετα, για περιεχόμενο που απαιτεί αυστηρότερη προστασία, όπως ενήλικο υλικό ή πωλήσεις αλκοόλ, η διαδικασία γίνεται πιο ενδελεχής.
Αυτό το μοντέλο απεικονίζεται στην τριεπίπεδη πυραμίδα age assurance της Google. Στη βάση βρίσκεται η απλή ηλικιακή δήλωση. Στο δεύτερο επίπεδο, η εταιρεία αξιοποιεί μηχανική μάθηση για την εκτίμηση της ηλικίας, μια μέθοδο που βασίζεται σε ενδείξεις από τη δραστηριότητα του λογαριασμού. Μόνο στην κορυφή και σε περιορισμένες περιπτώσεις εφαρμόζονται οι κλασικές μέθοδοι πιστοποίησης, με χρήση ταυτότητας, selfie ή πιστωτικής κάρτας.
Η φιλοσοφία είναι ότι η ευθύνη πρέπει να παραμένει στον εκάστοτε πάροχο – δημιουργό – εκδότη της εφαρμογής. Η Google, από την πλευρά της, δηλώνει έτοιμη να υποστηρίξει αυτό το μοντέλο μέσω ανοικτών προτύπων και open-source τεχνολογιών που καθιστούν πιο εύκολη την ενσωμάτωση ασφαλών λύσεων που σέβονται την ιδιωτικότητα.
Στις δικές της υπηρεσίες, η Google εφαρμόζει ήδη από το 2020 ένα υβριδικό σύστημα ελέγχου ηλικίας στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, περιορίζει αυτόματα το ακατάλληλο περιεχόμενο σε YouTube και Google Play έως ότου επιβεβαιωθεί ότι ο χρήστης είναι ενήλικος. Αν κάποιος δηλώσει ότι είναι άνω των 18, το σύστημα ενεργοποιεί μοντέλα επαλήθευσης με βάση τα δεδομένα λογαριασμού. Αν η ηλικία δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, ενεργοποιούνται επιπλέον επίπεδα ασφαλείας, όπως τα SafeSearch και τα εργαλεία wellbeing. Μόνο όταν ο χρήστης επιμένει να αποκτήσει πρόσβαση σε περιεχόμενο ενηλίκων ζητείται επίσημη επαλήθευση.
Η αντίθετη προσέγγιση, δηλαδή η καθολική υποχρέωση ταυτοποίησης για πρόσβαση στο διαδίκτυο, αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό τόσο από τη Google όσο και από πολλούς ευρωπαϊκούς φορείς. Μια τέτοια λύση όχι μόνο θα έθετε σε κίνδυνο την ιδιωτικότητα εκατομμυρίων χρηστών, αλλά και θα απέκλειε ομάδες χωρίς επίσημα έγγραφα ταυτότητας. Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος οι εταιρείες να θεωρήσουν ότι η ευθύνη τους «τελειώνει» με τον έλεγχο της ταυτότητας, παραμελώντας τη δημιουργία πραγματικά ασφαλών και ηλικιακά κατάλληλων εμπειριών.
