Η Μεσόγειος φαίνεται πως ετοιμάζεται να γίνει το επόμενο πεδίο δοκιμών για μια από τις πιο ριζοσπαστικές ενεργειακές ιδέες των τελευταίων δεκαετιών: τα Floating Nuclear Power Plants, πλωτά πυρηνικά εργοστάσια σχεδιασμένα να λειτουργούν ανοιχτά στη θάλασσα. Και η Ελλάδα, απ’ ό,τι δείχνουν οι εξελίξεις, βρίσκεται πλέον στην πρώτη γραμμή αυτής της προσπάθειας. Μια πρόσφατη συνάντηση στην Αθήνα, που συγκέντρωσε κορυφαίους παράγοντες της πυρηνικής και ναυτιλιακής βιομηχανίας, επιβεβαίωσε ότι η συζήτηση δεν είναι θεωρητική — βρίσκεται ήδη σε επίπεδο αξιολόγησης πραγματικών δυνατοτήτων.
Στο επίκεντρο βρέθηκε το ερώτημα που πλανάται εδώ και μήνες: Μπορεί ένα δίκτυο πλωτών μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων να προσφέρει πραγματική ενεργειακή ασφάλεια στα ελληνικά νησιά και τις παράκτιες κοινότητες της Μεσογείου; Η απάντηση, όπως φάνηκε από τις τοποθετήσεις εκπροσώπων των CORE POWER, ABS Hellas και Athlos Energy, είναι περίπλοκη και απαιτεί μελέτη που δεν περιορίζεται στην τεχνολογία.
Οι συμμετέχοντες τόνισαν ότι η ιδέα των FNPP χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση που θα συνδυάζει τις οικονομικές, κοινωνικές, κανονιστικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της. Η πρόταση για αξιολόγηση μέσω ενός μοντέλου PESTLE (Political, Economic, Social, Technological, Legal, Environmental) δείχνει ακριβώς αυτό: τα πλωτά πυρηνικά δεν είναι απλώς ένα μηχανικό επίτευγμα, αλλά εν δυνάμει μια ριζική αναδιάταξη του τρόπου με τον οποίο παράγεται και διανέμεται ενέργεια στη θάλασσα.
Για την CORE POWER, η Ελλάδα έχει μπροστά της μια μοναδική ευκαιρία. Θα μπορούσε να γίνει η πρώτη χώρα της Μεσογείου που αποκτά ένα offshore ενεργειακό δίκτυο βασισμένο σε μηδενικές εκπομπές και υψηλή σταθερότητα. Όπως δήλωσε η Charlotte Vere, market manager της εταιρείας, πρόκειται για την αρχή μιας διαδρομής που θα μπορούσε να ενισχύσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της περιοχής και να μετατρέψει τη χώρα σε σημείο αναφοράς.
Από την πλευρά της, η ABS δεν είναι καινούργια στο παιχνίδι. Ήδη από το 2024, ο οργανισμός είχε δημοσιεύσει τις πιο ολοκληρωμένες τεχνικές απαιτήσεις για την ανάπτυξη FNPP μέχρι σήμερα. Εκείνο το έγγραφο αναγνώριζε ότι πολλές από τις πυρηνικές τεχνολογίες που θα μπορούσαν να εγκατασταθούν σε πλωτές πλατφόρμες βρίσκονται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, αλλά ταυτόχρονα υπογράμμιζε τα πλεονεκτήματα του modular σχεδιασμού: χαμηλότερο κόστος, μεγαλύτερη ευελιξία και δυνατότητα προσαρμογής ισχύος στις ανάγκες κάθε παράκτιου δικτύου.
Η πιο πρόσφατη εξέλιξη είναι η σύσταση κοινοπραξίας μεταξύ ABS, CORE POWER και Athlos Energy με στόχο την εξερεύνηση των ευκαιριών στη Μεσόγειο. Το νέο consortium δεν εξετάζει μόνο πού θα μπορούσαν να τοποθετηθούν τέτοιες πλατφόρμες, αλλά και ποιους τομείς θα μπορούσαν να ενισχύσουν. Οι εφαρμογές που μελετώνται κυμαίνονται από ενεργειακή κάλυψη απομονωμένων νησιών μέχρι υποστήριξη λιμενικών εγκαταστάσεων και τροφοδότηση μονάδων αφαλάτωσης — μια κρίσιμη ανάγκη για περιοχές που πλήττονται πλέον συχνά από ξηρασία.
Ένα από τα πιο απαιτητικά κομμάτια του έργου αφορά τη δημιουργία αυθεντικών operating concepts (CONOPS) για τα μελλοντικά εργοστάσια. Μέσα από ένα white paper ανοιχτής πρόσβασης, η κοινοπραξία θα παρουσιάσει τα πρώτα λειτουργικά μοντέλα και πιθανές τοποθεσίες, προσφέροντας σε κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και φορείς χάραξης πολιτικής ένα εργαλείο σχεδιασμού που θα μπορούσε να αλλάξει το ενεργειακό τοπίο της Μεσογείου.
Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Η Μεσόγειος είναι μια από τις πιο σύνθετες γεωγραφικές περιοχές στον κόσμο: εκατοντάδες νησιά, κρίσιμη παράκτια υποδομή, στρατηγικά λιμάνια και ενεργειακά δίκτυα που συχνά βρίσκονται υπό πίεση. Σε αυτό το περιβάλλον, οι πλωτές πυρηνικές μονάδες δεν εμφανίζονται ως επιστημονική φαντασία, αλλά ως μια πιθανή απάντηση σε υπαρκτά προβλήματα.
Βέβαια, τα ερωτήματα παραμένουν πολλά. Πόσο προχωρημένες είναι πραγματικά οι τεχνολογίες των μικρών αντιδραστήρων; Πώς θα διασφαλιστεί η ασφάλεια σε περίπτωση ατυχήματος στη θάλασσα; Πώς θα αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών που ήδη εμφανίζουν επιφυλάξεις απέναντι στην πυρηνική ενέργεια; Και το κυριότερο: μπορεί η Μεσόγειος, μια θάλασσα με έντονη περιβαλλοντική ευαισθησία, να φιλοξενήσει ένα δίκτυο πυρηνικών πλατφορμών χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τα οικοσυστήματά της;
Παρά τις αβεβαιότητες, το ενδιαφέρον είναι πραγματικό και αυξανόμενο. Καθώς η Ευρώπη αναζητά τρόπους για να ενισχύσει την ενεργειακή της αυτονομία και να απεξαρτηθεί από μη καθαρές πηγές, η συζήτηση για πλωτές πυρηνικές μονάδες ίσως να είναι λιγότερο «μακρινή» από όσο φαινόταν μέχρι πρόσφατα.
