Στην καθημερινότητά μας όλα μοιάζουν στατικά, αλλά σε κοσμική κλίμακα τίποτα δεν μένει ακίνητο. Ο Ήλιος και οι πλανήτες που τον συνοδεύουν εκτελούν μια αδιάκοπη τροχιά γύρω από το κέντρο του Γαλαξία, ταξιδεύοντας μέσα στο Διάστημα με εντυπωσιακές ταχύτητες. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες μετρήσεις της NASA, το ηλιακό μας σύστημα κινείται με περίπου 450.000 μίλια την ώρα (720.000 χιλιόμετρα την ώρα), απαιτώντας περίπου 230 εκατομμύρια χρόνια για να ολοκληρώσει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Γαλαξία.
Όμως μια νέα επιστημονική μελέτη φαίνεται να ανατρέπει όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Χρησιμοποιώντας πιο ευαίσθητα όργανα και νέες τεχνικές επεξεργασίας δεδομένων, μια διεθνής ερευνητική ομάδα υποστηρίζει πως ολόκληρο το Ηλιακό μας Σύστημα κινείται στην πραγματικότητα με πάνω από τριπλάσια ταχύτητα σε σύγκριση με τις προβλέψεις που δίνει το καθιερωμένο κοσμολογικό μοντέλο. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Physical Review Letters και τροφοδοτούν μια μεγάλη συζήτηση γύρω από το πώς εξελίχθηκε το Σύμπαν από το Big Bang μέχρι σήμερα.
Για να προσδιορίσουν την ταχύτητα του Ηλιακού Συστήματος, οι επιστήμονες στράφηκαν σε έναν ασυνήθιστο αλλά ιδιαίτερα χρήσιμο δείκτη: τους ραδιογαλαξίες. Αυτά τα κολοσσιαία σώματα εκπέμπουν τεράστια ποσότητα ακτινοβολίας σε μήκη κύματος ραδιοσυχνοτήτων, συχνά φτάνοντας ακτινοβολία ισοδύναμη με ένα τρισεκατομμύριο Ηλίους. Ακριβώς επειδή παράγουν τόσο ισχυρά και άμεσα αναγνωρίσιμα σήματα, αποτελούν ιδανική «πυξίδα» για την παρακολούθηση της κίνησης του δικού μας συστήματος στο Διάστημα.
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε την κατανομή των ραδιογαλαξιών με τη βοήθεια του LOFAR (Low Frequency Array), ενός εκτεταμένου δικτύου ραδιοτηλεσκοπίων που απλώνεται σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, ενώ αξιοποίησε και δεδομένα από δύο ακόμη παρατηρητήρια. Καθώς το ηλιακό σύστημα διασχίζει το Διάστημα, δημιουργείται ένα είδος «αντίθετου ανέμου» που επηρεάζει οπτικά την κατανομή των ραδιογαλαξιών: εμφανίζονται περισσότερες πηγές ραδιοκυμάτων προς την κατεύθυνση ταξιδιού μας, και λιγότερες προς τα πίσω.
Αυτό το κοσμικό «ρεύμα αέρα» είναι εξαιρετικά λεπτό και δύσκολα ανιχνεύσιμο, γι’ αυτό οι επιστήμονες ενσωμάτωσαν και μια νέα στατιστική μέθοδο που λαμβάνει υπόψη πως πολλοί ραδιογαλαξίες δεν είναι ενιαίες πηγές αλλά αποτελούνται από πολλαπλά επιμέρους τμήματα. Η βελτιωμένη ανάλυση προσέφερε μια καθαρότερη εικόνα, αποκαλύπτοντας ότι η ανισοκατανομή των ραδιογαλαξιών είναι περίπου 3,7 φορές ισχυρότερη από ό,τι προβλέπει το τρέχον κοσμολογικό μοντέλο.
Αυτό σημαίνει πως είτε το Ηλιακό μας Σύστημα ταξιδεύει μέσα στον Γαλαξία πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο πιστεύαμε, είτε ο τρόπος με τον οποίο νομίζουμε ότι κατανέμονται οι ραδιογαλαξίες στο σύμπαν είναι λανθασμένος ή πλημμελής. Και στις δύο περιπτώσεις, η μελέτη αγγίζει πυρήνα θεμελιωδών παραδοχών της σύγχρονης αστροφυσικής.
Ο Dominik Schwarz, κοσμολόγος στο Bielefeld University και ένας από τους συγγραφείς της έρευνας, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι αν ισχύουν τα νέα ευρήματα, θα χρειαστεί να επανεξεταστούν βασικά στοιχεία για την αρχιτεκτονική και την εξέλιξη του Σύμπαντος. Δεν αποκλείει επίσης την πιθανότητα η ίδια η κατανομή των ραδιογαλαξιών να είναι πολύ λιγότερο ομοιόμορφη απ’ όσο νομίζαμε, γεγονός που θα υποχρέωνε τους επιστήμονες να επαναξιολογήσουν μεγάλο μέρος της θεωρίας τους.
Όποια κι αν είναι η εξήγηση, ένα πράγμα μένει σταθερό: το Ηλιακό μας Σύστημα δεν ταξιδεύει απλώς, αλλά «τρέχει» μέσα στον Γαλαξία με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Και παρότι δεν έχουμε ακόμα πλήρη κατανόηση των αιτιών και των συνεπειών αυτής της αναθεώρησης, το εύρημα έρχεται να υπενθυμίσει ότι η θέση μας στο Σύμπαν εξακολουθεί να είναι περισσότερο δυναμική και μυστηριώδης απ’ όσο φανταζόμαστε.
