Αν κάποιος έλεγε πριν μερικά χρόνια ότι οι μελλοντικές περιπολίες στους δρόμους μια μεγαλούπολης θα μπορούσαν να γίνουν από περιστέρια με εγκεφαλικά εμφυτεύματα, πιθανότατα θα τον παρέπεμπαν σε cosplay του Cyberpunk 2077. Κι όμως, η Ρωσία φαίνεται αποφασισμένη να μετατρέψει αυτή την ιδέα σε πραγματικότητα.
Η εταιρεία νευροτεχνολογίας Neiry ανακοίνωσε ότι έχει ήδη ολοκληρώσει τις πρώτες δοκιμές στη Μόσχα, παρουσιάζοντας ένα σμήνος από βελτιωμένα πτηνά που λειτουργούν ως biodrones, εξοπλισμένα με μικροσυσκευές, νευρωνικές διεπαφές και εξωτερικά modules τοποθετημένα στην πλάτη.
Η εταιρεία υποστηρίζει ότι τα πειραματικά πτηνά πραγματοποίησαν με επιτυχία προκαθορισμένες διαδρομές από και προς το εργαστήριο της πρωτεύουσας, ανοίγοντας τον δρόμο για μια εντελώς νέα κατηγορία βιολογικών drone: όντα ζωντανά, αλλά κατευθυνόμενα με τεχνολογικά μέσα, τα οποία συνδυάζουν φυσική αντοχή και ευκινησία με ψηφιακή ακρίβεια.
Στον πυρήνα της τεχνολογίας βρίσκονται συστοιχίες ηλεκτροδίων εμφυτευμένων σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου των πτηνών. Μέσω στοχευμένης διέγερσης, οι χειριστές μπορούν να «φορτώνουν» διαδρομές πτήσης και να κατευθύνουν ένα ολόκληρο σμήνος προς συγκεκριμένες περιοχές. Σύμφωνα με τη Neiry, το σύστημα δεν καταναγκάζει τα πτηνά σε κινήσεις αντίθετες στη φυσιολογική συμπεριφορά τους. Αντίθετα, επηρεάζει τα νευρικά τους σήματα με τρόπο που τα ωθεί να νιώθουν ότι επιλέγουν από μόνα τους την επιθυμητή πορεία, χωρίς να απαιτείται εκτεταμένη εκπαίδευση ή επιβαρυντική διαδικασία εξημέρωσης.
Το παραπάνω συνοδεύεται από ένα συμπαγές πακέτο μικροηλεκτρονικών συστημάτων. Οι συσκευές που φέρουν οι piccioni τροφοδοτούνται από μικρά ηλιακά panels, ώστε να μη χρειάζεται συχνή φόρτιση. Διαθέτουν δέκτες GPS για συνεχή παρακολούθηση θέσης, ενώ οι ενσωματωμένες μικροκάμερες αποστέλλουν εικόνες σε συστήματα επεξεργασίας μέσω AI. Η Neiry ισχυρίζεται ότι το software φιλτράρει τα δεδομένα με τρόπο που συμμορφώνεται με τους κανόνες περί ιδιωτικότητας, αν και η ιδέα της μαζικής επιτήρησης από πτηνά με εμφυτεύματα μάλλον δεν αναμένεται να καθησυχάσει τους υπέρμαχους των δικαιωμάτων.
Στο χειρουργικό κομμάτι, η εταιρεία αναφέρει ότι χρησιμοποιεί προηγμένες στερεοτακτικές τεχνικές υψηλής ακρίβειας. Στόχος τους είναι να πετύχουν ποσοστό επιβίωσης 100%, κάτι που χαρακτηρίζουν εφικτό χάρη σε έναν ημι-βιομηχανικό, αυτοματοποιημένο τρόπο εμφύτευσης ηλεκτροδίων. Το σύστημα αυτό υποτίθεται ότι μειώνει δραστικά το περιθώριο λάθους, επιτρέποντας την παραγωγή biodrones σε κλίμακα, σχεδόν σαν σε γραμμή συναρμολόγησης.
Οι πρακτικές εφαρμογές, σύμφωνα με τη Neiry, είναι πολλές και κρίσιμες: επιτήρηση ενεργειακών υποδομών όπως γραμμές ηλεκτροδότησης και αγωγοί φυσικού αερίου, παρακολούθηση βιομηχανικών εγκαταστάσεων, έρευνα και διάσωση σε δύσβατες περιοχές, ακόμη και περιβαλλοντικές αποστολές για χαρτογράφηση ή ανίχνευση ρύπανσης. Το πιο ενδιαφέρον –ή ανησυχητικό, ανάλογα με το πώς το βλέπει κανείς– είναι ότι το κόστος κατασκευής ενός τέτοιου biodrone δεν διαφέρει σημαντικά από εκείνο ενός παραδοσιακού drone. Η μεγάλη διαφορά όμως είναι ότι ένα πραγματικό πτηνό μπορεί να διανύσει μεγαλύτερες αποστάσεις με μικρότερη ενεργειακή κατανάλωση, ενώ κινείται επίσης με τρόπο που δεν τραβάει την προσοχή.
Και η Neiry δεν σκοπεύει να περιοριστεί στα περιστέρια. Ο ιδρυτής της εταιρείας, Aleksander Panov, δήλωσε ότι η ίδια τεχνολογία θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε άλλα είδη, όπως τα άλμπατρος, τα κοράκια και οι γλάροι, ενώ διαφορετικά είδη θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ανάλογα με την εκάστοτε αποστολή. Τα κοράκια ίσως προσφέρουν υψηλότερη νοημοσύνη, οι γλάροι μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε παράκτια περιβάλλοντα, ενώ τα άλμπατρος θα μπορούσαν να καλύπτουν τεράστιες θαλάσσιες αποστάσεις.
Ωστόσο, η προοπτική ενός μέλλοντος όπου υβριδικοί οργανισμοί τεχνολογίας και φύσης εκτελούν αποστολές παρακολούθησης σε αστικές και βιομηχανικές περιοχές γεννά δύσκολα ερωτήματα. Ποιος θα ελέγχει αυτά τα σμήνη; Πόσο ασφαλής είναι η τεχνολογία από κυβερνοεπιθέσεις; Και σε τι βαθμό μπορεί να θεωρηθεί αποδεκτή η εκμετάλλευση ζώων ως εργαλεία παρακολούθησης;
Παρά τις διαβεβαιώσεις της Neiry για διαδικασίες που δεν προκαλούν πόνο ή στρες στα ζώα, το project έχει ήδη ανοίξει μεγάλη συζήτηση στα κοινωνικά δίκτυα και στους ειδικούς της βιοηθικής. Κάποιοι το χαρακτηρίζουν τεχνολογικό θαύμα που θα μπορούσε να σώσει ζωές σε περιπτώσεις έρευνας και διάσωσης. Άλλοι, πάλι, βλέπουν ένα επικίνδυνο προηγούμενο: την κανονικοποίηση της χρήσης ζωντανών οργανισμών ως μέσων επιτήρησης σε μια εποχή όπου ακόμη και τα συμβατικά drones αμφισβητούνται.
Το μόνο βέβαιο είναι πως η Neiry άνοιξε μια πόρτα που δύσκολα θα κλείσει. Είτε ως τεχνολογική καινοτομία είτε ως ηθικό δίλημμα, τα biodrones της Μόσχας έχουν ήδη γράψει το πρώτο κεφάλαιο μιας ιστορίας που ίσως καθορίσει το μέλλον της επιτήρησης.
