Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) κατέγραψε μια ιστορική πρωτιά με την αποστολή Proba-3, επιτυγχάνοντας τον πρώτο απόλυτα συγχρονισμένο και αυτόνομο σχηματισμό πτήσης στο Διάστημα με ακρίβεια χιλιοστού του μέτρου. Δύο δορυφόροι, ο Occulter και ο Coronagraph, κινήθηκαν με απόλυτο συντονισμό σε απόσταση 150 μέτρων ο ένας από τον άλλον, δημιουργώντας ουσιαστικά ένα ενιαίο επιστημονικό όργανο σε τροχιά.
Η αποστολή, που βρίσκεται σε ιδιαίτερα ελλειπτική τροχιά, έχει έναν ξεχωριστό στόχο: να παρατηρήσει απρόσκοπτα το ηλιακό στέμμα, το εξωτερικό στρώμα της ατμόσφαιρας του Ήλιου, το οποίο υπό φυσιολογικές συνθήκες καλύπτεται από την εκτυφλωτική λάμψη του. Για να το επιτύχουν αυτό, οι δύο δορυφόροι πρέπει να ευθυγραμμιστούν με ακραία ακρίβεια, ώστε ο Occulter να «σκεπάσει» τον Ήλιο για τον Coronagraph, λειτουργώντας όπως η σεληνιακή έκλειψη.
Η πρόκληση δεν περιορίζεται μόνο στην τροχιακή τοποθέτηση: η σκιά ενός δίσκου μόλις 1,4 μέτρων στον Occulter πρέπει να πέσει με ακρίβεια 5 εκατοστών στον Coronagraph, που απέχει σχεδόν 152 μέτρα. Το όλο σύστημα πρέπει να λειτουργεί χωρίς συνεχή καθοδήγηση από τη Γη, βασιζόμενο σε κάμερες, laser και αλγόριθμους αυτόνομης πλοήγησης.
Διαβάστε επίσης
Αφού έγινε ο αρχικός συντονισμός από το έδαφος, ένα εξελιγμένο σύστημα παρακολούθησης, το Fine Lateral and Longitudinal Sensor (FLLS), αναλαμβάνει την διατήρηση της ακρίβειας, ελέγχοντας διαρκώς τις μικρές μετατοπίσεις και διορθώνοντάς τις μέσω laser. Το ίδιο τεχνολογικό πλαίσιο θα χρησιμοποιηθεί στην μελλοντική αποστολή LISA, το διαστημικό παρατηρητήριο βαρυτικών κυμάτων της NASA και της ESA.
Η αποστολή Proba-3 δεν έχει μόνο επιστημονικό χαρακτήρα αλλά και τεχνολογικό. Το επίτευγμα αυτό αποτελεί απόδειξη εφικτότητας για μελλοντικές σύνθετες αποστολές πολλαπλών δορυφόρων, όπως τα διαστημικά τηλεσκόπια που απαιτούν μεγάλη απόσταση ανάμεσα στα επιμέρους τμήματα τους για μεγαλύτερη ανάλυση και εύρος δεδομένων.
«Μιλάμε για ακρίβεια χιλιοστού στην απόσταση και κάτω από μισό χιλιοστό στην πλευρική θέση», τόνισε ο διευθυντής του προγράμματος, Damien Galano, του ESA. «Ανυπομονούμε να ολοκληρώσουμε τη βαθμονόμηση και να δούμε τις πρώτες επεξεργασμένες εικόνες της ηλιακής στέμματος».
Η εικόνα των δύο δορυφόρων να κινούνται σε απόλυτο συγχρονισμό, δεμένοι ουσιαστικά από αόρατα laser, έχει χαρακτηριστεί από επιστήμονες ως «ένα διαστημικό βαλς ακριβείας», εμπνευσμένο σχεδόν από την αισθητική του Stanley Kubrick. Αυτή η «χορογραφία» αποτελεί ορόσημο όχι μόνο για την ηλιακή φυσική αλλά και για το μέλλον της διαστημικής τεχνολογίας.
Το επόμενο βήμα για την αποστολή είναι η έναρξη της επιστημονικής παρατήρησης του Ήλιου, με στόχο να ληφθούν εικόνες χωρίς τις παρεμβολές του εκτυφλωτικού φωτός. Οι ερευνητές αισιοδοξούν ότι η αποστολή Proba-3 θα προσφέρει νέα δεδομένα για την κατανόηση της συμπεριφοράς του ηλιακού στέμματος, που συνδέεται άμεσα με φαινόμενα όπως οι ηλιακές καταιγίδες και η διαστημική ακτινοβολία.
[via]
