Σε μια ανακάλυψη που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από σενάριο ταινίας, επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ ισχυρίζονται ότι κατάφεραν να κάνουν ανθρώπους να δουν ένα εντελώς νέο χρώμα, κάτι που μέχρι σήμερα θεωρούνταν αδύνατο για την ανθρώπινη όραση.
Η έρευνα βασίζεται σε μια επαναστατική τεχνική με το όνομα Oz και κατάφερε να «παρακάμψει» τους περιορισμούς του ανθρώπινου ματιού, κάνοντας πέντε εθελοντές να δουν ένα χρώμα που δεν υπάρχει στη φυσική χρωματική παλέτα που γνωρίζουμε. Το όνομα του νέου αυτού χρώματος; «Olo».
Η ανθρώπινη όραση και οι περιορισμοί της
Η όραση του ανθρώπου βασίζεται σε τρεις τύπους φωτοευαίσθητων κυττάρων, γνωστών ως κώνοι, οι οποίοι αντιδρούν σε διαφορετικά μήκη κύματος φωτός: κοντά (S), μεσαία (M) και μακρινά (L). Οι συνδυασμοί αυτών των σημάτων μάς επιτρέπουν να αντιλαμβανόμαστε το φάσμα των χρωμάτων που βλέπουμε στην καθημερινότητα.
Ωστόσο, υπάρχει σημαντική επικάλυψη ανάμεσα στους κώνους – κυρίως στους M και L – με αποτέλεσμα να υπάρχουν θεωρητικά χρώματα που τα μάτια μας δεν μπορούν να διαχωρίσουν ή να αντιληφθούν. Αυτά τα «απαγορευμένα» χρώματα αποτελούν επί δεκαετίες αντικείμενο θεωρητικής συζήτησης μεταξύ επιστημόνων και καλλιτεχνών.
Η επαναστατική μέθοδος Oz
Η ομάδα του UC Berkeley βρήκε έναν τρόπο να προσπεράσει αυτήν την φυσική «αστοχία» της όρασής μας. Αντί να προσπαθούν να δημιουργήσουν χρώματα με το παραδοσιακό μείγμα φωτός, ανέπτυξαν ένα σύστημα που στοχεύει επιλεκτικά και με ακρίβεια σε χιλιάδες M-κώνους του αμφιβληστροειδούς ταυτόχρονα, με μικροδοσεις laser.
Η χρήση της τεχνικής αυτής επιτρέπει την τεχνητή ενεργοποίηση ενός μόνο τύπου κώνου (M) χωρίς διέγερση των άλλων, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί στη φύση. Το αποτέλεσμα; Οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι είδαν ένα μπλε-πράσινο χρώμα με «πρωτοφανή κορεσμό», μια αίσθηση που δεν μπορούσαν να αντιστοιχίσουν σε κανένα γνωστό χρώμα. Ήταν κάτι εντελώς νέο.
Για να επιβεβαιώσουν ότι πρόκειται όντως για νέο χρώμα, οι επιστήμονες υπέβαλαν τους εθελοντές σε δοκιμές αντιστοίχισης χρώματος. Ακόμη και με τη χρήση εξαιρετικά κορεσμένων αποχρώσεων laser, το olo δεν μπορούσε να αναπαραχθεί, εκτός αν μειωνόταν ο κορεσμός της φυσικής απόχρωσης. Αυτό απέδειξε ότι το olo ξεφεύγει από τα όρια της ανθρώπινης χρωματικής γκάμας.
Από την επιστημονική φαντασία στην εφαρμοσμένη τεχνολογία
Η τεχνολογία του συστήματος Oz επιτρέπει κάτι που μέχρι πρότινος θεωρούταν αδύνατο: την ταυτόχρονη διέγερση χιλιάδων φωτοϋποδοχέων με ακρίβεια, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες μορφές πειραμάτων στην όραση και στη νευροεπιστήμη.
Σύμφωνα με την Hannah Doyle, PhD υποψήφια στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και συνερευνήτρια της μελέτης, η ομάδα πλέον εργάζεται σε νέες εφαρμογές της τεχνολογίας. Συγκεκριμένα, μελετούν τρόπους να προσομοιώσουν την απώλεια κώνων, όπως συμβαίνει σε ασθένειες του αμφιβληστροειδούς, σε άτομα με υγιή όραση — με σκοπό τη βαθύτερη κατανόηση και πιθανή αποκατάσταση της χρωματικής όρασης σε περιπτώσεις όπως η αχρωματοψία.
Παράλληλα, εξετάζεται το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία ώστε να δημιουργηθεί η αίσθηση ενός τέταρτου τύπου κώνου, προσομοιώνοντας όραση πέρα από το ανθρώπινο τρικωνικό σύστημα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε μελλοντικά να χαρίσει σε άτομα με αχρωματοψία την εμπειρία των «χαμένων» χρωμάτων τους — ή ακόμη και να προσφέρει «υπερ-όραση» σε υγιή άτομα.
Το μέλλον του olo και πέρα από αυτό
Αν και η δημιουργία του olo είναι από μόνη της ένα συναρπαστικό ορόσημο, το ουσιαστικότερο κέρδος αυτής της έρευνας είναι η πλατφόρμα Oz. Η δυνατότητα να στοχεύεις το ανθρώπινο μάτι με τόση ακρίβεια, προσφέρει πρωτόγνωρα εργαλεία στη διάθεση επιστημόνων και ερευνητών που ασχολούνται με τη νευροεπιστήμη, την όραση και την τεχνολογία διεπαφής ανθρώπου-μηχανής.
Η Doyle το θέτει απλά: «Το olo είναι εντυπωσιακό, αλλά αυτό που πραγματικά μας συναρπάζει είναι τι άλλο μπορούμε να κάνουμε με την τεχνολογία αυτή».
Ίσως μια μέρα, όλοι μας να μπορούμε να δούμε αυτό το μυστηριώδες olo και ίσως κι άλλα χρώματα, πέρα από όσα η φύση μας επιτρέπει να αντιληφθούμε.
[via]
