Μια σημαντική επιστημονική ανακάλυψη από το Πανεπιστήμιο της Λωζάννης (University of Lausanne) αποκαλύπτει ότι η πιθανότητα ένα ζώο να απολιθωθεί εξαρτάται άμεσα από το μέγεθός του και τη χημική σύσταση του σώματός του. Η μελέτη δίνει απαντήσεις σε ένα από τα μακροχρόνια ερωτήματα της παλαιοντολογίας: γιατί ορισμένα ζώα διατηρούνται για εκατομμύρια χρόνια, ενώ άλλα χάνονται χωρίς να αφήσουν ίχνος.
Αν και οι περισσότεροι συνδέουν τα απολιθώματα με σκελετούς και οστά, ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα περιλαμβάνουν μαλακούς ιστούς, όπως μύες, έντερα και ακόμα και εγκέφαλους. Τέτοια σπάνια απολιθώματα προσφέρουν μοναδικά «παράθυρα» στο παρελθόν. Ωστόσο, μέχρι σήμερα παρέμενε μυστήριο γιατί τέτοια εξαιρετικά διατηρημένα δείγματα εμφανίζονται μόνο σε συγκεκριμένα είδη ή περιπτώσεις.
Για να διερευνήσουν αυτό το φαινόμενο, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Λωζάννης προχώρησαν σε πειράματα αποσύνθεσης σε συνθήκες πλήρους εργαστηριακού ελέγχου. Μελέτησαν ζώα όπως γαρίδες, σαλιγκάρια, αστερίες και σκώληκες (πλανάριοι), παρακολουθώντας την αποσύνθεση τους με ειδικούς μικροαισθητήρες που κατέγραφαν τη χημική σύνθεση του περιβάλλοντος γύρω από τα πτώματα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ισορροπία μεταξύ οξειδωτικών (πλούσιων σε οξυγόνο) και αναγωγικών (φτωχών σε οξυγόνο) συνθηκών.
Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: μεγαλύτερα ζώα και εκείνα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες δημιούργησαν ταχύτερα αναγωγικό περιβάλλον, δηλαδή συνθήκες με χαμηλό οξυγόνο. Αυτές οι συνθήκες είναι καθοριστικές για την απολιθωματοποίηση, καθώς επιβραδύνουν την αποσύνθεση και ενεργοποιούν χημικές διεργασίες όπως η αντικατάσταση των ιστών από ανθεκτικά ορυκτά.
Όπως εξηγεί η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δρ. Nora Corthésy, υποψήφια διδάκτορας στο UNIL:
Δύο ζώα που θάβονται δίπλα-δίπλα μπορεί να έχουν τελείως διαφορετικές μοίρες, απλώς λόγω διαφορών στο μέγεθος ή τη χημεία του σώματός τους. Το ένα μπορεί να εξαφανιστεί εντελώς, ενώ το άλλο να “αθανατιστεί” στην πέτρα.
Ο ανώτερος συγγραφέας της μελέτης, δρ. Farid Saleh, του Ελβετικού Εθνικού Ιδρύματος Έρευνας, προσθέτει:
Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να εξηγήσει γιατί τα απολιθωμένα οικοσυστήματα της Καμβρίου και της Ορδοβίκιας περιόδου (περίπου 500 εκατ. χρόνια πριν) κυριαρχούνται από αρθρόποδα, τα οποία είναι μεγάλα και πλούσια σε πρωτεΐνες.
Η έρευνα ρίχνει νέο φως στην ελλιπή και ασυνεπή φύση του απολιθωμένου αρχείου, βοηθώντας τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τους χημικούς μηχανισμούς που διαμορφώνουν την εικόνα που έχουμε για την αρχαία ζωή. Οι συνθήκες που επιτρέπουν τη διατήρηση μαλακών ιστών – και κατ’ επέκταση λεπτομερειών που δεν αφήνουν τα οστά – παραμένουν εξαιρετικά σπάνιες και απαιτούν συγκεκριμένες φυσικές και χημικές συγκυρίες.
Η μελέτη αυτή είναι σημαντική όχι μόνο για τη βελτίωση της κατανόησης της διαδικασίας απολιθωματοποίησης, αλλά και για την πιο ακριβή ανακατασκευή των οικοσυστημάτων του μακρινού παρελθόντος. Μελετώντας γιατί ορισμένα πλάσματα διατηρούνται και άλλα όχι, οι ερευνητές πλησιάζουν πιο κοντά στη δημιουργία ενός πληρέστερου και πιο αντιπροσωπευτικού παζλ της ζωής στη Γη πριν από εκατομμύρια χρόνια.
[via]
