Έχετε ακούσει για τις «απάτες με προσφορά εργασίας;». Πρόκειται για μια μορφή ψηφιακής απάτης στον τομέα των προσλήψεων, η οποία βρίσκεται σε άνοδο σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όπου πολλοί από εμάς αναζητούμε δεύτερη δουλειά ή νέα με καλύτερες αποδοχές.
Πώς λειτουργεί αυτή η απάτη; Οι κυβερνοεγκληματίες χρησιμοποιούν τεχνικές gamification (παιγνιοποίησης) για να παρασύρουν τα θύματα, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι συμμετέχουν σε νόμιμες και κερδοφόρες διαδικτυακές εργασίες.
Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC) των ΗΠΑ, μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2024 καταγράφηκαν 20.000 περιπτώσεις απάτης με προσφορά εργασίας, συγκριτικά με 5.000 κατά το 2023. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι πιθανά αυτές οι περιπτώσεις να είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου, καθώς ένα πράγμα είναι βέβαιο: το πρόβλημα παραμένει σημαντικά υποτιμημένο.
Μόνο το 2024, οι απάτες με προσφορές εργασίας που αναφέρθηκαν στο FBI απέφεραν στους απατεώνες περισσότερα από 264 εκατομμύρια δολάρια. Πολλές από αυτές είναι οι λεγόμενες «απάτες με εργασίες» (task scams), όπου τα θύματα παραπλανούνται ώστε να καταβάλουν μια «προκαταβολή» για υποτιθέμενα έξοδα εξοπλισμού, σεμιναρίων ή διαδικασίας πρόσληψης, προκειμένου στη συνέχεια να μπορέσουν να «λάβουν» την αμοιβή τους.
Ίσως να ακούγεται απίστευτο, αλλά είναι πιο εύκολο απ’ ό,τι νομίζετε να πέσει κανείς στην παγίδα, προειδοποιούν οι ειδικοί από την παγκόσμια εταιρία κυβερνοασφάλειας ESET.
Αν και οι λεπτομέρειες των απατών μπορεί να διαφέρουν, το μοτίβο είναι συνήθως το ίδιο:
- Ο απατεώνας σας προσεγγίζει μέσω μηνύματος σε εφαρμογές όπως WhatsApp ή Telegram, SMS ή πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
- Σας προτείνει να εκτελέσετε απλές εργασίες στο διαδίκτυο, όπως προώθηση προϊόντων ή «βελτιστοποίηση εφαρμογών», με αντάλλαγμα γενναιόδωρες αμοιβές. Οι περιγραφές είναι συνήθως ασαφείς.
- Αν δεχθείτε, θα σας ζητηθεί να κάνετε «like» σε περιεχόμενο ή να κλικάρετε κουμπιά σε μια ψεύτικη ιστοσελίδα ή εφαρμογή — συχνά μια απομίμηση κάποιας γνωστής πλατφόρμας όπως το Temu.
- Καθώς εκτελείτε τις εργασίες, βλέπετε να αυξάνονται τα υποτιθέμενα έσοδά σας.
- Σε κάποιο σημείο, σας ζητείται να «αναβαθμίσετε» το λογαριασμό σας ή να «ξεκλειδώσετε τα έσοδα» καταβάλλοντας χρήματα — συνήθως σε μορφή κρυπτονομισμάτων.
- Αυτός είναι ο πραγματικός σκοπός της απάτης. Μόλις καταθέσετε χρήματα, αυτά εξαφανίζονται και δεν υπάρχει τρόπος να ανακτήσετε τα υποτιθέμενα έσοδά σας.
- Οι αναφορές υποδηλώνουν ότι, για να σας πείσουν να παραδώσετε κρυπτονομίσματα στους απατεώνες, μπορεί να σας προσκαλέσουν σε μια ομαδική συνομιλία για να ακούσετε από συναδέλφους που έχουν κερδίσει χρήματα με αυτόν τον τρόπο. Στην πραγματικότητα, αυτοί οι άνθρωποι είναι επίσης απατεώνες.
Και αυτό δεν είναι το μόνο τέχνασμα που χρησιμοποιούν οι κυβερνοεγκληματίες, εξηγεί ο Phil Muncaster από την ομάδα ειδικών της ESET. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικοί από τους πιο συνηθισμένους τρόπους με τους οποίους προσπαθούν να εξαπατήσουν τους ανθρώπους που αναζητούν εργασία:
- Ψεύτικες αγγελίες εργασίας: Συχνά εμφανίζονται ακόμα και σε αξιόπιστες ιστοσελίδες εύρεσης εργασίας. Έχουν σχεδιαστεί ώστε να σας παρασύρουν να υποβάλετε αίτηση. Στόχος τους είναι να αποσπάσουν προσωπικά σας στοιχεία και, σε πολλές περιπτώσεις, να σας ζητήσουν χρήματα για «διοικητικά έξοδα», «εκπαίδευση», «ελέγχους ποινικού μητρώου» ή άλλες ψευδείς υπηρεσίες.
- Μηνύματα από υποτιθέμενους υπεύθυνους προσλήψεων: Αυτοί οι απατεώνες επικοινωνούν απευθείας μαζί σας, παρουσιάζοντας δελεαστικές ευκαιρίες απασχόλησης. Ο απώτερος σκοπός τους είναι να συλλέξουν προσωπικά στοιχεία ή να σας ζητήσουν χρηματικά ποσά.
- Απαντήσεις σε δημοσιευμένα βιογραφικά: Εάν ανεβάσετε το βιογραφικό σας σε πλατφόρμες εύρεσης εργασίας, οι απατεώνες μπορεί να το εντοπίσουν και να σας προσεγγίσουν με ψεύτικες προτάσεις. Και πάλι, θα επιχειρήσουν να αποσπάσουν τα χρήματά σας ή προσωπικές πληροφορίες.
Κρατείστε τους απατεώνες σε απόσταση
Ευτυχώς, δεν είναι δύσκολο να κρατήσετε τους απατεώνες σε απόσταση, αρκεί να έχετε κατά νου μερικά βασικά πράγματα. Θυμηθείτε τα προειδοποιητικά σημάδια που αναφέρθηκαν παραπάνω και ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές που προτείνει ο Phil Muncaster από την ESET ώστε η αναζήτησή σας για εργασία να μην καταλήξει σε απογοήτευση:
- Μην απαντάτε ποτέ σε ανεπιθύμητες προσφορές εργασίας. Οι υπεύθυνοι προσλήψεων επικοινωνούν συνήθως μέσω επίσημων και επαγγελματικών καναλιών.
- Αν σας προσεγγίσουν αφού ανεβάσετε το βιογραφικό σας σε κάποια ιστοσελίδα ευρέσεως εργασίας, ερευνήστε την εταιρεία και το άτομο που επικοινωνεί μαζί σας. Αναζητήστε τυχόν αναφορές στο διαδίκτυο που να σχετίζονται με απάτες.
- Να θυμάστε: αν μια προσφορά εργασίας φαίνεται πολύ καλή για να είναι αληθινή, πιθανότατα πρόκειται για απάτη.
- Η απουσία επίσημης διαδικασίας συνέντευξης θα πρέπει επίσης να σας κινήσει υποψίες.
- Ποτέ μην πληρώνετε χρήματα εκ των προτέρων για μια θέση εργασίας. Οι νόμιμες εταιρείες δεν θα σας ζητήσουν ποτέ κάτι τέτοιο.
- Μην μοιράζεστε ποτέ ευαίσθητες προσωπικές ή οικονομικές πληροφορίες με “υπεύθυνους προσλήψεων” που επικοινωνούν μαζί σας μέσω ανεπίσημων καναλιών. Οι πληροφορίες αυτές μπορεί να χρησιμοποιηθούν για απάτη ταυτότητας ή να πωληθούν σε άλλους απατεώνες.
Το να πέσει κανείς θύμα απάτης μπορεί να φαίνεται απίθανο, αλλά η αλήθεια είναι ότι τέτοιες απάτες είναι συχνά εξαιρετικά καλά σχεδιασμένες. Δεν είναι σπάνιο κάποια θύματα να καταλήγουν να χάνουν σημαντικά χρηματικά ποσά.
Φροντίστε να μη γίνετε κι εσείς ένα από αυτά τα θύματα.
