Μήπως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να αγοράσετε ένα νέο λάπτοπ;
Σε λίγα χρόνια το «φτηνό λάπτοπ» ίσως να είναι ανάμνηση. Ο λόγος δεν είναι μόνον ο πληθωρισμός ή οι ακριβές κάρτες γραφικών, αλλά κάτι πολύ πιο δομικό: η μνήμη RAM.
Το εξάρτημα που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν από τα πιο οικονομικά κομμάτια ενός υπολογιστή έχει αρχίσει να κοστίζει χρυσάφι – και ο βασικός υπαίτιος είναι η έκρηξη των data centers τεχνητής νοημοσύνης.
Οι τιμές έχουν ήδη τριπλασιαστεί μέσα σε λίγους μήνες
Η μαζική ανάπτυξη υποδομών για μεγάλα γλωσσικά μοντέλα και γενετική ΑΙ έχει προκαλέσει ένα παγκόσμιο σφίξιμο στην προσφορά DRAM, την κλασική RAM που χρησιμοποιούν οι καταναλωτικοί υπολογιστές.
Οι τιμές έχουν ήδη διπλασιαστεί ή τριπλασιαστεί μέσα σε λίγους μήνες, σε σημείο που κάποια καταστήματα δεν βάζουν καν σταθερή τιμή στα κιτ μνήμης, αλλά τα πουλάνε «στην ημερήσια τιμή», σαν να πρόκειται για αστακό στο εστιατόριο. Ό,τι λοιπόν πληρώνει εκείνη τη μέρα η αγορά χονδρικής, σχεδόν αυτόματα μετακυλίεται στον τελικό καταναλωτή.
Οι κατασκευαστές RAM αλλάζουν στρατόπεδο
Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι οι κατασκευαστές μνήμης αλλάζουν στρατόπεδο.
Η Micron, ένας από τους τρεις κολοσσούς της παγκόσμιας παραγωγής DRAM, ανακοίνωσε πως τερματίζει τη γραμμή consumer RAM και SSD Crucial – ένα brand σχεδόν 30 ετών, ταυτισμένο με οικονομικές λύσεις για gamers και χρήστες που στήνουν μόνοι τους PC.
Στη θέση του, δηλώνει ότι θα επικεντρωθεί στη «βελτίωση της προσφοράς και της υποστήριξης» για «μεγάλους, στρατηγικούς πελάτες» σε ταχέως αναπτυσσόμενους τομείς. Με απλά λόγια: αφήνει τους gamers, τους φοιτητές, τους απλούς χρήστες, για να τροφοδοτήσει τους γίγαντες της ΑΙ.
Δεν είναι η μόνη. Η DRAM που παραδοσιακά κατέληγε σε λάπτοπ, tablets και desktops μετατρέπεται ολοένα και περισσότερο σε high bandwidth memory (HBM), τον τύπο μνήμης που απαιτούν οι GPU και οι εξυπηρετητές των data centers για να «καταπίνουν» τεράστιους όγκους δεδομένων όλο και πιο γρήγορα. Τα επόμενα χρόνια προβλέπεται να επενδυθούν τρισεκατομμύρια δολάρια σε νέες εγκαταστάσεις ΑΙ.
Ήδη έργα όπως το κολοσσιαίο «Stargate» της OpenAI υπολογίζεται ότι μόνο του θα στοιχίσει γύρω στα 500 δισ. δολάρια, ενώ, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η OpenAI έχει συμφωνήσει με Samsung και SK Hynix να αγοράζει μέχρι και 900.000 wafers DRAM τον μήνα – σχεδόν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής. Όταν τέτοιες ποσότητες δεσμεύονται σε μακροχρόνια συμβόλαια για data centers, η «πίτα» που απομένει για την αγορά καταναλωτικών προϊόντων μικραίνει δραματικά.
Περνά απευθείας στην τιμή των τελικών προϊόντων
Οι κατασκευαστές έτοιμων συστημάτων προειδοποιούν ήδη ότι το αυξημένο κόστος της RAM περνά απευθείας στην τιμή των τελικών προϊόντων. Εταιρείες όπως η CyberPowerPC αναγκάζονται να ανατιμούν συνεχώς τα gaming PCs τους, απλώς και μόνο για να καλύψουν το κόστος μνήμης.
Το ίδιο θα ισχύσει σταδιακά για όλα: από τα φθηνά laptops των 400-500 ευρώ μέχρι τα ultrabooks, τα tablets και τα high-end gaming συστήματα. Η RAM είναι βασικό δομικό υλικό: δεν μπορείς να την «κόψεις» από ένα προϊόν όπως θα έκοβες μια περιφερειακή λειτουργία.
Αντίθετα, όσο πιο απαιτητικές γίνονται οι εφαρμογές τόσο περισσότεροι κατασκευαστές θα πιέζονται να προσθέτουν μνήμη για να κρατούν τις επιδόσεις αξιοπρεπείς. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι τιμές δύσκολα θα ξαναπέσουν στα επίπεδα που είχαμε συνηθίσει.
Η «χρυσή εποχή» όπου μπορούσες να αναβαθμίσεις τον υπολογιστή σου με άφθονη RAM για λίγα χρήματα δείχνει να τελειώνει. Η μονοδιάστατη εμμονή της βιομηχανίας με την ΑΙ, ακόμη και σε προϊόντα που πολλοί καταναλωτές δεν ζήτησαν ποτέ, δημιουργεί μια νέα ασυμμετρία: τα κέρδη στοιβάζονται στα racks των data centers, ενώ ο μέσος χρήστης πληρώνει το λογαριασμό με κάθε νέο laptop που θα κοστίζει -ίσως και… κυριολεκτικά- χρυσάφι.
