Μια επιστημονική ανακάλυψη από ερευνητές του University of Southern California φέρνει στο φως έναν έως τώρα άγνωστο μηχανισμό του εγκεφάλου που μπορεί να εξηγήσει γιατί συχνά νιώθουμε πείνα, ακόμα και λίγο μετά από ένα πλήρες γεύμα. Σύμφωνα με τη μελέτη, μια εξειδικευμένη ομάδα νευρώνων, γνωστή ως «meal engrams», καταγράφει πληροφορίες σχετικά με τα γεύματα, όχι μόνο τι φάγαμε, αλλά και πότε.
Οι νευρώνες αυτοί βρίσκονται στον κοιλιακό ιππόκαμπο, περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη και τη συναισθηματική επεξεργασία. Κατά τη διάρκεια ενός γεύματος, ενεργοποιούνται και αποθηκεύουν δεδομένα για την τροφή και το πλαίσιο της κατανάλωσης. Εάν για οποιονδήποτε λόγο διαταραχθεί αυτή η διαδικασία, είτε λόγω τραυματισμού, νευρολογικής πάθησης ή απλής απόσπασης της προσοχής, η εγγραφή του γεύματος δεν ολοκληρώνεται σωστά, οδηγώντας σε αυξημένη πιθανότητα υπερφαγίας.
Ο Scott Kanoski, καθηγητής βιολογικών επιστημών στο USC Dornsife College και επικεφαλής της έρευνας, εξηγεί πως οι συγκεκριμένοι νευρώνες λειτουργούν σαν πολύπλοκες βάσεις δεδομένων, που συγκεντρώνουν πληροφορίες για την ώρα, τον τόπο και το είδος του φαγητού. «Το engram είναι το φυσικό αποτύπωμα μιας ανάμνησης στον εγκέφαλο. Στην περίπτωση των γευμάτων, πρόκειται για μια μνήμη που συνδυάζει πολλές παραμέτρους, χρήσιμες για τη ρύθμιση της όρεξης», σημειώνει.
Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα συμπεράσματα της μελέτης αφορά την επίδραση του λεγόμενου «distracted eating», δηλαδή της κατανάλωσης τροφής με το μυαλό αλλού, συχνά μπροστά από οθόνες. Όταν η προσοχή είναι απορροφημένη από άλλες δραστηριότητες, το μυαλό αδυνατεί να καταγράψει σωστά το γεύμα, οδηγώντας σε αδύναμες ή ατελείς μνήμες. Αυτές οι ατελείς εγγραφές δεν επαρκούν για να “υπενθυμίσουν” στο σώμα ότι έχει ήδη τραφεί, με αποτέλεσμα την αυξημένη επιθυμία για επιπλέον φαγητό.
Η ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε τα πειράματα της σε ποντίκια, παρακολουθώντας σε πραγματικό χρόνο τη δραστηριότητα των νευρώνων κατά τη διάρκεια της τροφής. Ανακάλυψαν πως οι «νευρώνες γεύματος» διαφέρουν από αυτούς που είναι υπεύθυνοι για άλλες μορφές μνήμης. Όταν κατέστρεψαν επιλεκτικά αυτούς τους νευρώνες, τα ποντίκια δεν μπορούσαν πλέον να θυμηθούν πού ήταν το φαγητό τους, ενώ διατήρησαν τη γενική τους ικανότητα προσανατολισμού.
Ακόμα πιο σημαντική ήταν η διαπίστωση ότι αυτοί οι νευρώνες επικοινωνούν με τον πλάγιο υποθάλαμο, μια περιοχή γνωστή για τη ρύθμιση της πείνας. Όταν οι επιστήμονες παρεμπόδισαν τη μεταξύ τους σύνδεση, τα ποντίκια άρχισαν να τρώνε υπερβολικά, χωρίς να μπορούν να θυμηθούν προηγούμενες λήψεις τροφής.
Τα ευρήματα αυτά ενδέχεται να προσφέρουν νέα δεδομένα στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των διατροφικών διαταραχών. Μέχρι σήμερα, οι περισσότερες στρατηγικές διαχείρισης βάρους επικεντρώνονται στην ποσότητα πρόσληψης θερμίδων ή στη σωματική δραστηριότητα. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Kanoski, ίσως είναι εξίσου κρίσιμο να ενισχύσουμε τη μνήμη των γευμάτων. «Αρχίζουμε πλέον να αντιλαμβανόμαστε ότι το να θυμάσαι τι και πότε έφαγες είναι θεμελιώδες για τη σωστή διατροφική συμπεριφορά», καταλήγει.
Η έρευνα ανοίγει τον δρόμο για νέες προσεγγίσεις που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη μνήμη γύρω από το φαγητό, ενισχύοντας την αυτορρύθμιση και την καλύτερη κατανόηση της αίσθησης κορεσμού, χωρίς να χρειάζεται να βασιζόμαστε αποκλειστικά σε δίαιτες ή καταναγκαστική άσκηση.
