Οι gaming πλατφόρμες δεν είναι πια μόνο χώροι για ψυχαγωγία, live streams και multiplayer αναμετρήσεις. Σύμφωνα με μια νέα ανακοίνωση της Europol, γίνονται ολοένα και πιο συχνά εστίες διάδοσης εξτρεμιστικής προπαγάνδας, εργαλεία στρατολόγησης ανηλίκων και κανάλια διαμοιρασμού βίαιου υλικού. Αυτή η μετατόπιση έχει κινητοποιήσει τις αρχές σε ολόκληρη την Ευρώπη, με οκτώ χώρες να συμμετέχουν πρόσφατα σε μια μεγάλη επιχείρηση για τον εντοπισμό και την απομάκρυνση επικίνδυνου περιεχομένου.
Η δράση, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Referral Action Day, συγκέντρωσε δυνάμεις από τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Γερμανία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, την Πορτογαλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Με τη στήριξη της Europol, οι αρχές ανέλυσαν τεράστιο όγκο δεδομένων, καταλήγοντας στον εντοπισμό και τη διαβίβαση χιλιάδων URL που φιλοξενούσαν εξτρεμιστικό περιεχόμενο προς αφαίρεση.
Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους: 5.408 σύνδεσμοι σχετίζονταν με υλικό τζιχαντιστών, άλλοι 1.070 με περιεχόμενο βίαιου ακροδεξιού εξτρεμισμού και τρομοκρατίας, ενώ 105 παραπέμπαν σε ρατσιστικό ή ξενοφοβικό υλικό. Όπως επισημαίνει η Europol, η δημιουργία και διάδοση τέτοιου περιεχομένου είναι πλέον τόσο πολυεπίπεδη και προσαρμοστική, που καθιστά τον εντοπισμό του ιδιαίτερα απαιτητικό.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ο τρόπος με τον οποίο το περιεχόμενο «κρύβεται» μέσα σε παιχνίδια ή chats. Σύμφωνα με τις αρχές, οι δράστες συχνά αξιοποιούν εγγραφές από in-game σκηνές, αλλάζουν τους διαλόγους ή προσθέτουν σύμβολα και μουσική με εξτρεμιστικές αναφορές και στη συνέχεια διαμοιράζουν το υλικό σε social media για μαζικότερη απήχηση. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το ότι ορισμένοι αναπαριστούν σε 3D περιβάλλοντα τρομοκρατικές επιθέσεις, σχολικούς πυροβολισμούς ή σκηνές εκτελέσεων, τις μοντάρουν και τις κυκλοφορούν σαν να πρόκειται για gaming clips.
Η Europol αναφέρει επίσης ότι gaming πλατφόρμες χρησιμοποιούνται για στρατολόγηση ανηλίκων σε βίαιες εξτρεμιστικές ομάδες αλλά και για τη μετάδοση πραγματικών επιθέσεων ή αυτοκτονιών σε livestream, ένα φαινόμενο που έχει εκτοξευτεί τα τελευταία χρόνια λόγω της εύκολης πρόσβασης σε εργαλεία live broadcasting. Η έρευνα εντόπισε παράνομο περιεχόμενο σε πολλούς τύπους υπηρεσιών: από πλατφόρμες μετάδοσης gameplay ή video on demand μέχρι fora κοινοτήτων και υβριδικά κοινωνικά δίκτυα που συνδυάζουν gaming με ευρύτερη κοινωνική δικτύωση.
Η ιδέα της στοχοποίησης αυτών των πλατφορμών δεν προέκυψε τυχαία. Αρχές από διαφορετικά κράτη παρατήρησαν αυξανόμενες αναφορές για κατάχρηση των gaming περιβαλλόντων με σκοπό τη ριζοσπαστικοποίηση. Καθώς τα παιχνίδια εξελίσσονται σε διαδραστικούς κοινωνικούς χώρους, όπου συνομιλίες, δημιουργία περιεχομένου και streaming είναι εξίσου σημαντικά με το ίδιο το gameplay, οι εξτρεμιστικές οργανώσεις βρίσκουν νέα πεδία δράσης και ένα νεανικό κοινό εύκολο να στοχοποιηθεί.
Η Europol επισημαίνει ότι στις σημερινές συνθήκες, όπου οποιοσδήποτε μπορεί να ανοίξει την κάμερά του και να απευθυνθεί σε χιλιάδες θεατές σε δευτερόλεπτα, η παρέμβαση των διωκτικών αρχών πρέπει να προσαρμοστεί στις ίδιες ψηφιακές ταχύτητες. Η πρόκληση δεν είναι μόνο ο εντοπισμός του υλικού, αλλά και η κατανόηση των νέων τρόπων που αυτό μεταμφιέζεται και διοχετεύεται.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο κίνδυνος δεν προέρχεται απαραίτητα από τα ίδια τα παιχνίδια, αλλά από τη δυναμική των κοινωνικών κοινοτήτων που τα περιβάλλουν. Τα in-game chats, οι ομάδες στα social media που σχετίζονται με συγκεκριμένα παιχνίδια, ακόμη και οι πλατφόρμες ανταλλαγής mods ή fan-created videos μπορούν να μετατραπούν σε δίαυλους προπαγάνδας αν δεν υπάρχει επαρκής επιτήρηση. Και με την τεράστια πολυμορφία των gaming οικοσυστημάτων, ο έλεγχος γίνεται ακόμη δυσκολότερος.
Παραμένει ωστόσο σαφές ότι η συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Το Referral Action Day, όπως υποστηρίζει η Europol, είναι μόνο η αρχή μιας συστηματικής προσπάθειας που θα συνεχιστεί. Μια λεπτομερής αποτίμηση της δουλειάς της European Union Internet Referral Unit για το 2024 αναμένεται να δημοσιευθεί σύντομα, προσφέροντας πληρέστερη εικόνα για το πώς εξελίσσεται η μάχη ενάντια στη διαδικτυακή ριζοσπαστικοποίηση.
