Η φαντασία του Ιούλιοu Βερν αποδείχθηκε πιο κοντά στην πραγματικότητα απ’ ό,τι φανταζόμασταν. Στο κλασικό του έργο «Ταξίδι στο Κέντρο της Γης», ο μεγάλος Γάλλος συγγραφέας περιέγραφε έναν υπόγειο κόσμο με μια τεράστια ενδοχώρα γεμάτη νερό. Παρά το γεγονός ότι η αλήθεια δεν είναι τόσο κυριολεκτική, οι σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις αποδεικνύουν πως κάτω από τα πόδια μας κρύβεται ένα τεράστιο απόθεμα νερού, περίπου τρεις φορές μεγαλύτερο από όλους τους ωκεανούς μαζί. Απλά δεν βρίσκεται σε υγρή μορφή…
Η ύπαρξη αυτού του υπόγειου νερού ήταν για δεκαετίες ένας από τους γρίφους που απασχολούσαν τους γεωλόγους. Πώς εξηγείται η παρουσία τόσο μεγάλων ποσοτήτων νερού στην επιφάνεια της Γης; Μία από τις επικρατούσες θεωρίες ήταν η ύπαρξη ενός συστήματος που παγιδεύει νερό στο εσωτερικό του πλανήτη και το απελευθερώνει σταδιακά στην επιφάνεια.
Η πρώτη σημαντική απόδειξη ήρθε το 2014 από μια ομάδα ερευνητών υπό τον γεωφυσικό Steve Jacobsen και τον σεισμολόγο Brandon Schmandt. Χρησιμοποιώντας το δίκτυο USArray, το οποίο περιλαμβάνει πάνω από 2.000 σεισμογράφους κατανεμημένους στις ΗΠΑ, οι επιστήμονες μελέτησαν τους σεισμικούς κραδασμούς για να χαρτογραφήσουν το εσωτερικό της Γης. Ανέλυσαν δεδομένα σε βάθος περίπου 660 χιλιομέτρων και ανακάλυψαν κάτι εντυπωσιακό: τεράστιες «τσέπες» μάγματος εκεί που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν.
Αυτές οι «τσέπες» μάγματος εξηγούνται με το φαινόμενο που ονομάζεται «τήξη λόγω αφυδάτωσης». Στο κέντρο αυτής της διαδικασίας βρίσκεται ένα ορυκτό γνωστό ως ρινγκγουντίτης. Με το έντονο μπλε χρώμα του, ο ρινγκγουντίτης λειτουργεί σαν σφουγγάρι, απορροφώντας και παγιδεύοντας τεράστιες ποσότητες νερού, όχι σε υγρή μορφή, ούτε ως πάγο ή ατμό, αλλά ενσωματωμένο στη δομή του κρυστάλλου του, υπό τις ακραίες πιέσεις και θερμοκρασίες που επικρατούν στα βάθη της Γης.
Καθώς ο ρινγκγουντίτης μεταφέρεται στο κατώτερο μανδύα της Γης μέσω των τεκτονικών κινήσεων, η πίεση γίνεται τόσο μεγάλη που το ορυκτό δεν μπορεί πλέον να κρατήσει το νερό. Απελευθερώνει το νερό, προκαλώντας μερική τήξη των γύρω πετρωμάτων, και έτσι σχηματίζεται το μάγμα που εντόπισαν οι ερευνητές.
Η ποσότητα νερού που εκτιμάται ότι περιέχεται σε αυτή τη ζώνη του εσωτερικού της Γης είναι απίστευτη. Αν μόλις το 1% του βάρους των πετρωμάτων στην περιοχή αυτή ήταν νερό, ο όγκος του θα ήταν σχεδόν τριπλάσιος από εκείνον όλων των ωκεανών της επιφάνειας μαζί.
Μια απόδειξη που έλειπε ήταν η φυσική επιβεβαίωση αυτής της υγρής παρουσίας μέσα στη Γη, ένα δείγμα που να αποδεικνύει την ύπαρξη νερού σε τόσο μεγάλα βάθη. Αυτή η απόδειξη ήρθε το 2022, με έναν μοναδικό τρόπο: μέσα σε ένα διαμάντι που εξήχθη από ορυχείο στην Μποτσουάνα.
Τα διαμάντια, δημιουργούμενα σε ακραίες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας, συχνά παγιδεύουν μικροσκοπικά θραύσματα των πετρωμάτων που τα περιβάλλουν καθώς ανεβαίνουν στην επιφάνεια. Μια ομάδα υπό την καθοδήγηση της ειδικού στα πολύτιμα πετράδια Tingting Gu ανέλυσε τις ατέλειες αυτού του διαμαντιού και εντόπισε εγκλείσματα ρινγκγουντίτη σε επαφή με άλλα ορυκτά.
Αυτή η ανακάλυψη επιβεβαίωσε ότι ο ρινγκγουντίτης στα βάθη της Γης περιέχει πράγματι νερό, ενώ η παρουσία πολλών τέτοιων υδρο-ορυκτών αποδεικνύει πως δεν πρόκειται για μια μεμονωμένη, τοπική «τσέπη» νερού, αλλά για μια τεράστια δεξαμενή νερού σε μεγάλο βάθος.
Το νερό αυτό τροφοδοτείται από την επιφάνεια, όπου εισχωρεί βαθιά μέσω της βύθισης των τεκτονικών πλακών, εγκλωβίζεται σε ορυκτά όπως ο ρινγκγουντίτης και με την πάροδο του χρόνου απελευθερώνεται ξανά μέσα από ηφαιστειακή δραστηριότητα. Αυτός ο υδρολογικός κύκλος παίζει σημαντικό ρόλο όχι μόνο στα ηφαίστεια και τους σεισμούς, αλλά μας αποκαλύπτει και τη μοίρα του νερού που η Γη καταπίνει.
Η ιδέα του Ιουλίου Βερν για έναν μυστηριώδη υπόγειο ωκεανό μπορεί να ήταν προϊόν φαντασίας, όμως η επιστήμη σήμερα αποδεικνύει πως κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη μας υπάρχει ένας απέραντος και αθέατος κόσμος γεμάτος νερό, που διαμορφώνει και επηρεάζει τη δυναμική της Γης με τρόπους που μόλις τώρα αρχίζουμε να κατανοούμε.
[via]
