Πίσω από κάθε μεγάλο επιστημονικό ή ιατρικό άλμα κρύβονται άνθρωποι που με την επιμονή και την ευρηματικότητά τους άλλαξαν την πορεία της Ανθρωπότητας. Από τα συνθετικά λιπάσματα που έθρεψαν δισεκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το εμβόλιο κατά της COVID-19 που αναπτύχθηκε σε χρόνο-ρεκόρ, η επιστήμη έχει αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σωτηρία ζωών.
Το Science Heroes, μια διαδικτυακή πλατφόρμα που θυμίζει «μίνι Wikipedia» αφιερωμένη στους ήρωες της επιστήμης, δημοσίευσε μια εντυπωσιακή κατάταξη με τις εφευρέσεις που έχουν σώσει τους περισσότερους ανθρώπους, συνοδευόμενη από τα ονόματα των πρωτοπόρων που τις έκαναν πραγματικότητα.
Η λίστα επιχειρεί κάτι σπάνιο: να ποσοτικοποιήσει τον αριθμό ζωών που έχουν σωθεί χάρη σε εμβληματικές επιστημονικές και ιατρικές καινοτομίες. Αν και οι εκτιμήσεις είναι προσεγγιστικές και εμπεριέχουν αβεβαιότητα, προσφέρουν μια εντυπωσιακή εικόνα του πώς η έρευνα μεταφράζεται σε απτή βελτίωση της ανθρώπινης ύπαρξης.
Στην κορυφή της κατάταξης βρίσκονται οι Fritz Haber και Carl Bosch, χάρη στην ανάπτυξη συνθετικών λιπασμάτων που επέτρεψαν την πράσινη επανάσταση και εκτιμάται ότι έσωσαν περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια ζωές. Ακολουθούν ανακαλύψεις που άλλαξαν τη σύγχρονη ιατρική: οι μεταγγίσεις αίματος, η ανακάλυψη της ινσουλίνης για τον διαβήτη και η πενικιλίνη, που μετέτρεψε τις μολύνσεις από θανατηφόρες σε θεραπεύσιμες.
Στη λίστα ξεχωρίζει και η συμβολή της Helen Taussig, του Vivien Thomas και του Alfred Blalock, οι οποίοι ανέπτυξαν χειρουργικές τεχνικές για το «blue baby syndrome», σώζοντας αμέτρητα νεογέννητα που διαφορετικά δεν θα είχαν καμία ελπίδα.
Από τις πιο πρόσφατες καινοτομίες που καταγράφονται είναι το εμβόλιο κατά της COVID-19 που αναπτύχθηκε από την ομάδα της Sarah Gilbert. Υπολογίζεται ότι μόνο τον πρώτο χρόνο κυκλοφορίας του έσωσε 6,3 εκατομμύρια ζωές, αποδεικνύοντας την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα της σύγχρονης βιοϊατρικής έρευνας.
Το Science Heroes δεν περιορίζεται στην καταγραφή στατιστικών στοιχείων. Κάθε όνομα συνοδεύεται από μια βιογραφία που εξηγεί όχι μόνο τι ανακάλυψε ο κάθε επιστήμονας, αλλά και πώς, σε ποιο πλαίσιο και με ποια συνεργασία. Αυτό το στοιχείο είναι καθοριστικό: κανένας από αυτούς τους επιστήμονες δεν εργάστηκε απομονωμένος. Οι επιτυχίες τους είναι το αποτέλεσμα συνεργατικών προσπαθειών, συσσωρευμένης γνώσης και αλληλεπίδρασης με τις ανακαλύψεις προηγούμενων γενεών.
Με τον τρόπο αυτό, η πλατφόρμα λειτουργεί και ως εργαλείο εκπαίδευσης, προσφέροντας μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του πώς η επιστήμη εξελίσσεται και πώς η κοινωνία επωφελείται.
Η προσπάθεια να υπολογιστεί πόσες ζωές έσωσε μια ανακάλυψη είναι αναγκαστικά πολύπλοκη. Πώς μπορεί να απομονωθεί η συμβολή ενός μόνο παράγοντα σε μια κοινωνία όπου πολλοί παράγοντες αλληλεπιδρούν; Οι εκτιμήσεις βασίζονται σε μοντέλα και ιστορικά δεδομένα, τα οποία ενδέχεται να μην είναι πλήρως ακριβή. Ωστόσο, το ίδιο το εγχείρημα έχει αξία, καθώς μας υπενθυμίζει ότι η επιστημονική πρόοδος δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά κάτι που σώζει πραγματικά ζωές.
Συχνά επικεντρωνόμαστε στον αριθμό των θανάτων που προκαλεί μια ασθένεια ή μια κρίση. Όμως είναι εξίσου σημαντικό να αναγνωρίζουμε και τον αριθμό των ζωών που έχουν σωθεί χάρη στην επιστήμη. Ακόμη κι αν ο ακριβής υπολογισμός είναι δύσκολος, η ουσία παραμένει: χωρίς αυτές τις ανακαλύψεις, η ανθρωπότητα θα είχε ακολουθήσει μια πολύ πιο σκοτεινή πορεία.
Το Science Heroes προσφέρει μια ευκαιρία να τιμηθούν οι άνθρωποι που σπάνια βρίσκονται στο προσκήνιο. Ονόματα όπως Haber, Bosch, Taussig, Thomas, Blalock ή Gilbert δεν είναι τόσο γνωστά όσο τα αποτελέσματα της δουλειάς τους, αλλά χάρη σε αυτούς η Ανθρωπότητα κατόρθωσε να επιβιώσει, να μεγαλώσει και να ευημερήσει.
[via]
