Στη Νέα Υόρκη, η οθόνη του κινητού πρόκειται σύντομα να αποκτήσει μια νέα, υποχρεωτική ένδειξη, η οποία δεν θα αφορά ούτε μπαταρία, ούτε σήμα. Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία που υπέγραψε η Κυβερνήτης Kathy Hochul, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούν εθιστικούς αλγόριθμους θα υποχρεούνται πλέον να φέρουν προειδοποιητικές ετικέτες για την ψυχική υγεία, παρόμοιες με αυτές που βλέπουμε εδώ και δεκαετίες στα πακέτα των τσιγάρων.
Προειδοποίηση: Το Scroll Βλάπτει Σοβαρά την Υγεία
Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί μια ιστορική στροφή στον τρόπο με τον οποίο οι αρχές αντιμετωπίζουν τους τεχνολογικούς κολοσσούς. Η πολιτεία της Νέας Υόρκης δεν ζητά απλώς αλλαγές στους όρους χρήσης, αλλά επιβάλλει ορατές, αναπόφευκτες προειδοποιήσεις που θα εμφανίζονται μπροστά στα μάτια των χρηστών – και ειδικά των ανηλίκων. Ο στόχος είναι η απομυθοποίηση της «αθώας» περιήγησης και η ευθεία σύνδεση συγκεκριμένων ψηφιακών λειτουργιών με την κρίση ψυχικής υγείας που βιώνουν οι νέοι.
Η Κυβερνήτης Hochul ήταν σαφής κατά την υπογραφή του νομοσχεδίου, παραλληλίζοντας τα social media με προϊόντα που ιστορικά έχουν αποδειχθεί επιβλαβή. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, οι καταναλωτές έχουν συνηθίσει να βλέπουν προειδοποιήσεις στα προϊόντα καπνού για τον καρκίνο ή στις πλαστικές συσκευασίες για τον κίνδυνο ασφυξίας. Τώρα, η ίδια λογική εφαρμόζεται στα ψηφιακά προϊόντα που καταναλώνουν τον χρόνο και την προσοχή των εφήβων.
Ποιες λειτουργίες μπαίνουν στο στόχαστρο
Ο νόμος δεν είναι αόριστος. Στοχεύει συγκεκριμένα σε μηχανισμούς που έχουν σχεδιαστεί για να κρατούν τον χρήστη «γκαντζωμένο» στην εφαρμογή. Οι προειδοποιητικές ετικέτες θα είναι υποχρεωτικές για πλατφόρμες που διαθέτουν:
- Infinite Scroll: Η δυνατότητα που επιτρέπει στο περιεχόμενο να ανανεώνεται συνεχώς χωρίς τέλος.
- Auto-play: Βίντεο που ξεκινούν μόνα τους, δυσκολεύοντας τον χρήστη να διακόψει τη θέαση.
- Αλγοριθμικές ροές: Το περιεχόμενο που επιλέγεται αυτόματα βάσει των προτιμήσεων του χρήστη για να μεγιστοποιήσει την αλληλεπίδραση.
- Ειδοποιήσεις: Μηνύματα που αποσπούν την προσοχή όταν η εφαρμογή δεν χρησιμοποιείται.
Κάθε φορά που ένας χρήστης θα αλληλεπιδρά με αυτές τις λειτουργίες, θα εμφανίζεται μια ετικέτα που θα τον προειδοποιεί για τους πιθανούς κινδύνους, όπως το άγχος, η κατάθλιψη και η διαταραχή ύπνου. Μάλιστα, ο νόμος απαγορεύει ρητά στις εταιρείες να «θάβουν» αυτές τις προειδοποιήσεις μέσα στα δυσνόητα κείμενα των Όρων Χρήσης. Θα πρέπει να είναι ευκρινείς και να εμφανίζονται περιοδικά, υπενθυμίζοντας στον χρήστη την επίδραση που έχει η χρήση της εφαρμογής στον ψυχισμό του.
Ο ρόλος του εισαγγελέα και τα πρόστιμα
Η εφαρμογή του μέτρου δεν αφήνεται στην καλή θέληση των εταιρειών τεχνολογίας. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Νέας Υόρκης αποκτά την εξουσία να επιβάλλει την τήρηση του νόμου, με τη δυνατότητα επιβολής προστίμων που φτάνουν τα 5.000 δολάρια για κάθε παραβίαση. Αν αναλογιστεί κανείς τον αριθμό των χρηστών και τη συχνότητα χρήσης, το κόστος για τις πλατφόρμες που θα αγνοήσουν τη νομοθεσία μπορεί να γίνει δυσβάσταχτο.
Τον σχεδιασμό και το περιεχόμενο των ετικετών αναλαμβάνει ο Επίτροπος Ψυχικής Υγείας της πολιτείας, διασφαλίζοντας ότι τα μηνύματα θα βασίζονται σε έγκυρα, ομότιμα αναθεωρημένα επιστημονικά δεδομένα και όχι σε αυθαίρετες απόψεις.
Μια παγκόσμια τάση ελέγχου
Η κίνηση της Νέας Υόρκης δεν είναι μεμονωμένη, αλλά μέρος μιας ευρύτερης, παγκόσμιας αφύπνισης σχετικά με την ψηφιακή ασφάλεια. Έρχεται να προστεθεί σε αντίστοιχες πρωτοβουλίες άλλων πολιτειών των ΗΠΑ, όπως η Καλιφόρνια και η Μινεσότα, αλλά και διεθνών δράσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Αυστραλία, η οποία πρόσφατα κινήθηκε ακόμη πιο επιθετικά, ψηφίζοντας την πλήρη απαγόρευση της χρήσης social media για παιδιά κάτω των 16 ετών.
Στις ΗΠΑ, το έδαφος είχε προετοιμαστεί από τον Vivek Murthy, ο οποίος από το 2023 είχε εκδώσει συμβουλευτική οδηγία, τονίζοντας ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για την ψυχική υγεία των νέων και ζητώντας ακριβώς αυτού του τύπου τη σήμανση.
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον
Η νομοθεσία αυτή (γνωστή και ως νομοσχέδιο S4505/A5346) αποτελεί συνέχεια του νόμου “SAFE for Kids Act” και δείχνει ότι η περίοδος χάριτος για τις τεχνολογικές πλατφόρμες έχει λήξει. Το επιχείρημα ότι οι αλγόριθμοι είναι ουδέτερα εργαλεία καταρρίπτεται νομικά και πρακτικά. Η πολιτεία αναγνωρίζει πλέον ότι ο σχεδιασμός αυτών των εφαρμογών δεν είναι τυχαίος, αλλά στοχευμένος στην εκμετάλλευση της ανθρώπινης ψυχολογίας για κέρδος.
Οι επικριτές από την πλευρά της βιομηχανίας ενδέχεται να υποστηρίξουν ότι τέτοια μέτρα περιορίζουν την ελευθερία του λόγου ή την εμπειρία χρήστη. Ωστόσο, οι υποστηρικτές του μέτρου αντιτείνουν ότι η διαφάνεια και η ενημέρωση είναι θεμελιώδη δικαιώματα του καταναλωτή. Όταν ένα προϊόν μπορεί να προκαλέσει βλάβη, ο χρήστης οφείλει να το γνωρίζει πριν το «καταναλώσει».
Η Νέα Υόρκη, λοιπόν, ανοίγει τον δρόμο για ένα διαδίκτυο όπου η ψυχική υγεία δεν θυσιάζεται στον βωμό των κλικ και των likes. Μένει να φανεί πώς θα αντιδράσουν οι γίγαντες της Σίλικον Βάλεϊ και αν το παράδειγμα της Νέας Υόρκης θα υιοθετηθεί και από άλλες νομοθετικές αρχές ανά τον κόσμο, αλλάζοντας οριστικά το τοπίο των social media όπως το ξέρουμε.
