Το AI όραμα του Ζούκερμπεργκ, που παρουσιάστηκε δημόσια στις 30 Ιουλίου, περιγράφει ένα νέο μοντέλο, αποκεντρωμένο, προσανατολισμένο στον χρήστη, βασισμένο σε wearable τεχνολογία και ισχυρή υποδομή.
Το 2026 αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το πρώτο «σούπερ–cluster» της Meta, με την ονομασία Prometheus, στο New Albany του Οχάιο, το οποίο θα διαθέτει υπολογιστική ισχύ περίπου 1 γιγαβάτ – αρκετή να τροφοδοτήσει μία πόλη εκατοντάδων χιλιάδων νοικοκυριών.
Σε επόμενες φάσεις, σχεδιάζονται ακόμη μεγαλύτερα κέντρα όπως το Hyperion, το οποίο θα μπορεί να φτάσει έως και 5 GW και να καλύπτει έκταση σχεδόν ίση με το Μανχάταν. Το μέγεθος και η ισχύς αυτών των υποδομών σηματοδοτούν μια επανάσταση στην κλίμακα των υπολογιστικών συστημάτων που είναι διαθέσιμα για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.
Κρίσιμος παράγοντας η υπευθυνότητα και η διαφάνεια
Το όραμα του Ζούκερμπεργκ, που παρουσιάστηκε δημόσια στις 30 Ιουλίου, περιγράφει ένα νέο μοντέλο – αποκεντρωμένο, προσανατολισμένο στον χρήστη, βασισμένο σε wearable τεχνολογία και ισχυρή υποδομή – αλλά ο πλήρης αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από το πόσο καλά θα μπορέσει η Meta να υλοποιήσει αυτό το όραμα με υπευθυνότητα και διαφάνεια.
Η Meta δαπανάει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια – ανάμεσα σε 64 και 72 δισεκατομμύρια μόνο για το 2025 – για την υλοποίηση αυτών των επιτευγμάτων και την πρόσληψη κορυφαίων ερευνητών από εταιρείες όπως η OpenAI, η Google DeepMind και η Apple.
Μάλιστα, έχουν προσφερθεί συμβόλαια που φτάνουν σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε ορισμένες περιπτώσεις. Παράλληλα, μέσω της εξαγοράς, όπως της Scale AI με συμφωνίες που φτάνουν τα 14 δισεκατομμύρια, η Meta αποκτά κρίσιμες υποδομές για εκπαίδευση μοντέλων μεγάλης κλίμακας.
Ο ίδιος ο Ζούκερμπεργκ προβάλλει την ιδέα της «προσωπικής υπερνοημοσύνης», δηλαδή συστήματα AI που δεν θα αντικαθιστούν τον άνθρωπο αλλά θα ενισχύουν τη δημιουργικότητά του, την παραγωγικότητά του και την αυτονομία του.
Η υλοποίηση αυτής της ιδέας προωθείται κυρίως μέσω wearable συσκευών, όπως τα έξυπνα γυαλιά (π.χ. AI Ray‑Bans ή το πρωτότυπο Orion), που θα κατανοούν το περιβάλλον και τις ανάγκες του χρήστη σε πραγματικό χρόνο.
Η Meta διαφωνεί με την προσέγγιση των ανταγωνιστών που βλέπουν την AI ως μέσο αυτοματοποίησης εργασίας, επιλέγοντας αντίθετα μια πιο αποκεντρωμένη, «user‑driven» στρατηγική.
Ποιους τομείς θα επηρεάσει
Αν αυτή η τεχνολογία υιοθετηθεί ευρέως, θα μπορούσε να επηρεάσει θεμελιωδώς πολλούς τομείς: στην εκπαίδευση, οι μαθητές θα έχουν πρόσβαση σε tutors AI προσαρμοσμένους στις δικές τους ανάγκες. Στην υγεία, θα μπορούσαν να λειτουργούν βοηθητικά σε διαγνώσεις και θεραπευτικό προφίλ, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες ή υπό εξυπηρέτηση περιοχές.
Στον επαγγελματικό χώρο, εργαλεία που βασίζονται στη Prometheus θα μεταμορφώσουν τη δημιουργική και αναλυτική εργασία, μειώνοντας τη ρουτίνα και αυξάνοντας την παραγωγικότητα και ταυτόχρονα ενισχύοντας την προστιθέμενη αξία του ανθρώπινου παράγοντα.
Η δυνατότητα της Meta να ενσωματώσει αυτά τα συστήματα AI μέσα σε πλατφόρμες που χρησιμοποιούνται καθημερινά από δισεκατομμύρια χρήστες – Facebook, Instagram, WhatsApp – την καθιστά εν δυνάμει μοναδικό παίκτη σε σχέση με εταιρείες όπως OpenAI ή Google, που δεν διαθέτουν αυτό το προκαθορισμένο οικοσύστημα κοινωνικής δικτύωσης.
«Η λιγότερο αξιόπιστη από τις μεγάλες εταιρείες»
Όμως αυτή η ενσωμάτωση εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ιδιωτικότητα, την πρόσβαση σε δεδομένα και την παρακολούθηση· ειδικοί όπως η Carissa Veliz και ο Michael Veale έχουν επισημάνει ότι η Meta είναι ίσως η λιγότερο αξιόπιστη από τις μεγάλες εταιρείες ως προς τη χρήση προσωπικών δεδομένων και την προστασία της ιδιωτικότητας.
Το επιχειρησιακό μοντέλο της εταιρείας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αξία που παράγεται μέσω της διαφήμισης και της προσοχής των χρηστών, κάτι που αυξάνει την ανάγκη για αυστηρούς θεσμικούς περιορισμούς και διαφάνεια.
Ακόμη και η ίδια η υποδομή του Prometheus και Hyperion προκαλεί ανησυχίες: οι τεράστιες ανάγκες σε ενέργεια και νερό έχουν ήδη προκαλέσει τοπικές πιέσεις, όπως στην περίπτωση μονάδας στη Γεωργία όπου ενοχοποιήθηκε για εξάντληση των υδάτων υπόγειων πηγών.
Αν δεν διασφαλιστεί βιώσιμη ενέργεια – ίσως μέσω ανανεώσιμων πηγών ή πυρηνικής ενέργειας – η περιβαλλοντική επίπτωση θα μπορούσε να αποδυναμώσει την ευαισθησία της κοινωνίας.
Αλλά αν τα έργα προχωρήσουν όπως σχεδιάζονται, τα οφέλη θα μπορούσαν να είναι τεράστια. Μια νέα κατηγορία εφαρμογών AI θα αναδυθεί – προσωπική μόρφωση με ασύγκριτη εξατομίκευση, επαγγελματική συνεργασία με live υποστήριξη, έρευνα ανακατανεμημένη σε πανευρωπαϊκή ή παγκόσμια κλίμακα με τη βοήθεια AI, και ένα νέο δημιουργικό οικοσύστημα όπου η τέχνη, η επιστήμη και η καινοτομία τρέφονται μέσα από πληθώρα δεδομένων και υπολογιστικής ισχύος που μέχρι πρότινος ήταν απαγορευτική.
Αν η Meta καταφέρει να συνδυάσει την τεράστια υποδομή με ηθική υπευθυνότητα – μέσω διαφάνειας, συμμόρφωσης με κανονισμούς, ανοιχτούς ελέγχους και σεβασμό στην ιδιωτικότητα – τότε αυτό μπορεί να είναι ένα μοντέλο για το πώς οι ιδιωτικές εταιρείες μπορούν να ηγηθούν στην επόμενη εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Αν όχι, το έργο Prometheus μπορεί να γίνει σύμβολο της κρίσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στην κοινωνία και τους τεχνολογικούς κολοσσούς.
Με ένα πρώτο κύμα υποδομών να αναμένεται το 2026 και επενδύσεις που αυξάνονται συνεχώς, η επόμενη χρονιά αναμένεται κρίσιμη για το αν η υπερανθρώπινη AI θα γίνει εργαλείο ενδυνάμωσης ή ένα μέσο κοινωνικής επιτήρησης και κατάχρησης.
