Ο Ήλιος φαίνεται πως εισέρχεται σε μια νέα, απρόσμενη φάση δραστηριότητας, παρά τις προβλέψεις που τον έφερναν σε παρατεταμένη περίοδο χαμηλής ενεργητικότητας. Όταν το 2008 η ηλιακή δραστηριότητα σημείωσε ιστορικό χαμηλό, οι αστρονόμοι θεώρησαν ότι ο Ήλιος εισερχόταν σε μια μακρά περίοδο ύφεσης. Η νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 8 Σεπτεμβρίου στο The Astrophysical Journal Letters δείχνει ότι αυτή η πρόβλεψη ήταν λανθασμένη. Αντιθέτως, από τότε παρατηρείται σταδιακή αύξηση πολλών βασικών παραμέτρων του Ήλιου, όπως η συχνότητα του ηλιακού ανέμου και η ένταση του μαγνητικού πεδίου.
«Όλα τα σημάδια έδειχναν ότι ο Ήλιος θα εισέλθει σε μια παρατεταμένη φάση χαμηλής δραστηριότητας», δήλωσε ο Jamie Jasinski, επικεφαλής της μελέτης και ερευνητής της NASA στο Jet Propulsion Laboratory. «Ήταν λοιπόν έκπληξη να δούμε την τάση να αντιστρέφεται. Ο Ήλιος ξυπνά σιγά-σιγά».
Η παρακολούθηση της ηλιακής δραστηριότητας βασίζεται κυρίως στον ηλιακό κύκλο, μια περίοδο περίπου 11 ετών που χαρακτηρίζεται από την αύξηση και μείωση των ηλιακών κηλίδων. Το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου αλλάζει πόλωση κάθε 11 χρόνια, ολοκληρώνοντας δύο πλήρεις κύκλους για να επιστρέψει στην αρχική του κατάσταση, γνωστός ως κύκλος Hale διάρκειας 22 ετών. Παρόλα αυτά, ιστορικές παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο Ήλιος έχει εισέλθει και στο παρελθόν σε περιόδους παρατεταμένης χαμηλής δραστηριότητας, διάρκειας 30 έως 40 ετών. Αυτές οι μακροχρόνιες τάσεις είναι δύσκολο να προβλεφθούν.
Τα δεδομένα μετά το 2008, όμως, δείχνουν σαφή αντιστροφή της πτωτικής τάσης που είχε προηγηθεί. Όπως εξηγεί ο Jasinski, «η τάση μείωσης του ηλιακού ανέμου σταμάτησε μετά το 2008. Από τότε οι παράμετροι του πλάσματος και του μαγνητικού πεδίου αυξάνονται σταθερά». Η ανάλυση των επιστημόνων δείχνει ότι ο Ήλιος πιθανώς ανακάμπτει από μια περίοδο περίπου 20 ετών μειωμένης δραστηριότητας. Μεταξύ 2008 και 2025, κρίσιμες παράμετροι του ηλιακού ανέμου — ταχύτητα (~6%), πυκνότητα (~26%), θερμοκρασία (~29%) και θερμική πίεση (~45%) — έχουν αυξηθεί σταθερά. Αυτό υποδηλώνει ότι η πρόσφατη αδυναμία του Ήλιου μπορεί να ήταν μια «εκτροπή» από τη μακροπρόθεσμη τάση.
Η ηλιακή δραστηριότητα επηρεάζει άμεσα το διαστημικό και το τεχνολογικό μας περιβάλλον. Ισχυρά ξέσπασματα ακτινοβολίας ή πλάσματος μπορούν να συμπιέσουν την προστατευτική μαγνητική ασπίδα των πλανητών, καθιστώντας τη Γη πιο ευάλωτη σε ακτινοβολία και ηλιακές εκλάμψεις. Αυτές οι διαταραχές μπορεί να προκαλέσουν βλάβες σε δορυφορικά δίκτυα και ηλεκτρικά συστήματα, ενώ για διαστημικές αποστολές αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια αστροναυτών και οχημάτων.
Οι τεχνολογικές πρόοδοι επιτρέπουν πλέον την καταγραφή της ηλιακής δραστηριότητας με πρωτοφανή ακρίβεια, και η νέα μελέτη υπογραμμίζει ότι οι παρατηρήσεις χρειάζονται πάντα νέα επανεξέταση όταν πρόκειται για τη δύσκολη στη πρόβλεψη συμπεριφορά του Ήλιου. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η συνεχής αύξηση της δυναμικής πίεσης του ηλιακού ανέμου τα τελευταία 16 χρόνια θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στο ηλιακό περιβάλλον.
Η τρέχουσα άνοδος έχει ήδη ξεπεράσει τον τυπικό 11ετή κύκλο, υποδηλώνοντας ότι ο Ήλιος βρίσκεται σε μια από αυτές τις σπάνιες, παρατεταμένες περιόδους αυξημένης δραστηριότητας. Το πότε και πώς θα τελειώσει αυτή η φάση παραμένει άγνωστο, ενώ οι μακροχρόνιες τάσεις είναι πολύ πιο δύσκολο να προβλεφθούν και δεν κατανοούνται πλήρως ακόμη.
[via]
