Χωρίς πρόσβαση σε μεγάλους επενδυτές ή προνομιακές επιχορηγήσεις, η startup χρησιμοποιεί πανεπιστημιακά κείμενα, αρχεία βιβλιοθηκών και συνθετικά δεδομένα για τη δημιουργία μοντέλων.
Σε έναν κόσμο όπου οι τεχνολογικοί κολοσσοί «εκπατρίζουν» τη γενικευμένη τεχνητή νοημοσύνη – συνήθως σε προγράμματα με εκατοντάδες δισεκατομμύρια παραμέτρους, σε εγκαταστάσεις γεμάτες GPU και με προϋπολογισμούς που αντιστοιχούν σε μικρές χώρες – μια startup από τη Μογγολία προχωρά σε μια παράτολμη εισβολή.
Ονόματι Egune, από τη λέξη που σημαίνει «αυτό» στα μογγολικά, επιχειρεί μια μεθοδική και πολιτιστικά ριζωμένη κατάκτηση της τεχνολογικής σκηνής της AI, με μόλις 128 GPU και μια ομάδα περίπου 40 νέων μηχανικών.
Ιδρυμένη από τον Badral Sanlig, έναν προγραμματιστή εκπαιδευμένο στη Γερμανία, η Egune γεννήθηκε από την ανάγκη να ακούγεται η μογγολική γλώσσα από τις συσκευές AI. Από τότε που η Alexa αρνούνταν να αντιληφθεί τη μητρική του γλώσσα, ο Sanlig συνειδητοποίησε ότι οι mainstream πλατφόρμες, όπως το ChatGPT, απέτυχαν να καλύψουν τις τοπικές ανάγκες. Μια αναζήτηση για λύση άρχισε σχεδόν αμέσως, μόλις λίγες εβδομάδες μετά την κυκλοφορία του ChatGPT το 2022.
Προς υπεράσπιση και όφελος της πολιτιστικής ταυτότητας
Αντίστοιχα εργαλεία ταιριάζουν καλύτερα σε αγορές με άφθονα δεδομένα – όπως η αγγλόφωνη – αφήνοντας πίσω γλώσσες με περιορισμένη παρουσία στο ίντερνετ και μικρές κοινότητες. Η Egune στόχευσε ακριβώς σ’ αυτές: στην υπεράσπιση της γλωσσικής και πολιτιστικής κυριαρχίας ενός λαού με έντονη νομαδική παράδοση. Χωρίς πρόσβαση σε μεγάλους επενδυτές ή προνομιακές επιχορηγήσεις, η startup χρησιμοποιεί πανεπιστημιακά κείμενα, αρχεία βιβλιοθηκών και συνθετικά δεδομένα για τη δημιουργία μοντέλων.
Τα μοντέλα της Egune εξελίχθηκαν από 5 δισεκατομμύρια παραμέτρους στην πρώτη έκδοση, σε 34 δισεκατομμύρια και τελικά σε περίπου 70 δισεκατομμύρια παραμέτρους με αυξημένες δυνατότητες κωδικοποίησης και συλλογισμού. Παρά το μικρό μέγεθος σε σχέση με τα GPT, Claude ή Gemini, η ειδίκευση στην τοπική γλώσσα, ιστορία και νομαδική κουλτούρα προσφέρει πλεονεκτήματα: τα μοντέλα μπορούν να διορθώνονται γρήγορα όταν ξεφεύγουν από την πραγματική ζωή των χρηστών.
Σήμερα, η Egune εξυπηρετεί περίπου 3,5 εκατομμύρια Μογγολούς και μετρά 24.000 ενεργούς ημερήσιους χρήστες, ενώ έχει ήδη αναπτύξει εφαρμογές για τηλεπικοινωνιακή εταιρεία, τράπεζα και κυβερνητικούς φορείς. Μαζί με αντίστοιχες πρωτοβουλίες όπως το Latam‑GPT στη Λατινική Αμερική, το BharatGPT στην Ινδία, το Sea‑Lion στη Σιγκαπούρη και το Awarri στη Νιγηρία, ο Egune αντιπροσωπεύει τη στροφή της AI προς πιο πολυπολιτισμικά και πολυγλωσσικά μοντέλα.
Είτε έχουν αιτιολογικό χαρακτήρα είτε πολιτιστικό, τα κίνητρα για τη δημιουργία αυτών των μοντέλων φέρνουν στο προσκήνιο πολιτικές ανησυχίες, όπως τον ψηφιακό νεοαποικισμό και την κυριαρχία στην τεχνητή νοημοσύνη. Ερευνητές, όπως η Caroline Meinhardt του Stanford Institute for Human-Centered AI, σημειώνουν ότι η υπερβολική εξάρτηση από αμερικανικές ή κινεζικές εταιρείες αυξάνει την περιθωριοποίηση γλωσσών με περιορισμένα δεδομένα και πολλαπλασιάζει τις ψηφιακές ανισότητες.
Παρά τη φήμη του ChatGPT στη Μογγολία, πολλοί χρήστες εκτιμούν ότι ο Egune προσφέρει μεγαλύτερο αποτύπωμα πολιτιστικής ακρίβειας, γι’ αυτό και επιλέγουν να τον στηρίξουν, παρά τη διαφορά επιδόσεων. Ένας καθηγητής μάρκετινγκ μάλιστα το χαρακτηρίζει ως «σήμα ανεξάρτητης τεχνολογικής ταυτότητας» για ένα κράτος που στηρίζεται στον εξορυκτικό κλάδο και δεν έχει ισχυρή τεχνολογική βάση.
Το 2025 η Egune απέσπασε επένδυση 3,5 εκατομμυρίων δολαρίων από την Golomt Bank, ανεβάζοντας την αξία της στα 38,5 εκατομμύρια. Θεωρείται έτσι η πιο πολύτιμη τεχνολογική εταιρεία της χώρας. Τα τρία χρόνια της λειτουργίας της, έχει εκπαιδεύσει πάνω από 2.100 μοντέλα και ελέγχει πάνω από το 70 % της εγχώριας αγοράς AΙ.
Η επιτυχία της Egune δείχνει ότι, ακόμα και με περιορισμένους πόρους, είναι εφικτό να οικοδομηθεί μια ισχυρή εθνική AI. Η συνεργασία με κυβερνητικούς και ακαδημαϊκούς φορείς, η αφοσίωση στη γλωσσική και πολιτιστική ταυτότητα και η αυτοχρηματοδότηση ανοίγουν νέους δρόμους για χώρες που θέλουν να διατηρήσουν την ψηφιακή τους κυριαρχία.
Σε έναν κόσμο όπου οι αλγόριθμοι διαμορφώνουν τη σκέψη, η Egune αναδύεται ως σύμβολο αντίστασης αλλά και ελπίδας: μια μικρή, αλλά θαρραλέα εισβολή στην αρένα της AI, που υπόσχεται να σώσει τη γλώσσα και την ταυτότητα της Μογγολίας από τη λήθη.
