Ένα νέο επιστημονικό άρθρο επιχειρεί να ρίξει φως σε ένα από τα πιο περίεργα φαινόμενα του 20ού αιώνα: τις ανεξήγητες λάμψεις και τα «άγνωστης ταυτότητας φαινόμενα» που καταγράφηκαν στον ουρανό τις δεκαετίες του 1940 και του 1950. Σύμφωνα με νέα ανάλυση, τα μυστηριώδη αυτά φώτα μπορεί να συνδέονται με τις πρώτες πυρηνικές δοκιμές της ανθρωπότητας, αφήνοντας το αποτύπωμα της πυρηνικής εποχής στα αστρονομικά δεδομένα, πολύ πριν την έναρξη της Διαστημικής Εποχής.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports, προέρχεται από μια απρόσμενη επιστημονική συνεργασία: τον αναισθησιολόγο Stephen Bruehl του Vanderbilt University και τη θεωρητική φυσικό Beatriz Villarroel του Stockholm University. Οι δύο ερευνητές αναλύουν ένα μυστήριο που απασχολεί την αστρονομία εδώ και δεκαετίες: φωτεινά σημεία που εμφανίζονται σε παλιές φωτογραφίες του ουρανού και εξαφανίζονται σε επόμενες παρατηρήσεις.
Τα δεδομένα προέρχονται από την πρώτη μεγάλη χαρτογράφηση του βόρειου ουρανού, το Palomar Observatory Sky Survey (POSS-I), που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1949 και 1958 στο Mount Palomar Observatory στις ΗΠΑ. Το έργο είχε ως στόχο τη δημιουργία μιας πλήρους φωτογραφικής αποτύπωσης του ουρανού, τμήμα προς τμήμα, χρησιμοποιώντας γυάλινες φωτογραφικές πλάκες.
Χρόνια αργότερα, όταν οι επιστήμονες συνέκριναν τα δεδομένα του POSS-I με επόμενες χαρτογραφήσεις, παρατήρησαν κάτι παράξενο: σε ορισμένα σημεία, εμφανίζονταν φωτεινές κουκίδες που αργότερα εξαφανίζονταν εντελώς. Αυτά τα φαινόμενα ονομάστηκαν transients, δηλαδή προσωρινές λάμψεις ή σημεία φωτός που δεν επαναλαμβάνονται. Για δεκαετίες, η επικρατούσα εξήγηση ήταν ότι οφείλονταν σε σφάλματα ή ατέλειες των φωτογραφικών πλακών.
Η Villarroel ηγείται τα τελευταία χρόνια του project VASCO (Vanishing and Appearing Sources during a Century of Observations), μιας φιλόδοξης προσπάθειας να εντοπιστούν αλλαγές στον νυχτερινό ουρανό συγκρίνοντας δεδομένα ενός αιώνα. Σε προηγούμενη μελέτη του 2021, η ομάδα της υποστήριξε ότι ορισμένα από τα transients δεν μπορούσαν να εξηγηθούν απλώς ως φωτογραφικά σφάλματα.
Στη νέα έρευνα, οι Villarroel και Bruehl αναρωτήθηκαν αν τα παράξενα αυτά φωτεινά σημεία θα μπορούσαν να σχετίζονται με ανθρώπινες δραστηριότητες, συγκεκριμένα, με τις πυρηνικές δοκιμές των ΗΠΑ, της Σοβιετικής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου μεταξύ 1945 και 1963. Για να το εξετάσουν, συνέκριναν τις ημερομηνίες των transients από τα δεδομένα του POSS-I με τις ημερομηνίες γνωστών πυρηνικών δοκιμών, αλλά και με καταγραφές θεάσεων UAPs (Unidentified Anomalous Phenomena), όπως πλέον αποκαλούνται τα UFOs, από τη βάση δεδομένων UFOCAT.
Η ανάλυση κάλυψε 2.718 ημέρες παρατήρησης. Τα αποτελέσματα ήταν απρόσμενα: τα transients εμφανίζονταν 45% πιο συχνά σε χρονικά παράθυρα γύρω από πυρηνικές δοκιμές, δηλαδή την ημέρα πριν ή μετά από κάθε έκρηξη. Μάλιστα, η ημέρα αμέσως μετά τη δοκιμή παρουσίαζε τη μεγαλύτερη συσχέτιση, με 68% αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ενός transient.
Η ομάδα διαπίστωσε επίσης μια μικρότερη, αλλά στατιστικά αξιοσημείωτη, σχέση ανάμεσα στις θεάσεις UAPs και στα transients. Για κάθε επιπλέον αναφορά UAP σε μια ημέρα, η πιθανότητα να έχει καταγραφεί και ένα transient αυξανόταν κατά 8,5%. Επιπλέον, οι αναφορές για UAPs αυξάνονταν ελαφρώς τις ημέρες γύρω από τις πυρηνικές δοκιμές, μια συσχέτιση που δεν είχε καταγραφεί ποτέ επιστημονικά μέχρι σήμερα.
Η μελέτη δεν ισχυρίζεται ότι αποδεικνύει κάποια αιτιώδη σχέση, αλλά οι ερευνητές θεωρούν ότι τα δεδομένα δείχνουν πως τουλάχιστον μερικά από αυτά τα φαινόμενα ήταν πραγματικά και όχι απλώς σφάλματα ή ψευδαισθήσεις. Αν οι φωτεινές κουκίδες προέρχονταν από ελαττωματικές φωτογραφικές πλάκες, δεν θα έπρεπε να συγκεντρώνονται τόσο συχνά γύρω από συγκεκριμένες ημερομηνίες.
Οι ερευνητές αποκλείουν επίσης το ενδεχόμενο να πρόκειται για υπολείμματα ραδιενεργών σωματιδίων στον αέρα, καθώς τα φαινόμενα παρατηρούνται συχνότερα την επόμενη μέρα της έκρηξης, όχι την ίδια. Επίσης, δεν υπήρχε προκατάληψη παρατήρησης, αφού εκείνη την εποχή οι επιστήμονες δεν γνώριζαν καν την ύπαρξη των transients, ενώ οι ημερομηνίες των πυρηνικών δοκιμών δεν ήταν δημόσια διαθέσιμες.
Αν και η έρευνα δεν δίνει σαφείς απαντήσεις, ανοίγει ένα ενδιαφέρον νέο πεδίο μελέτης: το πώς η ανθρώπινη τεχνολογία και ειδικά οι πυρηνικές εκρήξεις ίσως επηρέασε όχι μόνο τη Γη, αλλά και την ίδια την εικόνα που έχουμε για τον ουρανό. Το επόμενο βήμα θα είναι η περαιτέρω διερεύνηση του τι ακριβώς προκάλεσε αυτές τις λάμψεις. Ήταν ατμοσφαιρικά φαινόμενα; Αντανάκλαση από πυρηνικά σύννεφα; Ή μήπως κάτι ακόμα πιο απρόσμενο;
[source]
