Μια startup εταιρεία από την Καλιφόρνια υπόσχεται να φέρει φως εκεί όπου δεν υπάρχει — κυριολεκτικά. Η Reflect Orbital, μια startup που κινείται στα όρια ανάμεσα στην τεχνολογική καινοτομία και την επιστημονική πρόκληση, σχεδιάζει να στείλει στο Διάστημα κάτοπτρα που θα ανακλούν το φως του Ήλιου πίσω στη Γη. Η ιδέα είναι απλή στη σύλληψη αλλά κολοσσιαία στην υλοποίηση: να παρατείνει το φως της ημέρας για τα ηλιακά πάρκα, ώστε να παράγουν ενέργεια ακόμα και μετά τη δύση του Ήλιου.
Η υπόσχεση ακούγεται ελκυστική: καθαρή ενέργεια «κατ’ απαίτηση», ανεξάρτητα από την ώρα ή τις καιρικές συνθήκες. Όμως πίσω από τη λάμψη των κάτοπτρων, πολλοί επιστήμονες βλέπουν σκοτεινά σημεία. Αστρονόμοι, περιβαλλοντολόγοι και βιολόγοι προειδοποιούν ότι ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να αλλάξει ανεπιστρεπτί τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον νυχτερινό ουρανό και ίσως να επηρεάσει βαθιά τα οικοσυστήματα που εξαρτώνται από το φυσικό φως και σκοτάδι.
Το πρώτο βήμα του σχεδίου είναι ο δορυφόρος Earendil-1, που αναμένεται να εκτοξευθεί το 2026, εφόσον λάβει άδεια από την Federal Communications Commission (FCC). Ο δορυφόρος θα φέρει έναν ανακλαστικό κάτοπτρο 18 μέτρων, κατασκευασμένο από Mylar, ένα ελαφρύ, εξαιρετικά ανακλαστικό υλικό που χρησιμοποιείται συχνά στη διαστημική βιομηχανία. Αν το πείραμα αποδειχθεί επιτυχημένο, η Reflect Orbital σχεδιάζει να επεκτείνει τον δορυφορικό της στόλο σε 4.000 μονάδες έως το 2030, με στόχο να αγγίξει τις 250.000 σε βάθος χρόνου.
Κάθε δορυφόρος θα βρίσκεται σε ύψος περίπου 625 χιλιομέτρων και θα διαθέτει κάτοπτρα διαμέτρου έως 54 μέτρων, αρκετά μεγάλα για να ανακλούν μια αξιοσημείωτη ποσότητα φωτός. Οι μηχανικοί της εταιρείας υποστηρίζουν ότι το φως που θα φτάνει στη Γη θα είναι 15.000 φορές πιο αδύναμο από το μεσημεριανό φως του Ήλιου, αλλά ακόμα πιο λαμπρό από εκείνο μιας πανσελήνου. Ένας μόνο τέτοιος δορυφόρος θα είναι ορατός με γυμνό μάτι, σαν μια φωτεινή κουκκίδα που θα διασχίζει γρήγορα τον ουρανό. Ένα πλήθος όμως από χιλιάδες δορυφόρους θα μπορούσε να μετατρέψει τον νυχτερινό θόλο σε ένα μωσαϊκό από κινούμενες λάμψεις.
Για τους αστρονόμους, το σενάριο αυτό μοιάζει εφιαλτικό. Η φωτεινότητα των κατόπτρων θα μπορούσε να «τυφλώσει» τις κάμερες υπερ-ευαίσθητων τηλεσκοπίων, όπως του Rubin Observatory στη Χιλή, καταστρέφοντας πολύτιμα δεδομένα και κάνοντάς τα πιο αδύναμα ουράνια αντικείμενα αόρατα. «Αν το πείραμα πετύχει, ο ουρανός θα καταστραφεί για την αστρονομία», δήλωσε ένας ειδικός του χώρου.
Οι ανησυχίες όμως δεν σταματούν εκεί. Πολλά ζώα (από πουλιά μέχρι θαλάσσιες χελώνες και έντομα) ρυθμίζουν τις δραστηριότητές τους με βάση τον κύκλο φωτός και σκοταδιού. Η τεχνητή φωτεινότητα, είτε συνεχής είτε διακοπτόμενη, θα μπορούσε να διαταράξει αυτούς τους ρυθμούς, με απρόβλεπτες οικολογικές συνέπειες. Επιπλέον, οι ανακλάσεις δεν θα περιορίζονταν μόνο στις περιοχές στόχους: οι δορυφόροι, κινούμενοι διαρκώς, θα έστελναν φευγαλέες δέσμες φωτός πάνω από τεράστιες εκτάσεις, δημιουργώντας αναλαμπές ακόμα και πάνω από σκοτεινά οικοσυστήματα ή κατοικημένες περιοχές.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και σοβαρά τεχνικά εμπόδια. Ένας δορυφόρος σε χαμηλή τροχιά είναι ορατός από ένα συγκεκριμένο σημείο της Γης μόλις για τρία ή τέσσερα λεπτά. Για να παραταθεί ο φωτισμός μιας περιοχής για μία ώρα, θα χρειάζονταν χιλιάδες απόλυτα συγχρονισμένες μονάδες. Ακόμα και με έναν στόλο 250.000 δορυφόρων, η ενέργεια που θα έφτανε στη Γη θα αντιστοιχούσε μόλις στο 20% του φυσικού φωτός της ημέρας — και μάλιστα σε μικρές επιφάνειες.
Το ερώτημα, επομένως, είναι αν όλη αυτή η τεχνολογική και οικονομική επένδυση μπορεί πράγματι να προσφέρει πρακτικό αποτέλεσμα. Οι επικριτές θεωρούν ότι η Reflect Orbital υπόσχεται περισσότερα απ’ όσα μπορεί να προσφέρει, ενώ οι υποστηρικτές βλέπουν μια τολμηρή προσπάθεια που, αν πετύχει, θα μπορούσε να αλλάξει για πάντα τον τρόπο που παράγουμε και διανέμουμε την ηλιακή ενέργεια.
Η εταιρεία, πάντως, προσπαθεί να καθησυχάσει τις αντιδράσεις. Σε ανακοίνωσή της, η Reflect Orbital διαβεβαιώνει ότι το σύστημα θα είναι «προβλέψιμο και στοχευμένο», με προγραμματισμένες τροχιές που θα αποφεύγουν την παρεμβολή σε αστρονομικές παρατηρήσεις. Υπόσχεται επίσης να μοιράζεται τα δεδομένα τροχιάς με τα παρατηρητήρια σε όλο τον κόσμο, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις.
[source]
