Μια καινοτόμος προσέγγιση στη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα υπόσχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι πιο επιθετικοί όγκοι. Ερευνητές στην Κίνα βρήκαν τρόπο να «εξοπλίσουν» το ανοσοποιητικό σύστημα και να κάνουν τους όγκους πιο ευάλωτους στη χημειοθεραπεία, μεταμοσχεύοντας υγιή μιτοχόνδρια απευθείας στο μικροπεριβάλλον του όγκου. Ο συνδυασμός αυτής της τεχνικής με το φάρμακο σισπλατίνη όχι μόνο ενίσχυσε την ανοσολογική απόκριση, αλλά και ανέτρεψε τον επιβλαβή μεταβολισμό των όγκων, βελτιώνοντας θεαματικά την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, χωρίς να προσθέτει τοξικότητα.
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως, με το μη μικροκυτταρικό καρκίνωμα (NSCLC) να αντιστοιχεί περίπου στο 85% των περιπτώσεων. Η χημειοθεραπεία παραμένει η πρώτη γραμμή θεραπείας για τις προχωρημένες μορφές, ωστόσο οι παρενέργειες και η ανάπτυξη αντοχής συχνά περιορίζουν την αποτελεσματικότητά της. Επιπλέον, η χημειοθεραπεία καταστρέφει ανοσοκύτταρα και μειώνει την παρουσία τους γύρω από τον όγκο, δυσχεραίνοντας τον μακροπρόθεσμο έλεγχο της νόσου. Οι όγκοι μπορούν ακόμη και να «κλέβουν» μιτοχόνδρια από τα ανοσοκύτταρα, αποδυναμώνοντας περαιτέρω την άμυνα του οργανισμού.
Η ομάδα από το Tongji University School of Medicine και το Nantong University αποφάσισε να αντιμετωπίσει αυτό το διπλό πρόβλημα με μια προσέγγιση εμπνευσμένη από τη βιολογία. Όπως δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cancer Biology & Medicine, οι ερευνητές απομόνωσαν λειτουργικά μιτοχόνδρια από ανθρώπινα καρδιομυοκύτταρα, γνωστά για την υψηλή παραγωγή ενέργειας, και τα μετέφεραν σε μοντέλα όγκων NSCLC, τόσο σε κυτταροκαλλιέργειες όσο και σε πειραματόζωα.
Η ίδια η μεταμόσχευση μιτοχονδρίων δεν έβλαψε τα καρκινικά κύτταρα, όμως όταν συνδυάστηκε με σισπλατίνη, η αντικαρκινική δράση πολλαπλασιάστηκε. Η ευαισθησία των όγκων στο φάρμακο αυξήθηκε σημαντικά, με το IC50 της σισπλατίνης να μειώνεται από 12,93 μM σε 6,7 μM. Στα πειράματα με ποντίκια, οι όγκοι συρρικνώθηκαν αισθητά περισσότερο με τον συνδυασμό θεραπειών σε σχέση με τη χημειοθεραπεία μόνη της, ενώ η παρουσία ανοσοκυττάρων μέσα στους όγκους αυξήθηκε θεαματικά.
Η ανάλυση της γονιδιακής έκφρασης αποκάλυψε μια πλήρη αναστροφή στον μεταβολισμό των όγκων: μειώθηκαν τα γονίδια που σχετίζονται με τη γλυκόλυση και την υποξία, ενώ αυξήθηκε η δραστηριότητα των οδών οξειδωτικής φωσφορυλίωσης, ουσιαστικά ανατρέποντας το γνωστό φαινόμενο Warburg, που δίνει στα καρκινικά κύτταρα πλεονέκτημα ανάπτυξης. Παράλληλα, καταστάλθηκαν δείκτες κυτταρικού πολλαπλασιασμού (Ki67, P53) και «βλαστικότητας» (HIF-1α, CD44, CD133).
Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι η τεχνική αποκατέστησε τη μιτοχονδριακή λειτουργία στα ανοσοκύτταρα, ενισχύοντας την ενεργότητα των Τ-κυττάρων και των φυσικών φονέων (NK cells). Και όλα αυτά χωρίς να αυξηθεί η τοξικότητα, διατηρώντας το βάρος και την υγεία των οργάνων των πειραματόζωων.
Ο επικεφαλής της έρευνας, Dr. Liuliu Yuan, περιέγραψε τη μέθοδο ως μια «διπλή επίθεση» στον καρκίνο:
Με τον εμπλουτισμό των ανοσοκυττάρων με λειτουργικά μιτοχόνδρια, δεν τους δίνουμε απλώς περισσότερη ενέργεια, αλλά τους επαναφέρουμε την ικανότητα να πολεμούν. Ταυτόχρονα, κάνουμε τα καρκινικά κύτταρα πιο ευάλωτα στη χημειοθεραπεία. Είναι σαν να οπλίζουμε ξανά το ανοσοποιητικό ενώ αφαιρούμε τα όπλα του όγκου.
Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια νέα θεραπευτική στρατηγική που αξιοποιεί τις μοναδικές ιδιότητες των μιτοχονδρίων. Σε ασθενείς με προχωρημένο NSCLC, η μεταμόσχευση μιτοχονδρίων θα μπορούσε να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων φαρμάκων, μειώνοντας ταυτόχρονα την ανοσοκαταστολή. Επιπλέον, η τεχνική μπορεί να επεκταθεί και σε άλλους τύπους καρκίνου όπου η ανοσολογική δυσλειτουργία και η μεταβολική αναπροσαρμογή αποτελούν εμπόδια στην επιτυχία της θεραπείας.
Με περαιτέρω βελτιστοποίηση και κλινικές δοκιμές, η μεταφορά μιτοχονδρίων ενδέχεται να εξελιχθεί σε μια ευέλικτη πλατφόρμα συνδυαστικών θεραπειών, προσφέροντας στους γιατρούς ένα νέο όπλο για να ξεπεράσουν τα όρια της σημερινής αντικαρκινικής αγωγής και ανοίγοντας τον δρόμο για μια εποχή όπου η αποκατάσταση της βιοενέργειας και της ανοσολογικής ισορροπίας θα βρίσκεται στο επίκεντρο της μάχης κατά του καρκίνου.
[via]
