Η μάχη κατά της υπέρτασης, μιας πάθησης που πλήττει περισσότερους από 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, αποκτά ένα νέο και ελπιδοφόρο «όπλο». Ερευνητές από το University College London ανακοίνωσαν την επιτυχημένη ολοκλήρωση μιας μεγάλης διεθνούς κλινικής δοκιμής για το φάρμακο baxdrostat, το οποίο κατάφερε να μειώσει σημαντικά την αρτηριακή πίεση σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονταν σε καμία υπάρχουσα θεραπεία.
Η πρόκληση της ανθεκτικής υπέρτασης
Παρά την πρόοδο της ιατρικής και την ύπαρξη πολλών αντιυπερτασικών φαρμάκων, περίπου οι μισοί από τους ασθενείς με υπέρταση εξακολουθούν να ζουν με ανεξέλεγκτα υψηλή πίεση. Το γεγονός αυτό αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο για έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική ανεπάρκεια αλλά και πρόωρο θάνατο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο μόνο, ο αριθμός των ανθρώπων με υπέρταση υπολογίζεται γύρω στα 14 εκατομμύρια, εκ των οποίων ένα σημαντικό ποσοστό δεν καταφέρνει να επιτύχει τα θεραπευτικά όρια.
Το διεθνές πρόγραμμα BaxHTN
Η κλινική μελέτη Phase III, γνωστή ως BaxHTN, πραγματοποιήθηκε υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Bryan Williams από το UCL Institute of Cardiovascular Science και με τη στήριξη της AstraZeneca. Σχεδόν 800 ασθενείς συμμετείχαν σε 214 κλινικές ανά τον κόσμο, σε μια προσπάθεια να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα του baxdrostat, ενός φαρμάκου που χορηγείται από το στόμα με τη μορφή δισκίου.
Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στις 30 Αυγούστου στο ετήσιο συνέδριο της European Society of Cardiology στη Μαδρίτη, ενώ δημοσιεύθηκαν ταυτόχρονα και στο New England Journal of Medicine. Η έρευνα υποστηρίχθηκε από το NIHR Biomedical Research Centre στο UCLH, γεγονός που υπογραμμίζει τη βαρύτητα και το κύρος της.
Τα αποτελέσματα που φέρνουν αισιοδοξία
Οι ασθενείς που έλαβαν καθημερινά baxdrostat σε δόση 1mg ή 2mg εμφάνισαν μέσα σε 12 εβδομάδες πτώση της συστολικής πίεσης κατά 9-10 mmHg περισσότερο σε σχέση με το placebo. Η μείωση αυτή, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι αρκετή για να μειώσει αισθητά τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού. Ενδεικτικό είναι ότι 4 στους 10 ασθενείς έφτασαν σε φυσιολογικά επίπεδα πίεσης, έναντι λιγότερων από 2 στους 10 στην ομάδα του placebo.
Ο κ. Williams τόνισε ότι μια τέτοια μείωση στη συστολική πίεση αντιστοιχεί σε σημαντικά χαμηλότερες πιθανότητες καρδιαγγειακών και νεφρικών επιπλοκών, κάνοντας λόγο για μια ανακάλυψη με άμεσες κλινικές προεκτάσεις.
Ο μηχανισμός δράσης του baxdrostat
Το μυστικό πίσω από την αποτελεσματικότητα του νέου φαρμάκου κρύβεται στην ορμόνη αλδοστερόνη. Η συγκεκριμένη ουσία ρυθμίζει την ισορροπία αλατιού και νερού στο σώμα μέσω των νεφρών. Σε πολλούς ασθενείς παράγεται σε υπερβολικές ποσότητες, με αποτέλεσμα να κατακρατάται αλάτι και υγρά, ανεβάζοντας την πίεση σε ανεξέλεγκτα επίπεδα.
Παρά τις δεκαετίες ερευνών, η στόχευση της αλδοστερόνης είχε αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση. Το baxdrostat, ωστόσο, καταφέρνει να αναστέλλει την παραγωγή της, αντιμετωπίζοντας κατευθείαν τον βασικό μηχανισμό που προκαλεί την ανθεκτική υπέρταση.
Ασφάλεια και διάρκεια δράσης
Τα οφέλη του φαρμάκου δεν σταματούν στη βραχυπρόθεσμη μείωση της πίεσης. Οι μελέτες έδειξαν ότι οι θετικές επιδράσεις διατηρήθηκαν έως και 32 εβδομάδες χωρίς απρόσμενες παρενέργειες. Αυτό το εύρημα ενισχύει την άποψη ότι η αλδοστερόνη παίζει καθοριστικό ρόλο στην υπέρταση και ότι το baxdrostat μπορεί να αποτελέσει τη βάση μιας πιο αποτελεσματικής μακροπρόθεσμης θεραπείας.
Ένα παγκόσμιο πρόβλημα που αλλάζει γεωγραφία
Στο παρελθόν, η υπέρταση θεωρούνταν κυρίως πρόβλημα των ανεπτυγμένων χωρών της Δύσης. Όμως, οι αλλαγές στη διατροφή, όπως η μείωση του αλατιού, είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθούν τα περιστατικά εκεί, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνονται ραγδαία σε χώρες της Ασίας και σε περιοχές με χαμηλότερο εισόδημα. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από τους μισούς υπερτασικούς ασθενείς ζουν σήμερα στην Ασία, με 226 εκατομμύρια στην Κίνα και 199 εκατομμύρια στην Ινδία.
Αν τα αποτελέσματα των μελετών επαληθευτούν σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα, το baxdrostat θα μπορούσε να αλλάξει τη ζωή έως και μισού δισεκατομμυρίου ανθρώπων παγκοσμίως. Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι περίπου 10 εκατομμύρια ασθενείς θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη νέα θεραπεία.
Νέα όρια για την υπέρταση
Οι τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της European Society of Cardiology το 2024 έθεσαν ως στόχο για τους υπερτασικούς τα 130/80 mmHg, χαμηλότερα από το παλαιότερο όριο των 140/90 mmHg. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη περισσότεροι ασθενείς θεωρούνται σήμερα εκτός θεραπευτικών στόχων, αυξάνοντας την ανάγκη για καινοτόμες θεραπείες όπως το baxdrostat.
[via]
