Ο Έλον Μασκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, προειδοποιεί ότι η άνοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης και της ρομποτικής θα καταστήσει την εργασία και τα χρήματα περιττά μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
Όσοι έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν έναν άνετο εξαψήφιο μισθό ή έχουν αποταμιεύσει σημαντικά ποσά σε τραπεζικούς λογαριασμούς και επενδύσεις, ίσως χρειαστεί να επανεξετάσουν τις βεβαιότητές τους. Σύμφωνα με τον Έλον Μασκ, όλα αυτά ενδέχεται σύντομα να χάσουν τη σημασία τους.
Ο ιδρυτής της Tesla και της SpaceX εκτιμά ότι το χρήμα ως έννοια βρίσκεται «υπό εξαφάνιση». Σε έναν κόσμο όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα ρομπότ θα κυριαρχούν στην παραγωγή, οι μισθοί θα πάψουν να υφίστανται και, κατ’ επέκταση, το χρήμα θα καταστεί άνευ αντικειμένου.
«Ειλικρινά πιστεύω ότι το χρήμα θα εξαφανιστεί ως έννοια», δήλωσε ο Μασκ στο podcast People by WTF. «Σε ένα μέλλον όπου ο καθένας μπορεί να έχει τα πάντα, δεν θα χρειάζεται το χρήμα ως μηχανισμός κατανομής της εργασίας. Αν η Τεχνητή Νοημοσύνη και η ρομποτική μπορούν να καλύψουν όλες τις ανθρώπινες ανάγκες, τότε το χρήμα χάνει δραματικά τη σημασία του».
Προαιρετική η εργασία μέσα στα επόμενα 20 χρόνια
Σύμφωνα με τον Μασκ, αν τα ρομπότ μπορούν να χτίζουν σπίτια, να παράγουν τρόφιμα, να κατασκευάζουν προϊόντα και να παρέχουν υπηρεσίες όπως υγεία και εκπαίδευση με σχεδόν μηδενικό κόστος, τότε οι μισθοί παύουν να καθορίζουν ποιος έχει πρόσβαση σε τι.
Ως παράδειγμα αυτού του μέλλοντος, ο Μασκ αναφέρεται στη σειρά επιστημονικής φαντασίας «The Culture», του Iain M. Banks, όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει καταστήσει το χρήμα περιττό και οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να αφιερώνουν τον χρόνο τους σε ό,τι αγαπούν. Πρόκειται για ένα όραμα στο οποίο επιστρέφει συχνά.
Ήδη από το 2023 είχε δηλώσει στον τότε πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρίσι Σούνακ, ότι «η Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορεί να κάνει τα πάντα» και ότι η εργασία θα μοιάζει περισσότερο με χόμπι.
Μασκ: Αν η xAI αντέξει τρία χρόνια, θα κυριαρχήσει -Σχέδια για data centers στο διάστημα
Νούμερα που ζαλίζουν: Η περιουσία του Έλον Μασκ ξεπέρασε τα 600 δισ. δολάρια
Ωστόσο, το σενάριο αυτό γεννά κρίσιμα ερωτήματα. Αν το χρήμα εξαφανιστεί, ποιος θα αποφασίζει ποιος έχει πρόσβαση σε περιορισμένους πόρους, όπως ένα μεγαλύτερο σπίτι ή μια καλύτερη τοποθεσία;
Ο Μασκ δεν προσδιόρισε ακριβές χρονοδιάγραμμα για το πότε η κοινωνία θα πάψει να χρειάζεται χρήματα για βασικά αγαθά, ωστόσο οι δηλώσεις του υποδηλώνουν ότι η αλλαγή αυτή θα μπορούσε να έρθει μέσα στην επόμενη δεκαετία.
«Σε λιγότερο από 20 χρόνια, ίσως ακόμη και σε 10 με 15, η πρόοδος στην Τεχνητή Νοημοσύνη και τη ρομποτική θα μας φέρει σε ένα σημείο όπου η εργασία θα είναι προαιρετική», υποστήριξε.
Ο ρόλος των κυβερνήσεων στο «ουτοπικό» μέλλον
Εργαλεία όπως το ChatGPT και το Google Gemini έχουν ήδη μειώσει τον φόρτο χρονοβόρων εργασιών, όπως η ανάλυση δεδομένων και οι διοικητικές διαδικασίες.
Έρευνες εκτιμούν ότι έως το 2029 η Τεχνητή Νοημοσύνη θα εξοικονομεί έως και 12 ώρες εργασίας την εβδομάδα για κάθε εργαζόμενο. Παρόμοιες υποσχέσεις, ωστόσο, έχουν διατυπωθεί και στο παρελθόν, χωρίς να οδηγήσουν σε περισσότερο ελεύθερο χρόνο.
Αυτό που διαφοροποιεί τη σημερινή συγκυρία είναι ο ρυθμός των εξελίξεων. Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αποτελεί πλέον θεωρία ή επιστημονική φαντασία, αλλά μια πραγματικότητα που εξελίσσεται με ταχύτητα που ανησυχεί ακόμη και προσωπικότητες όπως ο Μπιλ Γκέιτς και ο Σαμ Άλτμαν της OpenAI.
Η Avital Balwit, επικεφαλής προσωπικού της Anthropic, έχει προειδοποιήσει ότι τα περισσότερα επαγγέλματα -συμπεριλαμβανομένου και του δικού της- ενδέχεται να καταστούν παρωχημένα μέσα σε λίγα χρόνια. Εκτιμά, μάλιστα, ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία έως και ένα εκατομμύριο ανθρωπόμορφα ρομπότ θα μπορούσαν να έχουν αντικαταστήσει ανθρώπινες θέσεις εργασίας.
Με τις «σωστές πολιτικές», ωστόσο, η Balwit υποστηρίζει ότι οι πολίτες θα μπορούσαν να ζουν με υλική ασφάλεια, χωρίς την ανάγκη εργασίας, αφιερώνοντας τον χρόνο τους σε σχέσεις, χόμπι και δημιουργικές δραστηριότητες.
Αντίστοιχη άποψη εκφράζει και ο Vinod Khosla, συνιδρυτής της Sun Microsystems και πρώιμος επενδυτής κολοσσών όπως η Amazon, η Google και η OpenAI. Σε πρόσφατο άρθρο του, τόνισε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα ξεπεράσει τους ανθρώπους στις περισσότερες εργασίες, ταχύτερα και φθηνότερα. Χωρίς κρατική παρέμβαση, προειδοποιεί, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι μια «οικονομική δυστοπία», με τον πλούτο να συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια.
Η λύση που προτείνει είναι η καθιέρωση ενός καθολικού βασικού εισοδήματος, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να ζουν αξιοπρεπώς ακόμη και σε έναν κόσμο όπου οι θέσεις εργασίας θα λιγοστεύουν. Όπως υποστηρίζει, εάν εφαρμοστεί σωστά, θα μπορούσε να απελευθερώσει τους πολίτες από την καθημερινή εργασιακή πίεση και να επαναπροσδιορίσει την έννοια μιας ουσιαστικής ζωής.
