Οι ωκεανοί, που εδώ και χιλιετίες στηρίζουν την ανθρώπινη ζωή, βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με ένα ανησυχητικό μέλλον. Μια νέα μελέτη του University of California, Santa Barbara (UCSB) προειδοποιεί ότι οι ανθρώπινες πιέσεις – από την υπεραλίευση μέχρι την κλιματική αλλαγή – θα μπορούσαν να διπλασιαστούν μέχρι το 2050, οδηγώντας τα θαλάσσια οικοσυστήματα σε ένα επικίνδυνο σημείο καμπής.
Η θάλασσα υπήρξε πάντα πηγή τροφής, πόρων και έμπνευσης για τον άνθρωπο. Παράλληλα, αποτελεί θεμέλιο της παγκόσμιας οικονομίας μέσω της αλιείας, της ναυτιλίας και του τουρισμού. Ωστόσο, οι επιστήμονες του National Center for Ecological Analysis and Synthesis (NCEAS) του UCSB προειδοποιούν ότι η φαινομενικά ανεξάντλητη ανθεκτικότητα των ωκεανών δεν είναι απεριόριστη.
«Η συνολική μας επίδραση στους ωκεανούς, που ήδη είναι τεράστια, θα διπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 25 χρόνια», τονίζει ο Ben Halpern, θαλάσσιος οικολογος και διευθυντής του NCEAS, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Science. Όπως εξηγεί, δεν προκαλεί έκπληξη ότι οι πιέσεις αυξάνονται, αλλά το πόσο γρήγορα και πόσο δραματικά αυτό συμβαίνει.
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Nelson Mandela University στη Νότια Αφρική και χρηματοδοτήθηκε κυρίως από το National Science Foundation, δείχνει ότι οι τροπικές περιοχές και οι πόλοι θα βιώσουν τις ταχύτερες αλλαγές. Οι τροπικοί κινδυνεύουν από ραγδαία αύξηση των επιπτώσεων, ενώ οι πόλοι, ήδη επιβαρυμένοι από υψηλά επίπεδα ανθρώπινης πίεσης, αναμένεται να βρεθούν σε ακόμη δυσκολότερη θέση.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η κατάσταση για τις παράκτιες ζώνες. Εκεί, όπου συγκεντρώνεται η πλειονότητα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, αναμένεται να εμφανιστούν οι πιο έντονες σωρευτικές πιέσεις. Το γεγονός αυτό είναι κρίσιμο, αφού οι ακτές αποτελούν την περιοχή από την οποία οι κοινωνίες αντλούν τη μεγαλύτερη αξία από τον ωκεανό – από την αλιεία μέχρι την τουριστική ανάπτυξη.
Η νέα μελέτη έρχεται σχεδόν δύο δεκαετίες μετά την πρώτη προσπάθεια των ερευνητών να χαρτογραφήσουν τις ανθρώπινες επιπτώσεις σε παγκόσμια κλίμακα. Το 2008, δημοσίευσαν μια εργασία-ορόσημο στο Science, που συνδύασε 17 διεθνείς βάσεις δεδομένων και έδειξε πως κανένα σημείο του πλανήτη δεν ήταν ανέγγιχτο: το 41% των θαλάσσιων περιοχών είχε ήδη υποστεί σοβαρή πίεση.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, δύο είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες που θα καθορίσουν το μέλλον των θαλασσών: η αύξηση της θερμοκρασίας και η απώλεια βιομάζας λόγω υπεραλίευσης. Μαζί με άλλες απειλές, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η οξίνιση των υδάτων και η ρύπανση από θρεπτικά στοιχεία, συνθέτουν μια εικόνα που απειλεί να ξεπεράσει τις αντοχές των οικοσυστημάτων.
Αν τα οικοσυστήματα δεν μπορέσουν να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες, οι συνέπειες δεν θα περιοριστούν στη φύση: θα πλήξουν άμεσα τις ανθρώπινες κοινωνίες, από την επισιτιστική ασφάλεια έως την οικονομική ευημερία εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν και εργάζονται κοντά στη θάλασσα.
Παρά τη ζοφερή εικόνα, η μελέτη δεν είναι προφητεία καταστροφής αλλά προειδοποίηση. Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι υπάρχουν περιθώρια για δράση. Η μείωση των εκπομπών που οδηγούν στην κλιματική αλλαγή και η καλύτερη διαχείριση των αλιευτικών πόρων μπορούν να μετριάσουν σημαντικά τις επιπτώσεις.
Εξίσου κρίσιμη είναι η προστασία των παράκτιων οικοτόπων που αναμένεται να δεχθούν το μεγαλύτερο πλήγμα, όπως οι μαγκρόβιες εκτάσεις και τα αλμυρά έλη. Η στοχευμένη διαχείριση αυτών των περιοχών μπορεί να λειτουργήσει σαν ανάχωμα στις πολλαπλές πιέσεις που ασκούνται στους ωκεανούς.
[via]
