Ένα νέο υπερευαίσθητο τεστ αίματος υπόσχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που ανιχνεύονται ορισμένοι τύποι καρκίνου, δίνοντας στους γιατρούς τη δυνατότητα να εντοπίζουν τη νόσο σχεδόν μια δεκαετία πριν εκδηλωθούν τα πρώτα συμπτώματα. Το τεστ, που φέρει το όνομα HPV-DeepSeek, αναπτύχθηκε από επιστήμονες του Mass General Brigham και φαίνεται πως ανοίγει τον δρόμο για μια νέα εποχή στην έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη.
Η καινοτομία βασίζεται στην ανίχνευση του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), ο οποίος ευθύνεται για περίπου το 70% των καρκίνων κεφαλής και τραχήλου. Πρόκειται για έναν τύπο καρκίνου που αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια και που, σε αντίθεση με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, δεν διαθέτει καθιερωμένο διαγνωστικό έλεγχο πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων. Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι ασθενείς λαμβάνουν διάγνωση μόνο όταν ο όγκος έχει ήδη εξελιχθεί και εξαπλωθεί, καθιστώντας τις θεραπείες πιο επιθετικές και τις παρενέργειες πιο σοβαρές.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of the National Cancer Institute, παρουσιάζει για πρώτη φορά ένα εργαλείο που μπορεί να ανιχνεύσει ίχνη DNA του ιού HPV στο αίμα έως και δέκα χρόνια πριν την εμφάνιση της νόσου. Ο επικεφαλής της έρευνας, Daniel L. Faden, MD, FACS — χειρουργός ογκολόγος κεφαλής και τραχήλου και κύριος ερευνητής στο Mike Toth Head and Neck Cancer Research Center του Mass Eye and Ear — εξηγεί τη σημασία του ευρήματος:
Η μελέτη μας αποδεικνύει ότι μπορούμε να εντοπίσουμε με ακρίβεια καρκίνους που σχετίζονται με τον HPV σε ασυμπτωματικά άτομα, πολλά χρόνια πριν εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια. Όταν οι ασθενείς φτάνουν στα ιατρεία μας με συμπτώματα, χρειάζονται ήδη θεραπείες που προκαλούν μόνιμες επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής τους. Στόχος μας είναι να εντοπίζουμε τη νόσο όσο το δυνατόν νωρίτερα, ώστε να προλαμβάνουμε τις πιο επιθετικές παρεμβάσεις.
Το HPV-DeepSeek λειτουργεί μέσω μιας «υγρής βιοψίας» που αξιοποιεί την τεχνολογία της αλληλούχισης ολόκληρου του γονιδιώματος για να εντοπίσει μικροσκοπικά θραύσματα DNA του ιού στο αίμα, απομεινάρια καρκινικών κυττάρων που έχουν ήδη αρχίσει να αναπτύσσονται. Προηγούμενες δοκιμές της ομάδας είχαν δείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα, με ποσοστά ακρίβειας 99% τόσο σε ευαισθησία όσο και σε ειδικότητα, ξεπερνώντας κάθε άλλο διαθέσιμο διαγνωστικό εργαλείο.
Για να ελέγξουν κατά πόσο το τεστ μπορεί να προβλέψει την εμφάνιση της νόσου χρόνια πριν αυτή εκδηλωθεί, οι ερευνητές ανέλυσαν 56 δείγματα αίματος από τη βάση δεδομένων του Mass General Brigham Biobank. Τα μισά προέρχονταν από άτομα που αργότερα ανέπτυξαν καρκίνο κεφαλής και τραχήλου σχετιζόμενο με HPV, ενώ τα υπόλοιπα από υγιείς εθελοντές. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: το τεστ εντόπισε HPV DNA σε 22 από τα 28 δείγματα των μελλοντικών ασθενών, ενώ όλα τα δείγματα των υγιών ατόμων ήταν αρνητικά.
Η ανάλυση έδειξε επίσης πως όσο πιο κοντά στη διάγνωση είχε ληφθεί το δείγμα, τόσο πιο εύκολα το τεστ μπορούσε να εντοπίσει το ιικό DNA. Το παλαιότερο θετικό αποτέλεσμα αντιστοιχούσε σε δείγμα που είχε συλλεχθεί σχεδόν οκτώ χρόνια πριν από τη διάγνωση, μια απόδειξη της εξαιρετικής ευαισθησίας της μεθόδου.
Χρησιμοποιώντας τεχνικές μηχανικής μάθησης, οι ερευνητές βελτίωσαν περαιτέρω την ακρίβεια του HPV-DeepSeek, καταφέρνοντας να αναγνωρίσουν σωστά 27 από τις 28 περιπτώσεις καρκίνου, ακόμη και όταν τα δείγματα είχαν συλλεχθεί έως και δέκα χρόνια νωρίτερα. Η τεχνολογία αυτή δίνει ελπίδα για μια νέα εποχή στην ογκολογία, όπου οι ασθενείς θα μπορούν να διαγιγνώσκονται προτού ο καρκίνος αναπτυχθεί πλήρως, αυξάνοντας θεαματικά τις πιθανότητες επιτυχούς θεραπείας.
Η ομάδα του Mass General Brigham ήδη προχωρά στην επαλήθευση των ευρημάτων μέσα από μια μεγαλύτερη, τυφλή μελέτη που χρηματοδοτείται από το National Institutes of Health (NIH). Η έρευνα θα αξιοποιήσει εκατοντάδες δείγματα από την εκτεταμένη βάση δεδομένων του National Cancer Institute, στο πλαίσιο του Prostate, Lung, Colorectal, and Ovarian Cancer Screening Trial (PLCO).
Αν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν, το HPV-DeepSeek μπορεί να αποτελέσει ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία προληπτικής ιατρικής της εποχής μας. Με μια απλή αιμοληψία, οι γιατροί θα μπορούν να εντοπίζουν τον καρκίνο σε ανύποπτο χρόνο, επιτρέποντας έγκαιρη και στοχευμένη αντιμετώπιση πριν η ασθένεια γίνει απειλητική.
[via]
