Καθημερινές αιματολογικές εξετάσεις μπορεί σύντομα να αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο για την πρόβλεψη της πορείας της νόσου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με νέα έρευνα που παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Νευρολογίας (EAN) του 2025. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Brescia στην Ιταλία διαπίστωσαν ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία εντοπίζεται μέσω του δείκτη TyG (Δείκτης τριγλυκεριδίων-γλυκόζης), μπορεί να προβλέψει με μεγάλη ακρίβεια ποιοι ασθενείς με ήπια γνωστική έκπτωση και πρώιμο Αλτσχάιμερ είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ραγδαία επιδείνωση των νοητικών τους λειτουργιών.
Η μελέτη επικεντρώθηκε σε 315 μη διαβητικούς ασθενείς με γνωστικές διαταραχές, εκ των οποίων οι 200 είχαν βιολογικά επιβεβαιωμένη νόσο Αλτσχάιμερ. Όλοι οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε μέτρηση του δείκτη TyG, μια απλή και ευρέως διαθέσιμη εξέταση που συνδυάζει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων και γλυκόζης στο αίμα, και παρακολουθήθηκαν για διάστημα τριών ετών. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: όσοι ανήκαν στο ανώτερο τρίτο του δείκτη TyG παρουσίασαν τέσσερις φορές ταχύτερη πτώση της γνωστικής τους λειτουργίας σε σύγκριση με τους υπόλοιπους, χάνοντας πάνω από 2,5 μονάδες ετησίως στη δοκιμασία Mini Mental State Examination.
Η κύρια ερευνήτρια, Dr. Bianca Gumina, εξηγεί:
Όταν γίνεται διάγνωση ήπιας γνωστικής διαταραχής, η πιο συχνή ερώτηση των οικογενειών είναι: ‘πόσο γρήγορα θα εξελιχθεί;’ Με τα δεδομένα μας, δείχνουμε ότι ένας κοινός μεταβολικός δείκτης μπορεί να ξεχωρίσει τους πιο ευάλωτους ασθενείς, βοηθώντας στον σχεδιασμό στοχευμένων θεραπειών ή εξατομικευμένων παρεμβάσεων.
Αν και η σύνδεση ανάμεσα στην αντίσταση στην ινσουλίνη και την εμφάνιση Αλτσχάιμερ έχει μελετηθεί στο παρελθόν, ο ρόλος της στην ταχύτητα εξέλιξης της νόσου είχε μείνει σε δεύτερο πλάνο. Η παρούσα μελέτη εστίασε στην περίοδο που ονομάζεται «προδρομική φάση», όπου οι ασθενείς μπορεί να ακολουθήσουν εξαιρετικά διαφορετικές πορείες. Οι ερευνητές θέλησαν να διερευνήσουν εάν οι μεταβολικές διαταραχές, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη, μπορούν να προβλέψουν ποιοι ασθενείς θα επιδεινωθούν γρηγορότερα.
Τα ευρήματα δείχνουν πως η μεταβολική δυσλειτουργία φαίνεται να επηρεάζει ειδικά την πορεία του Αλτσχάιμερ και όχι άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Όπως τονίζει η Dr. Gumina, αυτό αποκαλύπτει μια συγκεκριμένη ευαλωτότητα της νόσου Αλτσχάιμερ στο μεταβολικό στρες, ιδιαίτερα σε πρώιμο στάδιο όπου οι θεραπευτικές παρεμβάσεις μπορεί ακόμη να είναι αποτελεσματικές.
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τους καθηγητές Padovani και Pilotto, διαπίστωσε επιπλέον ότι ο υψηλός δείκτης TyG συσχετίζεται με διαταραχές στο αιματοεγκεφαλικό φραγμό και αυξημένους καρδιαγγειακούς κινδύνους. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν εντοπίστηκε καμία αλληλεπίδραση με το γενετικό προφίλ APOE ε4, που σχετίζεται επίσης με την ασθένεια, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι γενετικοί και μεταβολικοί κίνδυνοι δρουν πιθανόν μέσα από διαφορετικές βιολογικές οδούς.
Η δυνατότητα να εντοπίζονται εγκαίρως οι ασθενείς υψηλού κινδύνου με βάση τον TyG δείκτη θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο στοχευμένες κλινικές μελέτες για φάρμακα που στοχεύουν στην απομάκρυνση της αμυλοειδούς ή της πρωτεΐνης tau. Παράλληλα, θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για έγκαιρες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής ή στη φαρμακευτική αγωγή με στόχο τη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη.
Οι επιστήμονες εξετάζουν τώρα κατά πόσο τα επίπεδα TyG σχετίζονται και με απεικονιστικούς βιοδείκτες του εγκεφάλου, κάτι που θα μπορούσε να διευκολύνει ακόμη περισσότερο την έγκαιρη διάγνωση και διαστρωμάτωση των ασθενών.
Όπως υπογράμμισε καταληκτικά η Dr. Gumina, «αν η στόχευση του μεταβολισμού μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου, τότε έχουμε στα χέρια μας έναν τροποποιήσιμο στόχο που μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τα αναδυόμενα φάρμακα που τροποποιούν τη νόσο». Η ανακάλυψη αυτή προσφέρει ελπίδα για την ανάπτυξη πιο προσαρμοσμένων και αποτελεσματικών θεραπευτικών στρατηγικών, σε μια εποχή όπου η ανάγκη για αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
[via]
