Σε μια κίνηση που αλλάζει τα δεδομένα για εκατομμύρια χρήστες στην Ευρώπη προχωρά η Meta, ανακοινώνοντας σημαντικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του Facebook και του Instagram. Στην προσπάθειά της να κατευνάσει τις ανησυχίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να συμμορφωθεί με τον Νόμο για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA), η εταιρεία του Mark Zuckerberg εισάγει μια νέα επιλογή «λιγότερο εξατομικευμένων διαφημίσεων» (ad-light), ενώ παράλληλα προχωρά σε γενναία μείωση της τιμής για όσους επιθυμούν την πλήρη απαλλαγή από αυτές.
Το τέλος του διλήμματος «Πληρώνεις ή Συναινείς»
Μέχρι πρότινος, οι χρήστες στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονταν μπροστά σε ένα σκληρό δίλημμα: είτε να πληρώσουν μηνιαία συνδρομή για να μην βλέπουν διαφημίσεις, είτε να αποδεχτούν την πλήρη παρακολούθηση της δραστηριότητάς τους για την προβολή στοχευμένων διαφημίσεων. Το μοντέλο αυτό, γνωστό ως «Pay or Consent», είχε βρεθεί στο μικροσκόπιο των ευρωπαϊκών αρχών, οι οποίες έκριναν πως δεν προσέφερε πραγματική ελευθερία επιλογής στους πολίτες.
Η απάντηση της Meta έρχεται τώρα με τη μορφή μιας τρίτης επιλογής. Οι χρήστες θα μπορούν πλέον να επιλέξουν μια δωρεάν έκδοση των κοινωνικών δικτύων, η οποία θα προβάλλει διαφημίσεις που όμως θα βασίζονται σε ελάχιστα προσωπικά δεδομένα.
Τι σημαίνει πρακτικά το «Ad-Light» μοντέλο;
Η νέα επιλογή «λιγότερο εξατομικευμένων διαφημίσεων» στηρίζεται κυρίως σε αυτό που η βιομηχανία αποκαλεί «contextual advertising» (διαφήμιση βάσει περιεχομένου). Αντί η Meta να «χτενίζει» το ιστορικό περιήγησης και τις προσωπικές σας προτιμήσεις για να χτίσει το προφίλ σας, θα προβάλλει διαφημίσεις βασισμένες στο περιεχόμενο που βλέπετε εκείνη τη στιγμή, καθώς και σε ελάχιστα δημογραφικά στοιχεία όπως η ηλικία, το φύλο και η τοποθεσία.
Ωστόσο, υπάρχει ένα «τίμημα» για αυτή την ιδιωτικότητα. Για να αντισταθμίσει την χαμηλότερη εμπορική αξία αυτών των διαφημίσεων, η Meta ενδέχεται να εισάγει μη προσπελάσιμες διαφημίσεις (unskippable ad breaks) διάρκειας λίγων δευτερολέπτων, μια πρακτική που θυμίζει περισσότερο την τηλεοπτική εμπειρία ή τη δωρεάν έκδοση του YouTube. Ουσιαστικά, ο χρήστης «πληρώνει» για την ιδιωτικότητά του όχι με χρήματα, αλλά με λίγο περισσότερο χρόνο θέασης υποχρεωτικών μηνυμάτων.
«Κούρεμα» στις τιμές των συνδρομών
Παράλληλα με τη νέα δωρεάν επιλογή, η Meta επιχειρεί να κάνει το συνδρομητικό της πακέτο πιο ελκυστικό, προχωρώντας σε μείωση τιμών κατά 40%.
Συγκεκριμένα:
- Η συνδρομή για πρόσβαση μέσω υπολογιστή (web) μειώνεται από τα 9,99€ στα 5,99€ τον μήνα.
- Η συνδρομή για πρόσβαση μέσω κινητών (iOS και Android) πέφτει από τα 12,99€ στα 7,99€ τον μήνα.
Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται ως προσπάθεια της εταιρείας να διατηρήσει τα έσοδά της, κάνοντας την ad-free εμπειρία προσιτή σε μεγαλύτερο κομμάτι του κοινού, τώρα που η δωρεάν επιλογή αποκτά περισσότερες διαβαθμίσεις.
Το παρασκήνιο της σύγκρουσης με την Ε.Ε.
Η εξέλιξη αυτή δεν προέκυψε τυχαία. Αποτελεί το αποτέλεσμα μηνών έντονης διαπραγμάτευσης και πίεσης από την Κομισιόν, η οποία είχε προειδοποιήσει τον τεχνολογικό γίγαντα ότι το προηγούμενο μοντέλο παραβίαζε τους κανόνες του DMA. Οι ρυθμιστικές αρχές υποστήριζαν ότι η επιβολή συνδρομής ως μοναδική εναλλακτική στην παρακολούθηση ανάγκαζε ουσιαστικά τους χρήστες να παραιτηθούν από τα δικαιώματά τους στην ιδιωτικότητα.
Με την εισαγωγή της τρίτης επιλογής, η Meta ελπίζει να κλείσει τον φάκελο της έρευνας που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόστιμα-μαμούθ, τα οποία βάσει του DMA μπορούν να φτάσουν μέχρι και το 10% του παγκόσμιου τζίρου της εταιρείας.
Τι αλλάζει για εσάς;
Μέσα στο επόμενο διάστημα, οι χρήστες σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση θα δουν ξανά τη γνωστή οθόνη επιλογών (prompt) κατά το άνοιγμα των εφαρμογών τους. Εκεί θα κληθούν να επιλέξουν ανάμεσα στα τρία «μονοπάτια»:
- Συνδρομή: Πλήρης εμπειρία χωρίς καθόλου διαφημίσεις (με μειωμένη τιμή).
- Πλήρως Εξατομικευμένη (Δωρεάν): Το κλασικό Facebook/Instagram όπως το ξέρετε, με διαφημίσεις κομμένες και ραμμένες στα μέτρα σας.
- Λιγότερο Εξατομικευμένη (Δωρεάν): Η νέα επιλογή με περισσότερη ιδιωτικότητα, αλλά ενδεχομένως με λιγότερο σχετικές και μη προσπελάσιμες διαφημίσεις.
Η κίνηση της Meta αποτελεί ένα σημαντικό πείραμα για το μέλλον του διαδικτύου στην Ευρώπη, δείχνοντας πως η ρυθμιστική πίεση μπορεί πράγματι να επιφέρει αλλαγές στα επιχειρηματικά μοντέλα των Big Tech, έστω και αν αυτές οι αλλαγές έρχονται με τους δικούς τους αστερίσκους.
