Η παγκόσμια μάχη κατά της εξάρτησης από τα οπιοειδή αποκτά έναν νέο, ελπιδοφόρο σύμμαχο. Ερευνητές από το Kyoto University παρουσίασαν το ADRIANA, ένα μη-οπιοειδές παυσίπονο που φαίνεται ικανό να προσφέρει ισχυρή ανακούφιση από τον πόνο χωρίς τους σοβαρούς κινδύνους που συνοδεύουν τη χρήση φαρμάκων όπως η μορφίνη ή η φαιντανύλη. Τα πρώτα αποτελέσματα από κλινικές δοκιμές είναι εντυπωσιακά, ενώ ήδη στις ΗΠΑ ξεκινά μεγάλης κλίμακας μελέτη για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς του.
Η ιστορία της υπερσυνταγογράφησης οπιοειδών στις ΗΠΑ έχει αφήσει πίσω της μια βαθιά υγειονομική και κοινωνική κρίση. Φάρμακα όπως το OxyContin, που αρχικά παρουσιάστηκαν ως ασφαλείς λύσεις για τη διαχείριση του πόνου, οδήγησαν εκατομμύρια ανθρώπους στην εξάρτηση και άνοιξαν τον δρόμο στη μαζική χρήση συνθετικών ουσιών, με πιο χαρακτηριστική τη φαιντανύλη. Το 2023, οι θάνατοι από υπερβολική δόση οπιοειδών ξεπέρασαν τις 80.000, καταδεικνύοντας το μέγεθος της απειλής για τη δημόσια υγεία.
Αντίθετα, στην Ιαπωνία η χρήση οπιοειδών παραμένει αυστηρά ελεγχόμενη και συνταγογραφείται αποκλειστικά από εξειδικευμένους γιατρούς, προκειμένου να αποφευχθούν τέτοιου είδους φαινόμενα. Ωστόσο, η ανάγκη για αποτελεσματικά αναλγητικά παραμένει παγκόσμια, ιδίως σε ασθενείς με χρόνιο ή μετεγχειρητικό πόνο.
Η ερευνητική ομάδα του Kyoto University, με επικεφαλής τον Masatoshi Hagiwara, στράφηκε σε έναν εντελώς διαφορετικό μηχανισμό δράσης. Αντί να μιμηθούν την επίδραση της νοραδρεναλίνης απευθείας, όπως συμβαίνει με άλλες ουσίες που προκαλούν καρδιαγγειακή αστάθεια, οι επιστήμονες εστίασαν στους υποδοχείς αδρενεργικού τύπου. Συγκεκριμένα, διαπίστωσαν ότι η επιλεκτική αναστολή των α2B-αδρενοϋποδοχείς οδηγεί σε αύξηση της νοραδρεναλίνης, ενεργοποιώντας με ασφάλεια τους α2A-adrenoceptors που συνδέονται με την αναλγησία.
Με τη βοήθεια της τεχνολογίας TGFα shedding assay, κατάφεραν να εντοπίσουν τον πρώτο εκλεκτικό ανταγωνιστή α2B-adrenoceptors παγκοσμίως. Το μόριο αυτό αποτέλεσε τη βάση για το ADRIANA, το οποίο σε πειράματα σε ζώα έδειξε ισχυρή αποτελεσματικότητα και καλή ανοχή.
Η μετάβαση από τις προκλινικές μελέτες στις δοκιμές σε ανθρώπους έγινε μεθοδικά. Στο Kyoto University Hospital πραγματοποιήθηκαν δύο στάδια κλινικών ερευνών. Στην πρώτη φάση, σε υγιείς εθελοντές, αξιολογήθηκε η ασφάλεια του φαρμάκου. Στη δεύτερη, σε ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του πνεύμονα, εξετάστηκε η αναλγητική του δράση. Και στις δύο περιπτώσεις τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα όσο και ως προς το προφίλ ασφάλειας.
Αυτή η πρόοδος ανοίγει τον δρόμο για μια νέα, μεγάλης κλίμακας κλινική δοκιμή στις ΗΠΑ, σε συνεργασία με την BTB Therapeutics, εταιρεία που προέκυψε από το ίδιο το Kyoto University. Στόχος είναι η επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων σε ένα πιο διευρυμένο και διαφορετικό πληθυσμό ασθενών.
Το ADRIANA δεν φιλοδοξεί απλώς να προστεθεί στη λίστα των διαθέσιμων αναλγητικών. Εάν αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικό σε διαφορετικούς τύπους πόνου, μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα στη διαχείριση χρόνιων και οξέων καταστάσεων. Το γεγονός ότι δεν βασίζεται στον οπιοειδή μηχανισμό δράσης το καθιστά ένα πιθανό εργαλείο για τη μείωση της υπερβολικής χρήσης αυτών των φαρμάκων, άρα και για τον περιορισμό της εξάρτησης.
Ο Hagiwara τόνισε ότι η ομάδα του σκοπεύει να μελετήσει την αποτελεσματικότητα του ADRIANA σε ποικιλία πόνων, από τον μετεγχειρητικό έως τον χρόνιο, με τελικό στόχο να καταστεί διαθέσιμο σε όσο το δυνατόν περισσότερους ασθενείς που σήμερα έχουν περιορισμένες επιλογές.
[via]
