Μια νέα μελέτη φέρνει ελπίδα στον αγώνα κατά της νόσου Alzheimer, καθώς ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Harvard ανακάλυψαν ότι τα επίπεδα λιθίου στον εγκέφαλο σχετίζονται στενά με την εμφάνιση και την πρόοδο της νόσου. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι η χορήγηση λιθίου σε πειραματόζωα με συμπτώματα Alzheimer κατάφερε να αντιστρέψει τη νοητική έκπτωση και να αποκαταστήσει τη λειτουργία της μνήμης.
Η έρευνα βασίστηκε σε εκατοντάδες δείγματα εγκεφαλικού ιστού και αίματος που προήλθαν από ανθρώπους με προχωρημένο Alzheimer, ήπια νοητική διαταραχή στα αρχικά στάδια, αλλά και υγιείς εθελοντές χωρίς σημάδια γνωστικής δυσλειτουργίας. Οι επιστήμονες εξέτασαν τα δείγματα για την παρουσία δεκάδων διαφορετικών μετάλλων, προσπαθώντας να εντοπίσουν ποιο από αυτά συνδέεται περισσότερο με την εμφάνιση της νόσου.
Όπως προέκυψε, μόνο ένα μέταλλο παρουσίαζε αξιοσημείωτες διαφορές στα επίπεδά του μεταξύ των διαφόρων ομάδων: το λίθιο. Τα μειωμένα επίπεδα λιθίου εντοπίστηκαν ακόμη και στα πρώτα στάδια της γνωστικής έκπτωσης, πριν εκδηλωθούν σοβαρότερα συμπτώματα της νόσου.
Ο Bruce Yankner, γενετιστής και νευρολόγος από την Ιατρική Σχολή του Harvard, τονίζει τη σημασία του ευρήματος:
Η ιδέα ότι μια ανεπάρκεια λιθίου μπορεί να αποτελεί αιτία για την εκδήλωση Alzheimer είναι καινούργια και ανοίγει τον δρόμο για μια διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση.
Μέχρι σήμερα, το λίθιο ήταν γνωστό κυρίως για τη χρήση του στη θεραπεία της διπολικής διαταραχής. Αυτή είναι η πρώτη φορά που διαπιστώνεται πως υπάρχει φυσικά στον εγκέφαλο σε βιολογικά ενεργά επίπεδα, χωρίς να έχει προηγηθεί φαρμακευτική χορήγηση. «Το λίθιο φαίνεται πως λειτουργεί όπως άλλα θρεπτικά στοιχεία που λαμβάνουμε από το περιβάλλον, όπως το σίδηρο ή η βιταμίνη C», προσθέτει ο Yankner.
Στο επόμενο στάδιο της μελέτης, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ποντίκια-μοντέλα με Alzheimer. Σε όσα ζώα παρατηρήθηκε ανεπάρκεια λιθίου, υπήρξε ραγδαία αύξηση στη συσσώρευση των πρωτεϊνών αμυλοειδούς βήτα και tau, οι οποίες θεωρούνται βασικά χαρακτηριστικά της νόσου Alzheimer. Οι ίδιες πρωτεΐνες φαίνεται ότι δεσμεύουν το λίθιο στον εγκέφαλο, περιορίζοντας τη διαθεσιμότητά του και επιταχύνοντας την πρόοδο της νόσου.
Ωστόσο, η πιο αισιόδοξη πτυχή της μελέτης ήρθε όταν οι επιστήμονες χορήγησαν μικρές δόσεις λιθίου με τη μορφή ορού στα ποντίκια με συμπτώματα Alzheimer. Το συγκεκριμένο είδος λιθίου κατάφερε να αποφύγει τη δέσμευση από τις τοξικές πρωτεΐνες και να φτάσει στους νευρώνες. Το αποτέλεσμα ήταν θεαματικό: αποκατάσταση της μνήμης και αναστροφή άλλων γνωστικών ελλειμμάτων.
Αναμφίβολα, η μελέτη αυτή δημιουργεί νέες προοπτικές για την κατανόηση και ενδεχομένως τη θεραπεία της νόσου. Παρ’ όλα αυτά, παραμένουν αρκετά ερωτήματα αναπάντητα, όπως το πώς μειώνονται αρχικά τα επίπεδα λιθίου στον ανθρώπινο εγκέφαλο και ποιοι μηχανισμοί συνδέουν την ανεπάρκειά του με την έναρξη της άνοιας.
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη, με επόμενο κρίσιμο βήμα τις κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους. Εφόσον επιβεβαιωθούν τα ευρήματα, το λίθιο θα μπορούσε να αποτελέσει εργαλείο τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία του Alzheimer. Σε βάθος χρόνου, η μέτρηση των επιπέδων λιθίου στον εγκέφαλο ίσως επιτρέψει την έγκαιρη διάγνωση της νόσου, ακόμη και πριν από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.
[via]
