Η ιδέα ότι το αίμα των νέων μπορεί να χαρίσει ξανά νεότητα στους μεγαλύτερους σε ηλικία δεν αποτελεί πλέον αποκλειστικά θέμα θρύλων ή λογοτεχνίας. Από τους μύθους των βρικολάκων και τις σκοτεινές ιστορίες για την Elizabeth Báthory μέχρι τις ακραίες θεωρίες συνωμοσίας της εποχής μας, η υπόθεση ότι το νεανικό αίμα έχει αναζωογονητικές ιδιότητες απασχολεί εδώ και αιώνες τη φαντασία του ανθρώπου. Τώρα, μια νέα μελέτη από τη Γερμανία δείχνει ότι, τουλάχιστον σε ελεγχόμενο εργαστηριακό περιβάλλον, κάτι τέτοιο μπορεί να έχει και επιστημονική βάση.
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από το τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης της Beiersdorf AG, επικεντρώθηκε στο κατά πόσο το αίμα νεαρών ανθρώπων μπορεί να βελτιώσει δείκτες γήρανσης του δέρματος. Οι επιστήμονες ήθελαν να επεκτείνουν ευρήματα προηγούμενων πειραμάτων σε ζώα, στα οποία ηλικιωμένα ποντίκια παρουσίασαν σημάδια αναζωογόνησης όταν μοιράστηκαν την κυκλοφορία αίματος με νεαρά ποντίκια.
Για να προσομοιώσουν την ανθρώπινη φυσιολογία, ανέπτυξαν ένα προηγμένο σύστημα “organ-on-a-chip”, στο οποίο συνδύασαν δύο τρισδιάστατα ανθρώπινα οργανοειδή: ένα πλήρους πάχους μοντέλο δέρματος και ένα μοντέλο μυελού των οστών, το οποίο περιλάμβανε βλαστοκύτταρα που παράγουν κύτταρα του αίματος. Στο σύστημα εισήγαγαν ορό αίματος από άτομα κάτω των 30 και από άτομα άνω των 60 ετών, προκειμένου να διαπιστώσουν εάν ο νεανικός ορός μπορεί να αναστρέψει σημάδια γήρανσης στο δέρμα.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, αλλά με μια κρίσιμη προϋπόθεση. Όταν το δερματικό μοντέλο εκτέθηκε σε νεανικό ορό χωρίς την παρουσία μυελού των οστών, δεν υπήρξε καμία βελτίωση στους δείκτες γήρανσης. Η αλλαγή ήρθε μόνο όταν το δέρμα συν-καλλιεργήθηκε με μοντέλο μυελού και εκτέθηκε σε νεανικό ορό. Τότε, οι ερευνητές παρατήρησαν αυξημένο πολλαπλασιασμό κυττάρων, μείωση της βιολογικής ηλικίας και βελτιωμένη λειτουργία των μιτοχονδρίων στα κύτταρα του μυελού.
Η εξήγηση, σύμφωνα με τους επιστήμονες, βρίσκεται στο ότι ο νεανικός ορός ενεργοποίησε τα κύτταρα του μυελού να εκκρίνουν πρωτεΐνες με αναζωογονητική δράση. Οι πρωτεΐνες αυτές, όταν έφτασαν στο μοντέλο δέρματος, αντέστρεψαν δείκτες γήρανσης και βελτίωσαν την κυτταρική υγεία.
Με τη βοήθεια πρωτεωμικής ανάλυσης, οι ερευνητές εντόπισαν 55 πρωτεΐνες που σχετίζονται με την ηλικία και εκκρίθηκαν από το μοντέλο μυελού υπό την επίδραση του νεανικού ορού. Από αυτές, οι επτά είχαν σαφείς αντιγηραντικές ιδιότητες όταν δοκιμάστηκαν απευθείας σε γηρασμένους ανθρώπινους ινοβλάστες και κερατινοκύτταρα στο εργαστήριο. Τα οφέλη περιλάμβαναν αυξημένη κυτταρική διαίρεση, μεγαλύτερη παραγωγή κολλαγόνου, καλύτερη μιτοχονδριακή λειτουργία και αυξημένη ικανότητα μετατροπής σε λιποκύτταρα – χαρακτηριστικό που συνδέεται με αναγεννητική ευελιξία.
Παρά την ενθουσιώδη αποδοχή των αποτελεσμάτων, οι ερευνητές επισημαίνουν ορισμένους περιορισμούς. Τα πειράματα διήρκεσαν τρεις έως πέντε εβδομάδες, επομένως οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις παραμένουν άγνωστες. Επιπλέον, για να αποφευχθούν παράγοντες που θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα, τα δερματικά μοντέλα δεν είχαν «προγηρανθεί» με χημικές ουσίες ή άλλες μεθόδους. Τα μοντέλα μυελού χρειάζονταν πρόσθετους αυξητικούς παράγοντες για να διατηρηθούν ζωντανά, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει τα αποτελέσματα – αν και οι συγκρίσεις μεταξύ νεανικού και γηραιού ορού έγιναν υπό τις ίδιες συνθήκες.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι όλα τα ευρήματα προέρχονται από εργαστηριακά μοντέλα ιστών, τα οποία, όσο εξελιγμένα κι αν είναι, δεν μπορούν να αναπαραστήσουν πλήρως την πολυπλοκότητα του ανθρώπινου οργανισμού. Παρ’ όλα αυτά, η μελέτη ανοίγει τον δρόμο για μια νέα κατηγορία πιθανών αντιγηραντικών ουσιών: τις πρωτεΐνες που εκκρίνει ο νεανικός μυελός των οστών ως απόκριση σε συστημικά σήματα.
Μελλοντικά, αυτές οι πρωτεΐνες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν είτε σε τοπικές κρέμες και ορούς είτε σε ενέσιμες θεραπείες για την αναζωογόνηση του δέρματος. Θα μπορούσαν ακόμη να λειτουργήσουν ως βιοδείκτες για την παρακολούθηση της διαδικασίας γήρανσης ή της αποτελεσματικότητας θεραπειών.
Η προοπτική είναι ακόμη πιο ενδιαφέρουσα αν σκεφτεί κανείς ότι, σε βάθος χρόνου, μπορεί να είναι εφικτή η δημιουργία εξατομικευμένων θεραπειών που θα χρησιμοποιούν στοιχεία από τον ίδιο τον μυελό του ατόμου, είτε σε νεαρή ηλικία είτε σε εργαστηριακά «ανανεωμένη» μορφή, για την αποκατάσταση των γηρασμένων ιστών.
[via]
