Ένα από τα πιο συνηθισμένα αλλά και λιγότερο συζητημένα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι αστροναύτες στο Διάστημα είναι, όπως φαίνεται, το… μπούκωμα της μύτης. Μια πρόσφατη μελέτη από το Houston Methodist Hospital έρχεται να ρίξει φως σε αυτό το φαινόμενο, αποκαλύπτοντας ότι η μικροβαρύτητα παίζει καθοριστικό ρόλο στις ενοχλήσεις που βιώνουν οι άνθρωποι κατά την παραμονή τους στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Ωτορινολαρυγγολογίας – Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου του νοσοκομείου, 60 από τους 71 αστροναύτες που συμμετείχαν στην έρευνα (ποσοστό 85%) ανέφεραν συμπτώματα όπως ρινική συμφόρηση, πίεση στα ιγμόρεια ή πόνο στο πρόσωπο. Τα συμπτώματα αυτά, αν και φαινομενικά αθώα, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινότητα και την απόδοση των αστροναυτών.
Για να γίνει κατανοητό το φαινόμενο, πρέπει να θυμηθούμε πώς λειτουργούν τα ιγμόρεια. Πρόκειται για ένα δίκτυο κοιλοτήτων γύρω από το πρόσωπο και το κρανίο, που συμβάλλουν στον καθαρισμό του αέρα που αναπνέουμε και στη ρύθμιση των υγρών στο κεφάλι. Όταν τα ιγμόρεια γεμίζουν με βλέννα ή παρουσιάζουν φλεγμονή, εμφανίζονται τα γνωστά συμπτώματα συμφόρησης και δυσφορίας. Στη Γη αυτό μπορεί να οφείλεται σε ιώσεις ή αλλεργίες. Στο Διάστημα, όμως, η αιτία είναι διαφορετική: η μικροβαρύτητα.
Η έλλειψη βαρύτητας επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται τα υγρά στο σώμα. Στην περίπτωση των ιγμορείων, αυτό σημαίνει ότι τα υγρά «ανεβαίνουν» προς το κεφάλι, προκαλώντας δυσάρεστη αίσθηση βουλώματος. Ο Masayoshi Takashima, επικεφαλής της μελέτης, προειδοποιεί ότι ακόμη κι αυτά τα ήπια συμπτώματα δεν είναι αμελητέα. Όπως εξηγεί, η δυσκολία στην αναπνοή μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου, να μειώσει τη συγκέντρωση, να επιβραδύνει τον χρόνο αντίδρασης και τελικά να υποβαθμίσει την απόδοση της αποστολής.
Η μελέτη εντόπισε επίσης ότι οι αστροναύτες που πραγματοποιούν διαστημικούς περιπάτους είναι ακόμη πιο ευάλωτοι. Η ξαφνική αλλαγή πίεσης έξω από την καμπίνα μπορεί να προκαλέσει επιπλέον προβλήματα, όπως δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας – των μικρών σωλήνων που συνδέουν το αυτί με τον λαιμό και ρυθμίζουν την πίεση. Σε ακραίες περιπτώσεις, τέτοια προβλήματα ενδέχεται να αποδειχθούν πιο σοβαρά από μια απλή ρινική συμφόρηση.
Το ζήτημα της υγείας των αστροναυτών αποτελεί κεντρικό θέμα για την επιστημονική κοινότητα καθώς οι άνθρωποι επεκτείνουν όλο και περισσότερο την παρουσία τους στο Διάστημα. Έρευνες έχουν ήδη εξετάσει πώς η παρατεταμένη παραμονή σε μικροβαρύτητα επηρεάζει τη μυϊκή μάζα, την οστική πυκνότητα και την έκθεση στην ακτινοβολία. Η μελέτη για τα ιγμόρεια έρχεται να θυμίσει ότι, εκτός από τις μεγάλες ιατρικές προκλήσεις, πρέπει να δοθεί προσοχή και σε μικρότερα, αλλά επίμονα προβλήματα, τα οποία επηρεάζουν άμεσα την καθημερινή ευεξία και την απόδοση του πληρώματος.
Η σημασία αυτής της έρευνας δεν περιορίζεται μόνο στην επιστημονική κατανόηση. Έχει και πρακτικές προεκτάσεις, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε νέες μεθόδους αντιμετώπισης της ρινικής συμφόρησης στο Διάστημα. Από ειδικές τεχνικές αναπνοής και προσαρμοσμένες θεραπείες, μέχρι βελτιωμένες στολές ή καμπίνες με ελεγχόμενη πίεση, οι επιστήμονες ήδη αναζητούν λύσεις που θα επιτρέψουν στους αστροναύτες να αποδίδουν καλύτερα στις αποστολές τους.
[via]
