Η ιδέα της δημιουργίας της «κατοπτρικής ζωής», δηλαδή κυττάρων συνθετικής ζωής που βασίζονται σε μοριακές δομές «καθρέφτη» των φυσικών, παραμένει μέχρι στιγμής θεωρητική. Παρ’ όλα αυτά, οι πιθανές συνέπειες μιας τέτοιας ανακάλυψης είναι τόσο σοβαρές, που επιστήμονες από όλο τον κόσμο συγκεντρώνονται αυτή την εβδομάδα στο Μάντσεστερ του Ηνωμένου Βασιλείου για να συζητήσουν τα οφέλη και τους κινδύνους αυτής της τεχνολογίας. Η ετήσια διεθνής συνάντηση «Engineering and Safeguarding Synthetic Life 2025» επικεντρώνεται στους κινδύνους, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της έρευνας και της ανάπτυξης συνθετικής ζωής, με την κατοπτρική ζωή να αποτελεί πλέον ένα ζήτημα υψηλού ενδιαφέροντος.
«Ουσιαστικά όλοι συμφωνούν ότι τα κατοπτρικά κύτταρα θα ήταν κάτι επικίνδυνο», δηλώνει ο John Glass, συνθετικός βιολόγος στο J. Craig Venter Institute, σε συνέντευξή του στο Nature. Παρά ταύτα, κάποιοι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η έρευνα για την κατοπτρική ζωή μπορεί να φέρει οφέλη που δεν πρέπει να αγνοηθούν, εφόσον ελεγχθεί σωστά. Το βασικό ερώτημα είναι πώς μπορούν οι ειδικοί να ρυθμίσουν την έρευνα ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη και να μειωθούν οι κίνδυνοι.
Η σημασία της μελέτης της κατοπτρικής ζωής έγκειται στην ιδιαίτερη μοριακή δομή της ζωής. Τα περισσότερα βιολογικά μόρια που απαρτίζουν τη ζωή στη Γη (DNA, RNA, πρωτεΐνες) έχουν μια χειρομορφία και δεν μπορούν να υπερτίθενται με την κατοπτρική τους εικόνα. Όπως ένα δεξί γάντι ταιριάζει μόνο στο δεξί χέρι, έτσι και τα μόρια αλληλεπιδρούν μόνο με άλλα μόρια ίδιας χειρομορφίας.
Διαβάστε επίσης
Τα κατοπτρικά κύτταρα θα κατασκευάζονταν από συνθετικά μόρια με αντίθετη χειρομορφία σε σχέση με τα φυσικά. Για παράδειγμα, ενώ το DNA είναι δεξιόστροφο, το κατοπτρικό DNA θα ήταν αριστερόστροφο. Αν και η σύνθεση ενός πλήρους κυττάρου καθρέφτη απέχει ακόμη δεκαετίες, τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν ήδη δημιουργήσει ορισμένα κατοπτρικά βιομόρια, όπως ένζυμα με αντίθετη χειρομορφία που μπορούν να αντιγράψουν και να μεταγράψουν αντίστοιχα κατοπτρικό DNA και RNA.
Ένας από τους κύριους λόγους για τη δημιουργία αυτών των κυττάρων είναι η κατανόηση της προέλευσης της χειρομορφίας στη φύση. Επιπλέον, τα συνθετικά αυτά μόρια προσφέρουν προοπτικές στη βιομηχανική βιολογία και στην ανάπτυξη φαρμάκων. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα ανθρώπινα ένζυμα και το ανοσοποιητικό σύστημα δεν θα αναγνωρίζουν εύκολα τα κατοπτρικά μόρια, επιτρέποντας στα φάρμακα να παραμένουν πιο σταθερά στο αίμα. Μάλιστα, ο FDA έχει ήδη εγκρίνει ένα τέτοιο φάρμακο για τη θεραπεία χρόνιας νεφρικής νόσου.
Οι κίνδυνοι, ωστόσο, είναι σοβαροί. Τα ίδια χαρακτηριστικά που καθιστούν τα κατοπτρικά βιομόρια αποτελεσματικά ως φάρμακα θα μπορούσαν να επιτρέψουν σε κατοπτρικά κύτταρα να εξαπλωθούν ανεξέλεγκτα στο σώμα ή στο περιβάλλον. Η ικανότητά τους να αποφύγουν το ανοσοποιητικό σύστημα, φάρμακα, θηρευτές και ιούς καθιστά τα κατοπτρικά βακτήρια δυνητικά επικίνδυνα για το οικοσύστημα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τέτοιες συνθετικές μορφές ζωής θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν καταστροφικά το περιβάλλον και να αποτελέσουν σημαντικό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία.
Η διαφωνία για το μέλλον της κατοπτρικής ζωής διχάζει τους ειδικούς. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι κίνδυνοι είναι τόσο μεγάλοι που η έρευνα θα πρέπει να εγκαταλειφθεί πλήρως, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι με αυστηρούς κανόνες και κατευθυντήριες γραμμές είναι δυνατή η πρόοδος χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή όπως τη γνωρίζουμε. Στη φετινή συνάντηση στο Μάντσεστερ, το ερώτημα του «πώς προχωράμε» αναμένεται να προκαλέσει έντονες συζητήσεις μεταξύ επιστημόνων, μηχανικών και υπεύθυνων πολιτικής.
[via]
