Μια νέα, πολλά υποσχόμενη αντικαρκινική θεραπεία, που στοχεύει μορφές καρκίνου μέχρι πρότινος θεωρούμενες μη αντιμετωπίσιμες φαρμακευτικά, ετοιμάζεται να εισέλθει σε κλινική δοκιμή σε ανθρώπους μέσα στο 2025. Η καινοτόμος ουσία PMR-116, προϊόν ερευνητικής συνεργασίας μεταξύ του Australian National University (ANU) και της φαρμακευτικής εταιρείας Pimera Therapeutics, δίνει ελπίδες ότι μπορεί να ανακόψει την εξέλιξη επιθετικών όγκων που εξαρτώνται από το ογκογονίδιο MYC.
Το MYC είναι ένα γονίδιο που κωδικοποιεί την ομώνυμη πρωτεΐνη, η οποία εμπλέκεται στην ταχεία ανάπτυξη και εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων. Η υπερέκφρασή του σχετίζεται με περίπου το 70% όλων των τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του προστάτη, του παγκρέατος, του ήπατος, του στομάχου, του μαστού και, σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό, των ωοθηκών. Όπως εξηγεί ο αιματολόγος και καθηγητής του ANU, Mark Polizzotto, το MYC αποτελεί έναν από τους πιο διαβόητους και δύσκολα στοχεύσιμους παράγοντες στην ογκολογία.
Η PMR-116 δεν στοχεύει άμεσα την ίδια την πρωτεΐνη MYC, κάτι εξαιρετικά δύσκολο λόγω της απρόβλεπτης δομής της, αλλά παρεμβαίνει σε μια κρίσιμη βιολογική διεργασία που εξαρτάται από αυτήν. Συγκεκριμένα, η ουσία αναστέλλει τη λειτουργία ενός ενζύμου υπεύθυνου για τη σύνθεση του ριβοσωμικού RNA (rRNA), περιορίζοντας έτσι την πρωτεϊνοσύνθεση, μια διαδικασία ζωτικής σημασίας για την ταχεία ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Με αυτόν τον τρόπο, οι όγκοι που εξαρτώνται από τη δραστηριότητα του MYC καθίστανται ευάλωτοι.
Η κλινική δοκιμή που θα ξεκινήσει στην Αυστραλία θα είναι τύπου «basket trial», δηλαδή θα περιλαμβάνει ασθενείς με διαφορετικά είδη καρκίνου, υπό την προϋπόθεση ότι η ανάπτυξή τους σχετίζεται με την υπερέκφραση του MYC. Όπως διευκρινίζει ο Polizzotto, η προσέγγιση αυτή επιτρέπει την ταχύτερη αξιολόγηση της θεραπείας σε ένα ευρύτερο φάσμα περιπτώσεων, εξοικονομώντας χρόνο και πόρους. Οι ασθενείς που θα συμμετέχουν θα είναι άτομα για τα οποία οι υπάρχουσες θεραπείες έχουν πάψει να είναι αποτελεσματικές.
Η επιστημονική κοινότητα είχε καταπιαστεί επί μακρόν με το MYC, αλλά η ίδια η φύση του το καθιστούσε άπιαστο στόχο για τα φάρμακα. Η Nadine Hein, επικεφαλής της προκλινικής έρευνας στο ANU, επισημαίνει ότι η PMR-116 κατάφερε να υπερβεί αυτό το εμπόδιο με έμμεσο τρόπο. Προηγούμενα πειράματα σε ζωικά μοντέλα έδειξαν εντυπωσιακά αποτελέσματα: μείωση των καρκινικών βλαβών του προστάτη κατά 85% μέσα σε μόλις τέσσερις εβδομάδες και επιβράδυνση της εξάπλωσης του καρκίνου κατά 50% σε λιγότερο από μισή ημέρα.
Η PMR-116 στοχεύει ειδικά τη μεταγραφή από την RNA πολυμεράση Ι (Pol I), η οποία ευθύνεται για την παραγωγή rRNA – ένα στάδιο κλειδί για την κατασκευή ριβοσωμάτων. Αυτή η στρατηγική ανοίγει έναν νέο δρόμο για την ανάπτυξη στοχευμένων φαρμάκων, βάσει βιοδεικτών και εξατομικευμένης ιατρικής. Όπως επισημαίνει η Pimera Therapeutics, η Pol I είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τη μεταγραφή των γονιδίων rDNA και η δυσλειτουργία της έχει παρατηρηθεί σε πολλές μορφές καρκίνου και άλλες ασθένειες.
Οι δοκιμές θα πραγματοποιηθούν σε μεγάλα ογκολογικά κέντρα της Αυστραλίας, μεταξύ των οποίων το Canberra Hospital, το Peter MacCallum Cancer Centre στη Βικτόρια και το St Vincent’s Hospital στο Σίδνεϊ. Ο συντονισμός της έρευνας θα γίνει από την ομάδα του ANU, σε συνεργασία με γιατρούς και ερευνητές από τα παραπάνω ιδρύματα.
Ο τελικός στόχος, όπως σημειώνει ο Polizzotto, είναι η ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής θεραπείας για ασθενείς με επιθετικούς όγκους που δεν ανταποκρίνονται πλέον σε άλλες επιλογές. Αν τα αποτελέσματα της PMR-116 επιβεβαιωθούν στις ανθρώπινες δοκιμές, τότε ίσως μιλάμε για μια από τις πιο σημαντικές εξελίξεις στην αντικαρκινική φαρμακολογία της τελευταίας δεκαετίας.
[via]
