Η Meta, η εταιρεία πίσω από το Facebook και το Instagram, βρίσκεται αντιμέτωπη με μία από τις πιο αυστηρές δικαστικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί στην Ευρώπη σχετικά με τα δικαιώματα των χρηστών και τη λειτουργία των κοινωνικών δικτύων. Το Περιφερειακό Δικαστήριο του Άμστερνταμ έκρινε ότι η εταιρεία παραβιάζει τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υποχρεούται πλέον να σέβεται την επιλογή των χρηστών που δεν επιθυμούν να χρησιμοποιούν αλγοριθμικά feeds.
Η απόφαση ήρθε έπειτα από προσφυγή της ολλανδικής οργάνωσης Bits of Freedom (BoF), η οποία εδώ και χρόνια υπερασπίζεται την ιδιωτικότητα και τα ψηφιακά δικαιώματα. Η BoF είχε καταγγείλει ότι η Meta, παραβιάζοντας το Digital Services Act (DSA), δεν παρέχει στους χρήστες τη δυνατότητα να επιλέξουν μόνιμα μια χρονολογική ροή περιεχομένου, χωρίς την παρέμβαση αλγορίθμων. Το ζήτημα θεωρήθηκε ιδιαίτερα κρίσιμο ενόψει των εκλογών στην Ολλανδία, που έχουν προγραμματιστεί για τις 29 Οκτωβρίου, καθώς οι αλγοριθμικές ροές ενδέχεται να επηρεάσουν την πληροφόρηση των πολιτών.
Η BoF επεσήμανε ότι η επιλογή για χρονολογική ροή στο Instagram ήταν κρυμμένη πίσω από το εικονίδιο του λογότυπου της εφαρμογής, ενώ στο Facebook οι χρήστες έπρεπε να αναζητήσουν τη ρύθμιση μέσα από διαφορετικά μενού. Το δικαστήριο χαρακτήρισε αυτές τις πρακτικές ως «dark patterns», δηλαδή μεθόδους σχεδιασμένες να αποθαρρύνουν ή να μπερδεύουν τον χρήστη. Σύμφωνα με το άρθρο 25 του DSA, τέτοιες πρακτικές θεωρούνται παράνομες, αφού δημιουργούν «κόπωση επιλογής» και οδηγούν σε συνεχή επαναφορά των προτιμήσεων.
Το Digital Services Act, που θεσπίστηκε το 2020 μαζί με το Digital Markets Act, θέτει αυστηρούς κανόνες για τις μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες. Ανάμεσα σε αυτούς περιλαμβάνεται η υποχρέωση διαφάνειας για τους αλγόριθμους, η δυνατότητα αμφισβήτησης αποφάσεων moderation και η προστασία των χρηστών από χειραγωγητικά σχέδια διεπαφής. Οι κανονισμοί αφορούν κυρίως τις λεγόμενες Very Large Online Platforms (VLOPs) και Very Large Online Search Engines (VLOSEs), δηλαδή υπηρεσίες με πάνω από 45 εκατομμύρια μηνιαίους ενεργούς χρήστες στην ΕΕ.
Η Meta έχει εκφράσει επανειλημμένα την αντίθεσή της, προειδοποιώντας ότι οι κανονισμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε λογοκρισία. Αντίστοιχα, ο Elon Musk μέσω του X έχει συγκρουστεί με την ΕΕ, δηλώνοντας ότι οι πολιτικές αυτές περιορίζουν την ελευθερία της έκφρασης.
Με βάση την απόφαση, η Meta έχει στη διάθεσή της δύο εβδομάδες για να εφαρμόσει τις απαραίτητες αλλαγές. Η χρονολογική ροή περιεχομένου θα πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμη και η επιλογή του χρήστη να παραμένει αποθηκευμένη, ακόμη κι αν αυτός κλείσει την εφαρμογή ή μεταβεί σε άλλο τμήμα της. Σε διαφορετική περίπτωση, η εταιρεία θα αντιμετωπίσει πρόστιμο ύψους 100.000 ευρώ για κάθε ημέρα μη συμμόρφωσης, με ανώτατο όριο τα 5 εκατομμύρια ευρώ.
Παράλληλα, η Meta υποχρεώθηκε να καλύψει και τα δικαστικά έξοδα της BoF. Εκπρόσωπος της οργάνωσης, η Maartje Knaap, τόνισε ότι «είναι απολύτως απαράδεκτο μια χούφτα Αμερικανών δισεκατομμυριούχων να καθορίζουν πώς βλέπουμε τον κόσμο». Πρόσθεσε μάλιστα ότι η απόφαση δείχνει πως η Meta «δεν είναι υπεράνω του νόμου».
Η υπόθεση αυτή δεν αφορά μόνο τη Meta, αλλά στέλνει ένα σαφές μήνυμα σε όλες τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη. Η προστασία των ψηφιακών δικαιωμάτων και η ελευθερία επιλογής των χρηστών τίθενται πλέον στο επίκεντρο, και οι πλατφόρμες καλούνται να προσαρμοστούν. Το αν η Meta θα συμμορφωθεί άμεσα ή θα επιχειρήσει να καθυστερήσει την εφαρμογή των αλλαγών, μένει να φανεί τις επόμενες εβδομάδες.
[via]
